Ankara-Moskova arasındaki ilişkilerin gerilmesine neden olan uçak krizinin ardından ilk kez bir araya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, St. Petersburg kentinde ortak basın toplantısı düzenledi. Putin, toplantıda yaptığı konuşmada, "Türkiye'ye yönelik yaptırımları adım adım kaldıracağız" dedi. "İlişkilerin eski seviyelere taşınmasında iki taraf da kararlı" diyen Erdoğan da "peyderpey" atılacak adımları şöyle tanımladı: "Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya'daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız."
Liderlerin açıklamalarından satır başları:
PUTİN'İN AÇIKLAMALARI
- Özellikle şunu kaydetmek istiyorum. Yapıcı bir görüşme yaptık. Bölgesel ve ikili konuları ele aldık. Bizim tarihimizde pek çok dönem var. Yapıcı saygı ve ortaklık öne çıkıyor.
- Türkiye ve Rusya'nın önceliği, ilişkileri kriz öncesi seviyeye döndürmek. Bu çok önemli bir hedeftir.
Yaptırımlar adım adım kalkacak
- Türkiye'ye yönelik yaptırımları adım adım kaldıracağız.
- İşbirliği mekanizmalarını canlandırdacağız. KEK toplantısı sonbaharda, ÜDİK zirvesi ise önümüzdeki yıl düzenlenecek.
- Hükümet düzeyinde 2016-2019 yıllarını kapsayacak ticari, ekonomik, kültürel ve sanayi işbirliği programı hazırlama kararı aldık. Bu programın hızlı bir şekilde onaylanıp kabul edilmesini umut ediyorum.
Putin'den Erdoğan'a 'tabak' jesti
- Türkiye şirketleriyle ilgili kısıtlamaları kaldırararak ve ikili ilişkilerimizi geliştirerek programımızı hayata geçirmeyi planlıyoruz. Sayın Erdoğan’la bunları görüştük. İki ülkenin karma komisyonları görüşmeler gerçekleştirecek. Ticari işbirliğinde en önemli noktayı enerji projeleri tutuyor. Somut adımlar atmamız gerekiyor bu enerji projelerini hayata geçirmek için.
Türkiye'den söz aldık
- Türk akımı inşaatları ve nükleer enerji konularında Türkiye üzerine düşenleri yapıyor ve yapmaya devam edecek. Türkiye’ye giden Rus turistler konusunda da görüştük. Eski haline dönmesi için zaman gerekiyor. Türkiye’deki Rus turistlerin güvenliği için Türkiye’den söz aldık. Türk firmalarının inşaatları devam edecek, büyük projelerde çalışmaların durmadığını görüyoruz. Tabii ki bu konuda şu anda Türk ve İtalyan ortak projeleri devam etmektedir.
- Türkiye'ye yönelik charter uçuşlarla ilgili konuyu yakın gelecekte çözeceğiz.
- Bölgesel sorunları da görüştük. Suriye konusu iki ülke için de çok önemli. Bu konuda görüşmeye devam edeceğiz.
ERDOĞAN'IN AÇIKLAMALARI
- Putin’e samimi misafirperverliği için teşekkür ediyorum. Putin’le kapsamlı ve yararlı görüşmeler gerçekleştirdik.
- İlişkilerin eski seviyelere taşınmasında iki taraf da kararlı.
- Malum hadiseden sonra ilk yüz yüze görüşmemizdi. Aynı zamanda 15 temmuz darbe girişiminden sonra ilk yurt dışı ziyaretimi Rusya’ya yapmış oldum.
- Üst düzey işbirliği konseyinin yeniden canlandırılması, charter uçuşların tekrar hayata geçirilmesi, tarım ürünleri dahil ikili ticaretleri kısıtlayan tedbirlerin ortadan kaldırılması, Türk müteşebbislerinin Rusya'daki faaliyetlerinin önünün açılması, vizesiz rejimin tam teşekkülü şekilde tekrar yürürlüğe konması gibi başlıklarda gerekli adımları inşallah peyderpey ve müştereken atacağız.
Akkuyu'ya stratejik yatırım statüsü
- Özellikle Akkuyu Nükleer Santrali'ne stratejik yatırım statüsü vereceğiz, bu noktada adımı atıyoruz. Türk-Rus Ortak Yatırım Fonu kurulması konusunda mutabık kaldık. Savunma sanayi alanında işbirliğimizi artıracağız. Bölgesel konuların ele alınması noktasında Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçlü zirvesi mekanizması kurulmasına da olumlu bakıyoruz. Bunun yanında Akkuyu Santrali gibi dev işbirliği projelerimizi süratlendirmek suretiyle burada alacağımız mesafe önem ihdas ediyor. İnşallah bu adımlar sayesinde Ankara-Moskova hattını yeniden bir güven ve dostluk hattı haline getireceğiz.
- Malumunuz 15 Temmuz gecesi Türkiye, tarihinin en alçak en saldırılarından birini yaşadı. Fetullahçı bir grup ülkemize saldırdı. Tüm bunlara rağmen biz çalışmalarımıza devam edeceğiz. Türk Akımı projesi hızla hayata geçirilecektir. Türk akımı projesinin Avrupa’ya geçmesi noktasında ilgili bakanlarımız harekete geçecektir.
