Televizyon programında yarışmacı olarak ünlenen ve sergilediği olumsuz hareketleri yüzünden jüriler tarafından kovulan Murat Özdemir, Bahtiyar isimli gri papağanına işkence görüntülerini sosyal medya aracılığı ile paylaştı. Yetkililer tarafından koruma altına alınan gri papağan tüm müdahalelere rağmen öldü. Bunun üzerine alınan kararla Özdemir, 21 gün süreyle bir ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde tedavi görmesine karar verdi. Gri papağana şiddet uyguladığı için Tarım ve Orman Bakanlığı, Özdemir hakkında 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu’na istinaden idari yaptırım kararı alınarak para cezası kesildi.
Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine Dair Sözleşme (CITES) verilerine göre Türkiye’de 1982-2016 yılları en çok ithal edilen papağan türünün “Gri Papağan” olduğu görüldü. Türkiye’nin de taraf olduğu bu sözleşme, 36 binden fazla bitki ve hayvan türünün uluslararası ticaretini düzenleyerek dünya doğal kaynaklarının sürdürülebilir kullanımını sağlamayı hedefliyor. CITES’e 120 ülke ve Avrupa Birliği de dahildir. CITES verilerine göre Türkiye’de 1982-2016 yılları arasında yapılmış papağan ithalatında dikkat çekici bir artış var. Bu dönemde Türkiye’ye 135 türe ait 141 bin 148 birey canlı papağan ithalatı yapıldı.
Son günlerde gündem de sıkça yer bulan gri papağanlar Türkiye’nin 1982 - 2016 yılları arasında CITES’e bağlı olarak yapmış olduğu uluslararası papağan ticaretinin en dikkat çekici tür olduğunu ifade eden Gazi Üniversitesi Biyoloji Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Esra Per, “CITES, sözleşmesi nesli tehlike altında olan yabani hayvan ve bitki türlerine dair sözleşmedir. Türkiye’de bu konuda idari merci Tarım ve Orman Bakanlığı, bilimsel merciği ise TÜBİTAK’tır. Türkiye’ye bu kapsamda getirilen papağanlara baktığımız zaman yüzde 79’u ticari, hayvanat bahçeleri, kontrol altında üretilen hayvanlar ve gezici canlı hayvan sergileri için ithal edildiğini” aktardı.
DÜNYA GENELİNDE GRİ PAPAĞANIN DÜNYA POPÜLASYONU YÜZDE 90 AZALDI
Türkiye’nin 1982 - 2016 yılları arasında en çok ithal edilen türün gri papağan olduğunu kaydeden Per, şunları dedi:
“Gri papağan küresel ölçekte tehlike altındadır. Neslinin bu kadar düşmesindeki temel etken sadece Türkiye’de değil dünyada yoğun bir şekilde evcil hayvan olarak talep görmesidir. Talep görmesinin nedeni de insan konuşmasını taklit edebilmesi ve güzel görünümüdür. Bu popülarite ile birlikte dünya popülasyonu yüzde 90 azaldı. Bunun üzerine CITES sekretaryası 2017 yılında değişikliğe gitti. Gri papağanı ek II’den ek I listesine aldı. Ek bir listesine alınmış bir türün yabani bireylerinin doğadan toplanması ve ticareti yasak. Bundan dolayı da sadece üretim çiftliklerinde ve hayvanat bahçelerinde yetiştirilen bireyler ve onların sonraki nesillerinin ticareti mümkündür."
2018 YILDA BİR TANE PAPAĞAN İTHALATI GERÇEKLEŞTİ
CITES kararından sonra gri papağan ithalatında düşüşler olduğunu söyleyen Per, “Bu biraz talebe bağlı olarak gerçekleşiyordu. Talep fazla olduğu zaman üretim çiftlikler yeterli olmuyor. Yabani bireylerde doğadan toplanarak satışı gerçekleşiyordu. 2017 yılındaki yasaktan sonra çok ciddi düşüşler oldu. 2017 yılında Türkiye’de yasal olarak sadece sekiz birey gri papağan 2018 yılında ise bir birey gri papağan ithalatının gerçekleştiğini biliyoruz. Bu yasak beraberinde yasa dışı ticaret riskini gündeme getirdi. Türkiye’de bununla ilgili bir vak’a da yaşandı. Geçtiğimiz ocak ayında Atatürk Havaalanında Türkiye’ye girdirilmek istenilen 341 gri papağan yakalandı. Bunlardan hayatta kalanlar Tarım ve Orman Bakanlığı ve Türk Hava Yolları iş bilirliği ile getirildikleri ülke olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti’ne geri gönderildiğini” bilgilerini verdi.
İthal edilen diğer papağan türleri arasında da Dünya popülasyonu azalan ve nesli tehlike altında olan türler olduğunu ifade eden Per, sözlerine şöyle devam etti:
“Türkiye’nin son yıllarda birey sayısı bakımından fazla ithalat yaptığı türlerden Beyaz Kakadu ve Fisher’ın Cennet Papağanı’nın da Dünya popülasyonu azalmakta ve tesli tehlike altındadır. Ülkemizde 26 ilde doğada karşımıza çıkabilen ve CITES sözleşmesine tabi olmayan Yeşil papağanlar da en çok ithalatı yapılan türler arasındadır. Egzotik papağanlar Türkiye’nin doğal türü değildir ve kasıtlı ya da kazara doğaya bırakılmalarını önlemek için halkı bilinçlendirmek ve yabancı türler hakkında farkındalığı arttırmak gereklidir.”
(Ömer Çetin - İbrahim Berat Yılmaz/İHA)
