Gerçekleştirilen tarihi kaçakçılık operasyonunun BM, UNESCO, INTERPOL gibi uluslararası mecralarda Anadolu’dan kaçırılan eserlerin Avrupa ve ABD müzayede evlerinde satıldığı yönündeki Türkiye’nin tezlerini adli soruşturmayla doğrulayıp ortaya koyan ilk operasyon olduğu bildirildi.
Alınan bilgiye göre, Adana Emniyet Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğüne bağlı Kaçakçılık Büro Amirliği ekipleri 2 yıl önce Adana’da tarihi Abdulsamet Kavran isimli şahsın tarihi eser kaçakçılığı yaptığını tespit etti. Polis bu tespit üzerine zanlıyı takibe başladı. Yapılan takip sonucunda Adana polisi şahsın tarihi eserleri yurt dışına kaçırdığını saptadı. Bunun üzerine Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı da devreye girdi. Daire, 8 ay önce yurtdışında bir Türk vatandaşını tarihi eser kaçakçılığından yakalattı. Bu kişinin elindeki tarihi eserlerin Türkiye’den çıkarıldığı kesinleşince Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı, bu kişinin profilini çıkarttı.
Araştırmalar sonunda şebeke liderinin Adana polisinin takip ettiği eski edebiyat öğretmeni Abdulsamet Kavran olduğu anlaşıldı. Zanlının daha önce aynı suçtan 3 kez gözaltına alınıp serbest kaldığı, tarihi eser kaçakçılığından parayı bulunca öğretmenlikten istifa ettiği de öğrenildi. Ayrıca Kavran’ın bu süreçte hesap hareketliliğinin 20 milyon lira olduğu da öne sürüldü. İncelemeler sürdükçe Abdulsamet Kavran’ın çok daha profesyonel bir şebeke yapısı kurduğu belirlendi. Zanlının yurt dışına tarihi eserleri tır ve özel araçlarla gönderdiğini, ayrıca kendisinin de yılda en az 5 kez yurt dışına çıktığını saptadı. Zanlının yurt dışına çıktığı zaman cep telefonunu yanına almadığı da belirlendi. Operasyonu 3 ay önce yapmak isteyen polis, çete lideri yurt dışında olduğu için dönüşünü beklediği öğrenildi.
Polisin yaptığı araştırmada liderliğini eski edebiyat öğretmeni Abdulsamet Kavran’ın yaptığı şebekenin üç aşamalı çalıştığı belirlendi. Buna göre ilk olarak, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde tarihi eserler bulunuyor, kuryeler aracılığı ile yurtdışına çıkarılıyor, daha sonra bu tarihi eserler sahte sahiplik belgeleri ile saygın müzayede evlerinde satılıyordu. Bunu da ise şebekenin Avrupa ve ABD’deki elemanları sağlıyordu.
Çetenin çalışma yöntemini ve ağını deşifre eden Türk polisi, para trafiğinin peşine düştü. Şebekenin banka hesaplarında yurtdışındaki 9 ayrı müzayede evinden gönderilen 26 milyon lira tespit edildi. Müzayede evlerinin satış katalogları incelendiğinde Türkiye’den kaçırılan 52 tarihi eserin kataloglarda yer aldığı ve şebeke tarafından ABD ve Avrupa’daki 9 müzayede evinde satıldığı tespit edilerek tarihi eser kaçakçılığı delillendirildi.
Polis, tarihi eser kaçakçılarına yönelik operasyona “Anadolu” kod ismini verdi. Adana merkezli 30 ilde eşzamanlı olarak 9 Ağustos’ta operasyonlar yapıldı. 93 kişi hakkında gözaltı kararı verildi. 91 ikamet ve 17 işyeri hakkında arama kararı çıkarıldı.
Ayrıca operasyon kapsamında Türkiye’de genelinde isim yapmış 5 koleksiyonerin evinde arama kararı verildi. Bunun için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan uzmanların koleksiyonerlerin evlerinde yapılan aramalarda bulunması sağlandı. Bu operasyonun, suçtan elde edilen gelire yönelik ilk tarihi eser kaçakçılığı operasyonu olmasının yanı sıra, başta BM, UNESCO, INTERPOL gibi uluslararası mecralarda Anadolu’dan kaçırılan eserlerin Avrupa ve ABD müzayede evlerinde satıldığı yönündeki Türkiye’nin tezlerini adli soruşturmayla doğrulayarak ortaya koyan ilk operasyon olma özelliği bulunduğu belirtildi.
Tarihi eser kaçakçılarının eserleri satışa çıkardığı Avrupa ve ABD’deki müzayede evlerinin isimleri de şöyle sıralandı:
“Roma Numismatics Limited (İngiltere), Saint Paul Antiques Limited (İngiltere)
Leu Numismatic AG (İsviçre), Nomos AG (İsviçre), Dr.Hubert Lanz (Numismatic Lanz) (Almanya), Classical Group INC (ABD), Numismatic Naumann GMBH (Avusturya)”
Tarihi eser kaçakçılığı operasyonu sürecinde Türkiye, Bulgaristan, Hırvatistan ve Sırbistan’da gerçekleştirilen 4 ayrı yakalamada 4 bin 122 adet tarihi eser ele geçirildi. ‘Anadolu’ kod adı verilen operasyon kapsamında 78 şüpheli gözaltına alındı. Bu kişilerin ev ve işyerlerinde yapılan aramalarda kaçak kazılarla çıkartıldığı tespit edilen 19 bin 83 tarihi eser, 13 adet dedektör, 8 adet ruhsatsız tabanca, bin 499 fişek, 190 sterlin, 60 frank, 50 bin 350 euro, 70 bin 555 dolara el konuldu. Yapılan aramalarda ele geçirilen eserlerin değerinin yaklaşık 60 milyon TL olduğu değerlendiriliyor. Sadece baykuş figürlü Antik Yunan sikkesinin değerinin 1 milyon dolar olduğu öğrenildi.
78 zanlıdan 37’si sorgusunun ardından emniyetten serbest bırakıldı. Geriyi kalan 41 zanlı ise adliyeye sevk edildi. En öndeki çete liderinin yüzünü ve gözünü maske ile kapatması dikkat çekti. Bu zanlılardan aralarında çete liderinin de olduğu 11 zanlı tutuklanırken, 30 sanlı adli kontrol şartıyla tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.
