Geçmişten günümüze uzanan bir gelenek olan ve Erzincan’da dağ köylerinde halen kullanılan tandırlar birbirinden güzel lezzetlerin pişirilmesinde kullanılıyor. Anadolu’da yüzyıllardır kullanıldığı bilinen tandırlarda, kadınlar tarafından geceden mayalanıp sabahın erken saatlerinde hazırlanan hamurlarla Türk kültüründe geniş yer tutan lavaş pişiriliyor.
Her ailenin tüketimine göre üretilen lavaşlar, "çırpım" adı verilen desteler haline getirilip stoklanarak 10 gün boyunca tüketiliyor. Kadınlar lavaş üreterek hem UNESCO’nun somut olmayan kültür mirası listesine alınan lavaşı yaşatıyor hem de ekmek ihtiyacını karşılıyor.
Erzincan merkezde bir fırında çalışan 3 ev hanımı yaptıkları lavaş türü ekmeklerle erkek ustalara taş çıkartarak ekmeklerini tandırdan kazanıyor. Fırında çalışarak ailelerinin geçimini sağlayan kadınlar, "Fırında çalışmak dışarıdan görüldüğü kadar kolay değil. Sabah saat 05.00’te geliyoruz. Tandırımızı yakıyoruz. Daha sonra gün boyu tandırda lavaş yapıyoruz. Yaptığımız lavaşlar dışarıya satılıyor” dedi.
“ASIRLIK SOFRA KÜLTÜRÜ: LAVAŞ”
Erzincan’da tandırda kadınlar tarafından yapılan lavaşa Ramazan ayında daha büyük rağbet oluyor. Türk mutfağının geleneksel ekmeği lavaş, özellikle kebap, dürüm, çiğköftede kullanılıyor. Lavaş ekmeği, lokantalar ve iş yerleri haricinde sofralarda da yerini koruyor. Erzincan’da lavaş tandırı işletmecisi, lavaş ekmeğinin Doğu yöresine has bir gıda türü olduğunu söyleyerek, "Bildim bileli en az 150 yıldır bu lavaş ekmeği yöremizde yapılıyor. Türk kültürünün bir ürünüdür lavaş" ifadelerini dile getirdi.
UNESCO lavaş ekmeğini Ermemistan’ın kültürel mirası olarak dünya somut olmayan kültürel miras listesine almıştı. Azerbaycan’ın itirazı üzerine aradan 24 saat geçmeden UNESCO konvansiyonu uyarınca kaydedilen dosya ismi değiştirildi ve böylece lavaş, Ermenistan mutfağına has bir gıda türü olmaktan çıktı. O dönemde Türkiye ve Azerbaycan’ın lavaş için ortak proje hazırlığında olduğu belirtildi. Azerbaycan Kültür Bakanlığı da lavaş kararı ile ilgili olarak, "Komitede yapılan toplantı neticesinde, bir yiyecek türünün, Ermenistan topraklarında pişse bile Ermeni halkına has sayılamayacağı sonucuna vardık" açıklamasını yapmıştı.
(İHA)
