Otomatik BES uygulamasını getiren yürürlük bugün itibari ile başlıyor. Sabah'tan Faruk Erdem bugünkü köşesinde yazdı. İşte o yazı;
Yeni yılla birlikte 45 yaşın altındaki tüm çalışanlar için yeni bir dönem başlıyor. Çalıştığınız firmadaki personel sayısına göre maaşınızdan kesinti başlayacak. En düşük kesinti 53.32 liraya çıktı. İşte 10 soruda otomatik BES… Çalışanların otomatik olarak katılacakları Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), bin ve üzerinde çalışanı olan şirketler için başladı. Daha sonra personel sayısına göre katılımlar sağlanacak. Bugünlerde milyonlarca genç çalışan bu sistemle ilgili ne yapacakları konusunda bilgi sahibi olmak istiyor. Biz de aklınıza takılabilecek soruları derledik.
KİMLER BES'E KATILACAK?
45 yaşın altındaki (1972 ve yukarı yıllarda doğanlar) tüm çalışanlar otomatik olarak sisteme girecek. Burada katılma tarihini çalıştığınız şirketin personel sayısı belirleyecek.
Binden fazla çalışanı olanlar: 1 Ocak 2017
250-999 çalışanı olanlar: 1 Nisan 2017
100-249 çalışanı olanlar: 1 Temmuz 2017
50-99 çalışanı olanlar: 1 Ocak 2018
10-49 çalışanı olanlar: 1 Temmuz 2018
5-9 çalışanı olanlar: 1 Ocak 2019
Memurlar: 1 Nisan 2017
Mahalli idareler ve KİT'ler: 1 Ocak 2018
ÇALIŞANLAR NE YAPACAK?
Çalışanların bir şey yapmasına gerek yok. Tüm işlemleri işveren yapacak. Hazine Müsteşarlığı'nın belirlediği BES şirketlerinden birisi ile anlaşarak katkı paylarını buraya aktaracak.
MAAŞTAN KESİNTİ OLACAK MI?
Her çalışanın prime esas kazancının (brüt maaşının) yüzde 3'ü kesilerek BES hesabına aktarılacak. 2017'de uygulanacak 1.777,5 TL'lik asgari ücrete göre en az kesinti 53 lira 32 kuruş olacak. En yüksek kesinti ise 340 lira olacak.
2 AY SONRA ÇIKILABİLİR
Sistemde kalmak mecburi mi? 2 ay süreyle sistemde kalmak zorunlu olacak. Çalışanlar bu iki ay içinde çıkmak istediklerini söylerlerse kesintiler iade edilerek çıkış işlemleri yapılacak. Çalışanın cayma talebi alındıktan 10 gün sonra parası iade edilecek. İlk 3 yılda sistemden ayrılanlara devlet katkısı verilmeyecek. Devlet katkısı hakediş oranı 3-6 yıl için yüzde 15, 6-10 yıl için yüzde 35, 10 yılını dolduranlar için yüzde 60, sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar için yüzde 100 olacak.
SADECE MAAŞ KESİNTİLERİ Mİ BİRİKECEK?
Maaşınızdan kesilen miktarın yanında devletin üç ayrı katkısı olacak. Sizin yatırdığınız kadar paranın yüzde 25'ini de devlet ilave edecek. İki ay sonunda sistemde kalmaya karar verirseniz ayrıca 1.000 lira daha hesabınıza aktarılacak. 10 yıl sonunda emekli olmayı seçerseniz devlet biriken paranın yüzde 5'ini daha size verecek.
ÖDEMEYE ARA VERİLECEK Mİ?
Çalışan isterse ödemelerine en fazla 3 ay süreyle ara verebilecek.
Ne kadar ödenecek ve sonunda ne olacak? Sistemde 10 yıl kalan ve 56 yaşını dolduranlar emekliliği hak edecek. İsterse toplu para isterse maaş alacak.
ŞU ANDA BES ÖDEMESİ YAPANLAR İKİ HESABI TUTABİLECEK Mİ?
Mevcutta bireysel emekliliği olanlar da otomatik olarak sisteme girecek. İsteyen iki BES'i de bir arada devam ettirebilir. Ya da 2 ay sonra zorunlu BES'te cayma hakkı kullanılarak mevcut BES'le devam edilebilir. Mevcut BES'i iptal edip yeni sisteme geçerseniz, geçmişe yönelik haklarınız iptal olur. Yeni sözleşmenizdeki haklar geçerli olur.
İŞTEN ÇIKANLAR YA DA BAŞKA İŞE GİRENLER NE YAPACAK?
Başka bir işe geçildiğinde, yeni işyeriniz de otomatik katılım kapsamında ise çalışanın daha önce kazandığı birikim, emeklilik süresi gibi haklar yeni emeklilik planına aktarılacak. Yeni işyeri otomatik katılım kapsamında değilse, ya da çalışmıyorsa isterse önceki işyerindeki sözleşme kapsamında ödemeleri kendi yapabilecek.
BAKANLIK İDARİ PARA CEZASI KESECEK
İşveren primi yatırmazsa ne olacak? İşverenin yükümlülüklerine uymaması halinde, her ihlal için Çalışma Bakanlığı'nca idari para cezası uygulanacak. Ayrıca işveren, katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorunda kalacak.
AYDA 53 LİRA YILDA 1800 LİRA OLACAK
BES'e giren bir asgari ücretli için bir yılın sonunda hesap şöyle olacak: Maaştan kesilen: 640 lira Devlet katkısı: 160 lira Ek ödeme: 1.000 TL Yıl sonu hesap: 1.800 TL
