Orucun vücudu dinlendirdiğini ve detoksifikasyon için de bir fırsat olduğunu söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen, “Bir yıl boyunca hiç durmadan çalışan kasların, sindirim organları ve karaciğerin tatile ihtiyacı var. Oruç da vücudun ihtiyacı olan tatil için iyi bir fırsattır” diyor. İftarda baharatlı ve acılı yiyeceklerden uzak durulması gerektiğine dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen, aksi takdirde önce gastrit, daha sonra ise ülser gibi hastalıklarla karşı karşıya kalınabileceği uyarısında bulunuyor.
Ramazan ayının ortasına doğru geldik. Bir yandan sıcaklar artarken öte yandan günlerin uzaması nedeniyle iftar zamanı daha da ileriye kayıyor. Sahur ve iftar sofralarında bilinçsizce tüketilen yiyeceklerin bizi sağlığımızdan edebileceği uyarısında bulunan İç Hastalıkları Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen, uzun saatler boyunca tutulan orucun ardından vücuda birden ve aşırı yüklenmenin sorunları da beraberinde getireceğini söylüyor.
Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen, “Genelde iftar da masayı donatan yiyeceklerin çoğu şeker açısından yüklü yiyecekler ve kızartmalar oluyor. Bu da midede yanmaya ve şişkinliğe, gaza ve ağrıya neden oluyor. Demir nasıl paslanıyorsa, bu yediğimiz yiyeceklerin içindeki ‘serbest radikaller’ dediğimiz bazı maddeler de organlarımızı paslandırıyorlar” dedi. Yrd. Doç. Dr. Engin Türkmen, orucun detoks etkisini ve sıcak günlerde oruç tutanların dikkat etmesi gerekenleri anlattı:
ORUÇLA VÜCUT YENİLENİR
Oruç dönemleri daha sağlıklı olmak için ideal bir dönemdir. Bir yıl boyunca hiç durmadan çalışan, kasların, sindirim organları ve karaciğerin tatile ihtiyacı var. Oruç da vücudun ihtiyacı olan tatil için iyi bir fırsattır. Bu sürede yıpranmış sindirim organları, kaslar ve karaciğerin kendini yenilemesi için iyi bir fırsattır. Yıpranmış hücreler tamir edilir, vücuttaki toksinler atılır, dokular yenilenir. Oruç, hücre yaşlanmasını geciktiren bir dönemdir. Ancak bu fırsatı iyi değerlendirmek gerekiyor. Ramazan ayında düzensiz ve yanlış beslenirsek oruç bize fayda yerine zarar verebilir.
İFTAR SOFRASI YAPILAN HATALAR HASTA EDEBİLİR
Oruçla beraber bütün gün yemek yemeyerek kalori alımımızı çok aza indirmiş oluyoruz. Bu aslında organlarımızın dinlenmesi için iyi bir fırsat. Ama aç olan bu organları iftar zamanı yiyecek bombardımanına tutarak onları daha da yorduğumuzun farkında olalım. Bir insan 17 saat aç kaldıktan sonra şeker, karbonhidrat, proteini bir anda alırsa, organlar buna dayanamaz. Bu şekilde beslenmek, başta mide gibi pek çok hastalığa sebep olabileceği gibi kilo artışını da beraberinde getirir. Ramazanda kilo artışlarının nedeni yanlış iftar sofralarıdır.
SAHURDA PROTEİN AĞIRLIKLI BESLENİN
Ramazan boyunca kendinize özel bir beslenme programı oluşturmalısınız. Herkesin iftar ve sahur sofrası aynı olmamalıdır. İdeal kilodaysanız ve formunuzu korumak istiyorsanız, aldığınız enerji miktarı ile verdiğiniz enerji miktarı eşit olmalı. Kilo fazlanız varsa, iftarda daha az karbonhidrat ve kalori tüketerek, az miktarda protein alarak ve su içerek kilo verebilirsiniz.
Formunu korumak isteyen ve ideal kiloda olanlarsa, kilo aldırıcı karbonhidrat ve yağlardan fakir beslenmeli. Sahurda et, süt, yumurta, bezelye, mercimek, balık gibi protein ağırlıklı yiyecekler tüketilmeli. Çünkü proteinlerin hazmı uzundur, sizi oruç boyunca tok tutar.
SAHURDA AŞIRI KARBONHİDRAT TÜKETMEYİN
Karbonhidratı aşırıya kaçmamak şartıyla iftarda değil, sahurda almalıyız. Bu şekilde gün içerisinde ihtiyacımız olan enerjiyi sağlarız. Ancak sahurda çok fazla şekerli ürünler alırsak, karbonhidratı çok tüketirsek, yüksek şeker sizin pankreasta insülin salınımını artırır, insülin salınımı artınca ‘hipoglisemi’ dediğimiz kan şekeri düşüklüğüyle karşı karşıya kalırız. Öğlen 11.00 – 12.00 gibi eller titremeye başlar, acıkma hissi, baş ağrıları görülür. Bu aslında sahurda aşırı karbonhidrat aldığımızın bir göstergesidir.
