Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 39. Dünya Miras Komite toplantısı, 2015 yılında Almanya'nın ev sahipliğinde Bonn kentinde gerçekleşmiş, toplantıda Türkiye'den Diyarbakır Surları ile Hevsel Bahçelerinin Dünya Kültür Mirası listesine alınması kararı çıkmıştı. Kararın çıkmasının ardından kent genelinde Diyarbakır Surlarının bakımlarının yapılacağı beklentisi artsa da aradan geçen yıllarda hiçbir bakımın yapılmaması vatandaşların tepkisini çekti. Bakımsızlık nedeni ile tarihi surlardaki, her biri onlarca kilogram ağırlığında olan taşlar düşerek tehlike saçmaya başladı. Yetkililer çareyi, tarihi Sur ilçesindeki surların önüne ‘dikkat taş düşebilir geçmek yasaktır’ levhası asmakta buldu. Surların büyük bölümünde ise çatlakların oluşması gözlerden kaçmadı.
Vatandaşlar sur diplerinde gezemiyor
Konu ile ilgili İHA muhabirine konuşan Fedai Mutlu isimli vatandaş, surlardan taşların düştüğüne şahit olduklarını söyledi. Mutlu, “Buraya yazılmış, her an taş düşebilir diye, taşlar düşüyor da biz bunlara şahit oluyor. Diyarbakır gerçekten bunları hak etmiyor. Diyarbakır hak ettiği değeri bulmak istiyor. Buraya gereken çalışmaların bir an önce yapılması gerekiyor. Bu surları onaralım, hepimiz bundan faydalanırız. Bir turist gelmesi demek bir eve ekmek girmesi demektir. Diyarbakır’dan başka gidecek yerimiz yok. Düşen taşlar nedeni ile herkesin hayatı tehlikede” dedi. Vedat Yılmaz isimli vatandaş ise, “Burası çok büyük tehlike arz ediyor. Çocuklarımızı getiremiyoruz. Eski çağlarda en ufak bir tahribatta onarma vardı ama şu an onarma adına hiçbir şey yok. Ben ailemle bura gelip gezemem, yetkililerin buna çözüm bulması gerekiyor” diye konuştu.Öte yandan yapılan çalışmalar ile ilgili yetkililerden bilgi alınamadı.
Diyarbakır surlarının tarihi
Birçok medeniyetin izlerini taşıyan Diyarbakır surları, kentin en önemli simgesi halinde. Uygarlıkların tarihi ve kültürel mirasını günümüze kadar taşıyan surlar, birçok olumsuz nedenden dolayı hızlı bir bozulma sürecine girmiştir. Dünyanın en eski ve en sağlam surlarından olan Diyarbakır kalesi Çin Seddi'nden sonra en uzun surdur. Diyarbakır kalesi, 5 bin 700 metre uzunluğunda,10-12 metre yüksekliğinde, 3-5 metre, 82 adet burcu, 4 yöne açılan ana kapıları bulunmaktadır. Burçlar, üzerindeki görkemli kabartmalar ve kitabeleriyle dünyada az bulunan kalelerdendir. M.Ö. 349 yılında Bizans İmparatoru Costantinus tarafından yenilenen surların yapılış tarihi tam olarak bilinmemektedir.
(Aydın Yorat - Ejder Ediz Işık İHA)
