Ankara
Irak'taki Ezidi toplumunun Miri Hazım Tahsin Beg, PKK'nın Sincar'a gelerek huzursuzluk yarattığını belirterek "Sincar'da sadece PKK değil, Haşdi Şabi gibi diğer milis güçler de sorun." dedi.
Türkiye'ye ilk kez resmi ziyarette bulunan Mir Tahsin Beg, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ezidilerin yaşadığı zorluklar ve Sincar bölgesindeki gerilime dair açıklamalarda bulundu.
Tahsin Beg, Ezidilerin Türkiye'de de yaşadığını belirterek Türkiye'nin laik bir devlet olduğuna ve hiçbir zaman dil, din ve ırk ayrımı yapmayacağına inandığına işaret etti.
Türkiye'nin siyasi ve askeri açıdan güçlü olduğunu vurgulayan Tahsin Beg, "Türkiye'nin Irak'la ilişkisinin iyi olmasını, Irak ve Suriye sınırlarının da güvenliğinin sağlanmasını istiyoruz." değerlendirmesinde bulundu.
Tahsin Beg, Türkiye ziyareti kapsamında çeşitli kurumlarla görüştüğünü ve 20 Aralık'ta Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile bir araya geldiğini anlatarak Ezidiler için Türkiye'de resmi bir konut tahsis edilmesi talebinde bulunduğunu aktardı.
DEAŞ'ın Ezidilere zulmü
Tahsin Beg, Ezidilerin tarih boyunca çok zulüm yaşadığını vurgulayarak 2014'te terör örgütü DEAŞ'ın yaklaşık 6 bin 500 Ezidi kadın ve çocuğu kaçırdığını hatırlattı.
Ezidilerin ekonomik açıdan dezavantajlı bir toplum olduğuna işaret eden Tahsin Beg, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) her kadın ve çocuk için yaklaşık 20 bin dolar ödeyerek DEAŞ'ın elinden 3 bin 500 kişiyi kurtardığını iddia etti.
Tahsin Beg, DEAŞ'ın elinden kurtarılan kadın ve çocukları çok iyi karşıladıklarını ve topluma entegre ettiklerini dile getirdi.
Irak hükümetine Ezidilere yardım çağrısı
Irak merkezi hükümetinin Ezidilere yardım girişiminde bulunmadığını belirten Tahsin Beg, kamplarda yaşayan Ezidi mültecilerin durumunu görmeleri için yetkilileri davet ettiklerini ancak bir bakanın dahi gelmediğini söyledi.
Tahsin Beg, mülteci kampları konusunda IKBY'den destek aldıklarını belirterek Irak hükümetine kamplardaki durumu görmeleri için tekrar çağrıda bulundu.
Sincar hariç diğer bölgelere Ezidilerin dönüşünün sağlandığının altını çizen Tahsin Beg, Irak hükümetinin dilediği takdirde Sincar'daki durumu iyileştirebileceğini vurguladı.
İdari olarak Irak’ın Musul vilayetine bağlı olmasına rağmen IKBY ile tartışmalı bölge kabul edilen Sincar, terör örgütü DEAŞ’ın 2014’teki işgalinden sonra terör örgütü PKK’nın ve İran yanlısı Iraklı milis grupların güdümüne girdi.
Bağdat ile Erbil yönetimleri arasında 9 Ekim 2020'de PKK'nın Sincar'dan çıkarılmasını da kapsayan Sincar Anlaşması, henüz uygulamaya konulmadı ve terör örgütü PKK ilçede varlık göstermeye devam ediyor.
Tahsin Beg, Birleşmiş Milletler (BM) himayesinde imzalanan anlaşma kapsamında uluslararası güçlerden Irak ile IKBY arasında anlaşmanın uygulanmasını talep ederek Ezidilerin evlerine geri dönmesini istediklerini ifade etti.
IKBY Parlamentosunda kota talebi
Tahsin Beg, Irak Parlamentosunda Ezidilerin milletvekili kotası olduğuna işaret ederek IKBY'de bunun sağlanamadığını söyledi.
Üç yıl önce IKBY'den kota konusunda talepte bulunduklarını aktaran Tahsin Beg, Kürt siyasi partilerin Ezidilerin kotası konusunda anlaşamadığını ifade etti.
