Kudüs
ABD Başkanı Biden ile Netanyahu'nun İsrail'deki tartışmalı yargı düzenlemesi hakkındaki karşılıklı açıklamaları gerginliğe neden oldu.
Yargı düzenlemesi nedeniyle endişelerini dile getiren Biden, İsrail'in zor bir süreçten geçtiğini ve Netanyahu'nun söz konusu düzenlemeden vazgeçmesini umduğunu söyledi.
Biden, Netanyahu'nun Beyaz Saray'a davet edilip edilmeyeceği konusunda ise, "Hayır, yakın zamanda değil." ifadesini kullandı.
ABD Başkanı'nın açıklamalarına tepki gösteren Netanyahu, "Biden'ı 40 yılı aşkın süredir tanıdığını ve onun İsrail'e olan bağlılığını takdir ettiğini" ifade ederken pek de alttan almadı.
Netanyahu, "İsrail, kararlarını en iyi dostları dahil olmak üzere dış baskılara göre değil halkının iradesiyle hüküm veren egemen bir ülkedir." ifadelerini kullandı.
İsrail'in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir da yargı düzenlemesini eleştiren ABD Başkanı Biden'a "İsrail, ABD bayrağındaki yıldızlardan biri değildir." ifadeleriyle tepki gösterdi.
İsrail'de yargının yetkililerini hükümetin lehine kısıtlamayı amaçlayan yasal düzenlemeyi savunan aşırı sağcı Bakan, "Şu, tüm dünyada anlaşılmalıdır: Buradaki halk seçimlere gitti ve kendi talepleri var." ifadelerini kullandı.
Netanyahu'nun gerçekleşmeyen Washington ziyareti
İsrail'de bir hükümet kurulduğunda başbakanı Beyaz Saray'a davet etmek, ABD başkanlarının sıklıkla yaptığı bir şeydi. Ancak Biden, hükümetin kuruluşunun ilk haftalarında Netanyahu'ya herhangi bir davet göndermedi.
Biden ile Netanyahu arasında yapılan telefon görüşmelerinde yakın zamanda görüşme olacağı bilgisi verildi ancak bu görüşme tahmin edilen zamanda gerçekleşmedi.
ABD'nin İsrail Büyükelçisi Tom Nides, dün sabah İsrail Ordu Radyosuna yaptığı açıklamada, "Netanyahu'nun yakında Beyaz Saray'a davet edileceğini" söyledi.
Ancak daha sonra Beyaz Saray Sözcü Yardımcısı Olivia Dalton, İsrail Başbakanı'nın Washington'ı ziyaret etme olasılığıyla ilgili henüz gündemde bir plan olmadığını açıkladı.
İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar ise dün akşam Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Biden'ın (yargı düzenlemeleriyle ilgili) İsrail'den gelen yalan haberlere kurban gitmesi üzücü." ifadesini kullandı.
Daha sonra paylaşımını silen Zohar, "En büyük müttefikimiz ABD ile önemli ilişkilerimize duyduğumuz saygı nedeniyle tweet'i sildim." paylaşımında bulundu.
- Tel Aviv-Washington hattındaki gelişmelerin basına yansıması
İsrail basını da Tel Aviv-Washington hattındaki gelişmeleri yakından izleyerek anlamlandırmaya çalışıyor.
Washington yönetiminin Netanyahu'nun yargı düzenlemelerini askıya alma kararından memnun olduğu yönünde açıklamalar yaptığını hatırlatan "Times of Israel" haber sitesi, "Başkan Biden'ın eşi görülmemiş eleştirel yorumları, Washington yönetiminin son 24 saatteki mesajlarıyla çelişiyor gibi görünüyor." ifadesini kullandı.
Haaretz gazetesi ise, ABD'li yetkililerin, her geçen gün "Netanyahu'nun aşırı sağcı müttefiklerine aslında düşündüklerinden daha fazlasını borçlu olduğunu" idrak ettiklerini aktardı.
Gazetenin haberine göre, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, geçen yıl Washington'un "İsrail'le şahıslar değil de siyaset temelinde ilişki kuracağı" yaklaşımını ifade etti. Buna karşın Netanyahu ise ABD'li yetkilileri ülke içindeki anlaşmazlıklara rağmen yönetimin kontrolünü tahakküm eden kişinin kendisi olduğuna ikna etmeye çalıştı.
