Normalde kız çocuklar 8, erkek çocuklar ise 9 yaşından sonra puberteye girebilirler. Bundan daha önce gelişme belirtileri görülürse muayene ve gerekirse tetkik edilmelidir. Her iki cinste de 14 yaşından sonra puberte başlamazsa gecikmiş kabul edilir ve araştırılmalıdır. Çocukların ergenlik yaşları genellikle ebeveynleri ile benzerlik gösterir. Çocuğun aile ile uyumsuz gelişimi de tetkik edilmesini gerektirebilir.
Erken ergenlik (puberte prekoks) neden görülür?
Erken gelişme beyin (hipofiz), yumurta (over veya testis) ya da böbrek üstü bezinden fazla salgılanan hormonlara bağlı olabilir. Erken ergenliğin çok önemli bir nedeni de endokrin bozucular dediğimiz kimyasal maddelerdir. Bir çevre sağlığı sorunu olan bu maddelerle soluduğumuz, hava, yediğimiz gıdalar, giydiğimiz giysiler ve hatta çocuklarımızın oynadığı oyuncaklara kadar yaşamın her anında ve alanında karşılaşmaktayız. Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgiyi Endokrin Bozucular başlıklı yazımızda bulabilirsiniz.
Erken ergenliğin sakıncası nedir?
Erken gelişme ile kemik yaşının da ilerlemesi büyümenin çabuk tamamlanmasına neden olabilir. Bu çocuklar başlangıçta yaşıtlarına göre uzun boylu oldukları halde erişkin boyları kısa kalabilir. Ayrıca ruhen 7 yaşındaki bir çocuğun 15 yaşındaki bir gencin bedenine sahip olması da birtakım psikososyal sorunlara neden olabilir. Diğer taraftan erken gelişmeye neden olan rahatsızlığa bağlı genel sağlık sorunları ortaya çıkabilir.
Ergenlik gecikmesi neden görülür?
Bazı kromozom bozuklukları, hormon yapımındaki kusurlar veya hormonlara dokuların duyarsızlığı gibi nedenlerle puberte gecikebilir. Ayrıca hipofiz bezi ile ilgili sorunlar, beslenme yetersizlikleri, sürekli ve ağır eksersiz, kronik-sistemik hastalıklar ve tiroid bezinin hastalıkları gecikmiş puberteye neden olabilir. Bu nedenle 14 yaşında gelişmenin başlamadığı çocuklar muayene ve tetkik edilmelidir. Bununla beraber puberte yaşı aileseldir ve anne ve babanın puberte yaşı ile çocuğun puberte yaşı paralellik gösterir. Bu durumda herhangi bir rahatsızlık olmaksızın konstitüsyonel (bünyesel) puberte gecikmesi söz konusu olabilir.
Ergenlik sorunları tedavi edilebilir mi?
Nedeni ne olursa olsun hem erken ergenlik, hem de gecikmiş ergenlik, fazla gecikilmeden araştırılmalı ve uygun tedavi başlanmalıdır. Genel prensip tedavinin nedene yönelik olmasıdır. Erkence gelişen her çocuğun tedavi edilmesi gerekmez. Müdahale etmemek kuraldır. Fakat tıbbi veya sosyal bir gerekçe varsa, tedaviden kaçınılmamalıdır.