AĞZIN ASETON GİBİ KOKMASI, SAĞLIKLI BESLENMEYE İŞARET
Karbonhidrat almayınca vücut, içerisinde var olan ‘karnitin’ denilen bir madde ile birlikte yağlar yıkılır; ‘serbest yağ asitleri ve gliserol’ adı verilen iki bileşik ortaya çıkar. İşte bu serbest yağ asitleri, beyin tarafından rahatlıkla kullanılabilir. Bunun kokusu aseton gibidir. Bu yüzden aç olan kişinin ağzı aseton gibi kokar. Oruçlu bir insanın ağzı aseton gibi kokuyorsa, bu kişinin doğru ve iyi beslendiği anlamına gelir. Çünkü karbonhidratlar yerine yağlar yakılmaya başlar. Vücuttaki aşırı yağlar göbek çevresinde ve basen çevresinde yağlar yakıldığı zaman serbest yağ asitleri ortaya çıkar. Serbest yağ asitleri yakıldığı zaman vücudumuza enerji gelir. Bu yağ asitleri oldukça besleyicidir ve orucun daha kolay geçmesine yardımcı olur. Bu kişiler formlarını korudukları gibi vücutlarından da bir iki kilo yağ atarlar. Attıkları yağlardan da kas dokusu oluşur.
ÇORBADAN SONRA YEMEĞE 10 DAKİKA ARA VERİN
Ramazan’ın sıcak yaz aylarına denk gelmesi, sıvı, sodyum, potasyum kaybını ve şeker düşüklüğünü daha da artırır. İçi bol lifli şeker ve diğer besinler açısından oldukça orantılı bir besin kaynağı olan hurma ile oruç açmak en ideal olanıdır. Hurma bulamazsak zeytin de yiyebiliriz, bu şekilde kaybettiğimiz tuzu alabiliriz. Ardından bir bardak su içebiliriz. Sonra hafif çok sıcak olmayan bir çorba ile yemeğe başlayabiliriz. Çorbayla yemeğe başladığımız zaman midemiz genleşir. Mide torba gibidir, akşama kadar aç kaldığında kapanır, açılma hareketi için su ve çorba yeterlidir. Mide kendine gelir. Sonrasında hemen ana yemeğe geçilmemelidir. Midenin kendine gelmesi ve ana yemeğe geçmesi arasında 10 dakika zaman olmalıdır. Bu süre zarfında vücut kendine gelir, alarm merkezleri uyanır. Mideden bağırsaklara haber gider hazırlanır.
İFTARDA ACI VE BAHARAT ÜLSER YAPAR
Ana yemekte aşırı kızartmalar, şeker yükleyici yemekler ve mideyi rahatsız eden gıdalardan uzak durun. Ayrıca acı, baharatlı, ekşi yiyeceklerden de uzak durun. Mideniz içi asit dolmuş yiyecekler beklerken siz ikinci bir asit kaynağı yıpratıcı bir yiyecek gönderirseniz, mide duvarını yaralayacak şeyleri yerseniz, mide duvarında birkaç gün sonra birçok yaralar ve çatlaklar açılır. Önce gastrit, sonra hiç mide şikayeti olmayan kişiler bile ülser gibi hastalıklarla karşı karşıya gelebilir. Baharatlı yiyecekleri çok yemek istiyorsanız, iftarla sahur arası bir dönemde az miktarda, tok bir mideyle yiyebilirsiniz. Sahurda yumurta, ceviz, balık, yoğurt, sütlaç tarzı besinler tüketilebilir.
KRONİK HASTALAR DİKKAT
Eğer zeminde kalp yetersizliği, kronik böbrek hastalığı, ciddi şeker hastalığı, kronik astım şikayeti olanlar, gebeler, düzenli ilaç ya da insülin kullananlar, düzenli olarak diyalize giren hastaların oruç tutmaları sakıncalıdır. Çünkü uzun süre aç kalmak sıvı ve elektroid kaybını beraberinde getirir. Sodyum, potasyum dengesizliğine yol açar. Şeker hastalarında şeker kontrolü zorlaşır. Bunun yanı sıra ülser gibi ciddi mide problemi olanların oruç tutması sakıncalıdır. Ancak herkesin vücudu açlığa farklı tepki verir, bu nedenle hastalar oruç tutmadan önce mutlaka hekimine danışmalıdır. Kolesterol ve tansiyon hastaları, romatizma hastaları ilaçlarını düzgün aldıkları sürece doktor kontrolünde tutabilirler.
AÇIK HAVADA ÇALIŞANLAR HİPOGLİSEMİ MASA BAŞI ÇALIŞANLAR KABIZLIK YAŞAYABİLİR
Açık havada, sıcak altında ve ağır işlerde çalışanlar Ramazan boyunca çok daha fazla dikkatli olmalılar. Bu şekilde çalışanlar için sodyum, potasyum ve sıvı kaybı ön plandadır. Beslenmede yeterli miktarda tuz ve sıvı alınmalı. Daha çok protein tüketmeliler, hipoglisemiye girmemeleri için tatlılardan uzak durmalılar. Masa başı çalışanlarda ise oruç döneminde kabızlık problemi olabilir. Bu kişiler ise iftarda ve sahurda lifli gıdalar ve yeşillik daha fazla tüketmeli. Sahurda bol sıvı almalılar.
