Kültür ve Turizm Bakanlığı görevinde bulunan Prof. Dr. Nabi Avcı döneminde, Frig Vadisi’nin canlandırılması için yapılan proje meyvelerini vermeye başladı. Fransa’da bir diğer örneğinin yer aldığı proje alana bir çok turisti çekmeyi başarırken, Frig Vadisi içerisinde yer alan mahalleler lavantayı kısa sürede benimsedi. Özellikle Şükranlı Mahallesi’nde ekimi yapılan lavanta, bir çok alanda üretime dönüşmeye başladı. Üretici ise; güzel kokan, güzel görüntüler oluşturan, bölgeye turist çeken ve birçok üründe kullanılan lavantayı daha fazla üretmek için kolları sıvadı. Özellikle; yoğurdu, sabunu, balı, irmik helvası, dondurması ve hatta baklavası bile yapılan lavanta, üreticinin yüzünü güldürmeye şimdiden başladı. Henüz 2 yıldır lavanta ekimini yapan üretici ise, daha geniş alanlarda daha fazla lavantayı toprakla buluşturmayı istiyor.
"FRİG VADİSİNE KARDEŞ, LAVANTA VADİSİ"
Üretimle ilgili açıklamalarda bulunan Şükranlılar Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği Başkanı Kadri Ay, "Şükranlılar Derneği olarak son 4 yıl içerisinde özellikle köyümüzde alternatif ürün olarak lavantayı ön plana çıkardık. Lavantayla ilgili projeler geliştirdik ve AR-GE çalışmalarımızı tamamladık. Özellikle İl Tarım Müdürlüğü’müzün destekleriyle 2 yıldan beri köyümüzde lavanta üretimini ön plana çıkardık. Köyümüz önceden nohutuyla mercimeğiyle isim yapmıştı. Ama son yıllarda yaban hayatın korunmasıyla ilgili çıkan yasalarla birlikte özellikle domuz, geyik gibi hayvanlar arpaya, buğdaya, nohuda, mercimeğe zarar verdi. Sonra biz farklı arayışlar içerisine girdik. Bu arayışların içerisinde yapmış olduğumuz çalışmalarda özellikle son yıllarda Fransa’da ki turizmle ilgili görselleri gördükten sonra biz de bu işi 3 bin yıl önceki bir tarihe dayanan köyümüzün yerleşimindeki alanlar da yapabiliriz diye düşündük. Bölgeyi tamamen turizme açarak lavanta vadisini, lavanta turizmini de bu bölgede yerleştirmeye çalıştık. Aslında bir slogan belirledik; ‘Frig vadisine kardeş, lavanta vadisi’ adı altında. Şu an itibariyle 2 yıldan beri lavantalarımız özellikle bu yıl köylülerimize gelir olarak döndü. Hala proje üzerindeki çalışmalarımızla her yıl İl Tarım Müdürlüğümüzün destekleriyle 20 bin fideyi toprakla buluşturuyoruz. Şu anda 50 bin fidemiz toprakla buluştu. Yüzde 90’ın üzerinde başarımız var. Bundan da köylülerimiz kazanmaya başladılar. Gidişatımız güzel inşallah daha güzel olacak" dedi.
"EV HANIMLARIMIZA PARA KAZANDIRMAYA BAŞLADI"
Köyün havasında bir değişimin yaşandığına dikkat çeken Başkan Kadri Ay, "Köy tezek kokması lazım normalde ama biz artık büyük şehir yasasından sonra malum mahalle olduk. Mahalle olunca kokumuzda değişti. Şükranlı mahallemiz bin 400 rakıma sahip ormanlık bir alan. Özellikle mayıs ve haziran aylarında kısmen yüzde 21 oksijenin görüldüğü kaz dağlarından sonra ender görülen alanlardan birisidir. Bu konuda temiz havamıza ilave olarak lavanta kokusu geldi. Biz lavantayı kokusunun yanında yapmış olduğumuz profesyonel AR-GE çalışmaları kapsamı içerisinde de değerlendirdik. Lavantayı gıda ürünlerinde kullanmayı, lavantayı temizlik ürünlerinde kullanmayı düşündük. Bununla ilgili de lavantalı irmik helvamız, lavantalı dondurmamız, lavantalı yoğurdumuz, lavantalı baklavamız başta olmak üzere değişik AR-GE çalışmalarımız oldu. Bunların içerisinde özellikle ev hanımlarımızın evlerinde yapmış oldukları butik lavanta sabunları siparişlerle ev hanımlarımıza para kazandırmaya başladı. Frig Vadisi’nin tanıtımına da katkı sağlamak için tüm Eskişehirlileri ve Eskişehir dışındaki arkadaşlarımızı köyümüze bekliyoruz" diye konuştu.
"SONUÇLARINI ÖNÜMÜZDEKİ SEZON BİRAZ DAHA İYİ GÖREBİLECEĞİZ"
Eskişehir’deki lavanta ekimini değerlendiren Tepebaşı Ziraat Odası Başkanı Süleyman Buluşan ise, "Lavantayı ekmeye Eskişehir olarak Nabi Avcı’nın Kültür ve Turizm Bakanlığı döneminde başladık. Seyitgazi Şükranlı köyü bölgesinde ilk destekli olarak ekilme başladı. Tepebaşı bölgesinde yer alan Karadere Köyümüzde de ekimler yapıldı. Yağıyla, güzelliğiyle lavanta dikkat çekiyor. Mesela Fransa gibi bir ülkede lavanta bahçeleri turistik bir yer olarak vatandaşa açılmış. Bisikletlerle içini gezdirerek görüntü almaları sağlanıyor. Bunun yanı başında tabi lavantayla biz Eskişehir olarak yeni tanıştığımız için sadece demet halinde ve yağ olarak satışını biliyoruz. Seyitgazi bölgesi başta olmak üzere; Tepebaşı bölgesinde de Karadere Köyü’nde de ekimi toprak verimli olduğu için yapılıyor. Tarım Bakanlığımız bu konuda desteğini fideyle yapıyor. Lavantanın çok güzel görüntüsüyle inşallah Eskişehir’de ekonomiye çok katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Bundan sonraki 2 yılda verimi daha net göreceğiz. Şu anda biz satış konumuna gelmediğimiz için, satış esnasında ne şekilde satılacağını göreceğiz. Eskişehirli üreticimiz zaten lavanta konusunda çok arayışçıdır. Yeni başladığımız için, ’Neler olabilir, neler daha güzel oluşur’ bunun peşindeler. Çünkü biz hakikaten bunun yabancısıyız. Ama sonuçlarını önümüzdeki sezon biraz daha iyi görebileceğiz" şeklinde konuştu.
(Mehmet Sıddık Yeşilırmak - Çağatay Gür - Yaşar Arda /İHA)