- Sayın Başkan’ın darbe girişiminin hemen ertesi günü araması dayanışma ve güven tesis etmiştir.
- Türk-Rus ilişkileri sadece ikili önem taşımıyor aynı zamanda bölgesel olarak barış için önemli anlam teşkil ediyor.
Kıymetli dostum Putin…
Kıymetli dostum Putin ile işbirliğini arttırmak üzere bölgemizin huzuru ve işbirliği için adımlar attık. Sözlerime son verirken Putin’e misafirperverliği için teşekkür ediyorum. Türk ve Rus halklarını selamlıyorum.
Soru: Kuşkusuz Suriye konusunda her iki ülkenin görüş ayrılıkları olsa da Suriye için demokrasiden yana iki ülke söz konusu. Suriye konusunda nasıl bir yol haritası izlenecek?
Erdoğan: Bu görüşmemizde henüz ele almadık basın toplantısından sonraki görüşmemizde ele alacağız.
Putin: Suriye krizinin çözümüne yönelik görüş ayrılıklarımız olduğu malum. Dışişleri Bakanlıkları ve istihbarat birimlerinin katılımıyla krize çözüm yolu bulma konusunda mutabık kaldık. Demokratik çözümler ancak demokratik yollarla bulunur. Suriye krizinin çözümü konusunda hedefimiz aynı. Bu ortak yaklaşıma uygun çözümü bulmaya çalışacağız.
Soru: Rusya açısından ilk öncelik olan proje hangisi olacak? Türk akımı mı yoksa güney akımı mı?
Putin: Sayın Erdoğan bu projenin gerçekleştirileceğini söylemişti. Bizim aramızdaki Ekonomik ilişkiler hiçbir zaman siyasete alet olmamıştı. Rus gazının Güney Avrupa’daki kullanıcılara ulaşabilmesi amacını taşıyor. Bulgar yetkililerin projeye tekrar dönmek istediğini görüyoruz. Olayın kanuni açısından bir şey söylemek mümkün değil. Hiç şüphe yok ki bu proje devam edecektir. Üçüncü şahıslar da önemli. Biz Türk ortaklarımızla birlikte gerekli çalışmaları yapmaya hazırız. Türk katılımcıların kararların altına imza atması gerekiyor. Buradaki gerekli adımların atılması için Türk yetkililerle adımlar atılacaktır. Güney Akımı konusunda Türkiye gerekli lisansların atılması konusunda gerekli adımlar atıldı Türk meclisinin bazı adımları atma konusunda bu konular görüşüldü.
Erdoğan: Akkuyu konusunda arkadaşlarımızla görüşmeleri yaptık. Bununla ilgili teşvik yasası çıkarılacaktır. Türk akımı konusunda, 28 milyar metreküp Rusya’dan doğalgaz alıyoruz. Türk Akımı’nın gelişinde 2 hat olacak. Hem Türkiye istifade edecek hem Avrupa’ya gidecek. Bundan sonraki süreçte bunların hızlanacağını düşünüyorum.
Soru: İlişkilerin normalleşmesi konusunda bir takvim var mı? Vize konusunda tekrar kararlar gözden geçirilecek mi?
Putin: İlişkilerin normalleşmesini tabii ki istiyorduk. Bunu da gerçekleştireceğiz. Her şey çok çabuk gelişmiş durumda bu yaptırımların gerçekleşmesi konusunda öncelikle ticari ilişkilerin düzelmesi konusunda adımlar attık. Önümüzdeki yıllarda tarım konusundaki işbirliğinin de gerçekleştirilmesini öngörüyoruz. Önümüzdeki haftalarda detaylı görüşmemiz gereken konular var. Burada kurulacak komisyonların ne şekilde adımlar attığını izlemenizi tavsiye ederim. Vize konusu da çözülmek zorunda. İki ülke arasındaki işbirliği ve Türk ortaklarımız da özellikle ulaşım ve demiryolu alanlarındaki ihtiyaçlardan bahsettiler bunların en kısa zamanda kaldırılması gerekiyor.
Erdoğan: Biz Türkiye ve Rusya ile 35 milyar doları ticaret hacmi olarak yakalamış bir ülkeyiz. Burada bildiğiniz gibi bir ÜDİK anlaşmamız var. Buna göre çalışmalarımızı gerçekleştirmiştik.
St Petersburg’da bu yıl kaldığımız yerden devam edeceğiz. Türkiye Rusya arasındaki ticari hacim hedefimiz 100 milyar dolar. Bu süreci başlatıyoruz ve kararlılıkla devam edeceğiz. Rusya’dan Türkiye’ye gelen turist sayısı fazlaydı. Halklarımızın kaynaşması açısından da çok önemliydi. Bugün yaptığımız görüşmelerde özellikle charter uçaklarla ilgili sürecin hızlanacağını söylediler. Bu sürecin hızlanacağı ile ilgili önemli bir gelişmedir.