PKK'nın Sincar'daki varlığı
DEAŞ'ın 2014'te Sincar'ı işgal etmesiyle Ezidilerin vatanlarından kaçmak zorunda kaldığını hatırlatan Tahsin Beg, terör örgütü PKK'nın Ezidilerin kaçışıyla bölgeye yerleştiğini belirtti.
Tahsin Beg, PKK'nın Sincar'a gelerek huzursuzluk yarattığını ifade etti.
Sincar'da Haşdi Şabi ve PKK gibi grupların faaliyet gösterdiğini anlatan Tahsin Beg, siyasi ve toplumsal durumun iyi olmadığına dikkati çekti.
Tahsin Beg, Erbil ile Bağdat hükümetinin PKK'yı Sincar'dan çıkaramadığını belirterek "Sincar'da sadece PKK değil, Haşdi Şabi gibi diğer milis güçler de sorun." dedi.
Sincar'ın nüfusunun yüzde 85'inin Ezidi olduğunu vurgulayan Tahsin Beg, Ezidilerin bölgedeki milislerin gitmesini, evlerine dönmeyi, sivil ve yasal bir yönetim oluşturulmasını istediğini aktardı.
Ezidilerin mabedi Laleş
Dünyada yaklaşık 1 milyon 200 Ezidi olduğuna dikkati çeken Tahsin Beg, kendisinin bütün Ezidilerin ruhani lideri olduğunu söyledi.
Tahsin Beg, Musul şehrinin 60 kilometre kuzeybatısında yer alan ve Ezidiler için kutsal sayılan Laleş'teki mabedin kendisine bağlı ve tek yetkili olduğunu kaydetti.
Başka ülkelerde de Ezidi din adamlarının bulunduğunu söyleyen Tahsin Beg ancak hepsinin kendisine bağlı olduğunu ifade etti.
Mir'in gücünün hem ruhani hem de dünyevi olduğuna dikkati çeken Tahsin Beg, bundan dolayı dünyada Laleş dışında bir yerde ruhani mekanizmanın kurulamayacağını vurguladı.
PKK, DEAŞ'ı bahane ederek bölgeye konuşlandı
Ezidilerin çoğunlukta yaşadığı Sincar ilçesine 3 Ağustos 2014'te saldıran DEAŞ, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu binlerce kişiyi kaçırıp öldürmüş veya elinde tuttuğu bölgelerde alıkoymuştu.
Sincar'da DEAŞ öncesi, üçte ikisini Ezidilerin, diğer bölümünü Sünni Kürt ve Arapların oluşturduğu yaklaşık 300 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyor.
Terör örgütü PKK, 2014 sonrası DEAŞ saldırısını bahane ederek Suriye ve Kandil'den getirdiği teröristlerle başta Sincar Dağı olmak üzere birçok bölgede kamp kurup varlık göstermeye başlamıştı.
Kasım 2015'te Sincar ilçe merkezi ve çevresini DEAŞ'tan geri alan Peşmerge güçleri, Irak merkezi hükümetine bağlı birliklerin Ekim 2017'de Sincar'a konuşlanması sonrası bölgeden çekilirken PKK da buradaki faaliyetlerini artırmıştı.
Ezidiler kimdir?
Tarihi kaynaklara göre, dünyada yaklaşık 1,2 milyon nüfusa sahip dini bir topluluk olan Ezidiler, çoğunlukta Irak'ın Musul kenti ve Duhok vilayetleriyle Almanya, Suriye, Türkiye, Gürcistan ve Ermenistan'da yaşıyor.
Terör örgütü DEAŞ'ın Ağustos 2014'te Musul'u ele geçirmesinden sonra burada yaşayan Ezidiler, Türkiye'nin yanı sıra Almanya ve diğer Avrupa ülkelerine göç etmek zorunda kaldı.
Ezidilikte; "Yahudi, Hristiyanlık ve İslam'da yoldan çıktığı ve kötülüğün simgesi olduğuna inanılan 'İblis' adlı meleğin kutsal ve iyi bir melek olduğuna" inanılıyor.