Ancak haberde, son yaşanan gelişmelerden sonra ABD'li yetkililerin artık İsrail Başbakanı direksiyonda olduğunu iddia etse de diğerlerinin ayaklarının gazda olduğunun farkında olduğu belirtildi.
Buna karşılık Yedioth Ahronoth gazetesi Biden'ın Netanyahu'nun Beyaz Saray'a davet edilmemesine ilişkin yaptığı açıklamayı, "40 yıl düşünülse akla gelmeyecek" bir şey olarak değerlendirdiği haberinde Biden'ın açıklaması karşısında Tel Aviv'in çok şaşırdığını kaydetti.
Gazete, İsralli siyasi bir yetkilinin, "Bu açıklama, Netanyahu ve hükümetine karşı Washington nezdindeki öfke ve hayal kırıklığını yansıtıyor." şeklindeki yorumuna yer verdi.
"Amerikalıların yasanın askıya alınmasını yeterli bulmadığını düşündüklerini ve krizin gerçekten sonlanmadığını net bir şekilde belirtmek istediklerini" aktaran İsrailli yetkili, Biden'ın Netanyahu'nun Beyaz Saray'a yakın zamanda davet edilmeyeceği açıklamasının çok ağır olduğunu, Tel Aviv hükümetine, "Normale döndüğünüz konusunda kendinizi kandırmayın, hala deneme aşamasındasınız, yargı reformu konusunda gerçekten bir çözüme ulaştığını görmek istiyoruz" mesajı verdiğini ifade etti.
- ABD'deki Yahudi cemaatler
Biden'ın Netanyahu'ya baskı yapmak için Demokratları destekleyen ABD'deki Yahudi cemaatlerine güvendiği görülüyor.
ABD'de faaliyet gösteren İsrail yanlısı, liberal J Street örgütü, yaptığı yazılı açıklamada, İsrail Başbakanı'nın Beyaz Saray ziyaretlerinin, iki ülke arasındaki yakın ilişkiler adına önemli bir simge olduğunu belirtti.
Açıklamada, bu ziyaretlerin amacının, her iki ülkenin de kıymet verdiği demokratik değerler dahil olmak üzere ikili ilişkilerin temellerinin yeniden teyit edilmesi ve güçlendirilmesine yardımcı olmak olduğu kaydedildi.
Ancak Netanyahu'nun bugün İsrail'in kontrol ve dengeye dayalı demokratik sistemine karşı eşi benzeri görülmemiş ve süreklilik arz eden bir saldırıya liderlik ettiği görüşü paylaşıldı.
Tartışmalı yargı reformunun askıya alınmasına ilişkin ise açıklamada, "yargıya yönelik saldırı çerçevesindeki tek bir yasaya kısa süreli ara verilmesinin, İsrail demokrasisine yönelik varoluşsal tehdidi ortadan kaldırmayacağı" yorumu yapıldı. Bu bakımdan Netanyahu'nun mayıs ayındaki oturumda reformlara devam etmeyi planladığı açıklamasına işaret edildi.
Açıklamada, Biden yönetiminin, Netanyahu'nun yargı reformuna ilişkin taktiksel tehirlerine gereğinden fazla itibar etmemesi gerektiği, zira İsrail yönetiminin tabiatını temelden değiştirmeye yönelik önerilerin hükümeti ve bakanları tarafından aktif olarak revaçta tutulmaya devam ettiği belirtildi.
J Street, bu nedenle Beyaz Saray'ın Netanyahu'nun yakın zamanda Washington'u ziyareti için herhangi bir davet olmadığı yönündeki açıklamasından memnuniyet duyduğunu ifade etti.
Açıklamada ayrıca "yargı reformu girişimi ve İsrail demokrasisine yönelik diğer büyük saldırılar sona erene ya da bu konular fikir birliğiyle çözüme ulaşana kadar ABD hükümetinin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da ağırlamasının uygunsuz ve ABD-İsrail çıkarlarına aykırı olacağı" kaydedildi.
Tüm bu gelişmelerle birlikte mevcut ABD yönetiminin Filistin topraklarındaki Yahudi yerleşim birimleri konusunda Netanyahu ile fikir ayrılığına düşmesi ve Netanyahu'nun karşı çıkmasına rağmen iki devletli çözüme desteğini defalarca beyan etmesi de dikkati çekiyor.
