Maden kenti Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumu ile özel kömür işletmelerinin yanında, ruhsatsız kömür ocaklarında üretim yapılıyor. Kaçak ocaklarda üretim yaparken yakalanan madenciler, 'hırsızlık' suçlamasıyla yargılanıyor. Son 4 yılda tespit edilen 599 kaçak ocak hakkında işlem yapıldı. Dinamitle patlatılarak mühürlenen bu ocaklardan bir çoğu daha sonra tekrar üretime açıldı. Son 4 yılda, iş güvenliğinden yoksun denetimsiz üretim yapılan kaçak ocaklarda meydana gelen iş kazalarında 28 maden işçisi yaşamını yitirdi.
İş kazalarına ve ölümlere rağmen iş güvenliği tedbirlerinin 'sıfır' olduğu ocaklarda günlük 30-40 lira yevmiye karşılığında üretim sürüyor. Bölge insanı, kaçak ocaklardan çıkardıkları kömürü piyasa fiyatının altında satarak geçimlerini sağlıyor.
'EKMEK PARASI İÇİN ÇALIŞIRKEN HIRSIZ DAMGASI YEDİM'
Kaçak ocakların en yoğun olduğu bölge, tek geçim kaynağı madencilik olan ve neredeyse her aileden en az 1 kişinin madende can verdiği Kilimli İlçesi'ne bağlı 5 bin nüfuslu Gelik Beldesi. Beldede 20 yıl önce kaçak ocakta üretim yaparken yakalanan ve 'hırsızlık' suçlamasıyla yargılanan 55 yaşındaki Sıtkı Caymaz, genç yaşta ekmek parasını çıkarmak için canını tehlikeye atarak çalışırken 'hırsız' damgası yediğini söyledi. Caymaz, "İnsanlar işsiz. İş bulamayınca mecbur giriyoruz kaçak ocaklara. 30-40 lira yevmiye alıyorlar. Can güvenliği, hiç bir şey yok. Burada tarım yok, sanayi yok ne yapacak? Maden ocağında çalışacak. Yetkililer gelsin bizi dinlesin. Buraya sanayi kursunlar" dedi.
KAÇAK OCAKTA AMCASI VE KUZENİNİ KAYBETTİ
Amcası ve kuzenini kaçak ocakta göçükte kaybeden 36 yaşındaki Fehmi Çavuşoğlu ise "Ben de askerden önce madende çalışıyordum. 2 maden şehidi verince bıraktım. Sonu olmadığını gördüm. Şimdi inşaatlarda çalışıyorum. Ama burada insanların yapacak başka bir işi yok" dedi.
AĞABEYİNİ KAYBETTİ, KENDİSİ HIRSIZLIKTAN YARGILANDI
2001'de ağabeyini kaçak ocakta göçükte kaybeden, kendisi de kaçak ocakta kömür çıkarırken yakalanıp hırsızlıktan yargılandığı davada 10 ay hapis cezası alan 35 yaşındaki Aydın Çoban da bölgede bir çok kişinin ailesinden birini madende kaybettiğini söyledi. İnsanların ekmek parası için kaçak ocaklara girdiğini anlatan Çoban, "Hırsızlıktan sabıkalı olduğum için başka bir sektörde işe giremiyorum. Biz bu damgayla yaşamak istemiyoruz. Benim 3 çocuğum var. Bunlar okuyacak. Çocuklarımın bundan etkilenmesini istemiyorum. Artık bu damga bizden kalksın. İşkur'dan işe girecektim. Ama bu yüzden giremedim" diye konuştu.
BELEDİYE BAŞKANI: İŞSİZ MADENCİLER KAÇAK OCAKLARA YÖNELDİ
Gelik Belediye Başkanı Burhan Sezgin, 301 madencinin öldüğü Soma faciasından sonra yapılan yasal düzenlemelerle maliyetleri artan özel maden işletmelerinin işçi çıkarmaya gittiğini, bunun sonucunda da kaçak ocakçılığın arttığını söyledi. Başkan Sezgin, şöyle dedi:
"Maliyetler özel sektörde arttı. Bu Torba Yasa işletmeleri memnun etmedi. O süreçte 2 bin işçi işsiz kaldı. İşsiz kalan madenciler de ya başka şehirlere göç etti ya da kaçak ocaklara yöneldi. Bazı kaçak ocaklarda 70-80 lira civarında günlük kazanabiliyor işçiler. Bundan dolayı orayı tercih edebiliyorlar."
Özel kömür ocağı işletmecisi 33 yaşındaki Salih Koç da Torba Yasa'dan sonra geçen yıl 850 işçiden 400'ünü çıkarmak zorunda kaldığını söyledi. Koç, "Bu işten çıkarılan işçiler bir şekilde evine ekmek götürmek zorunda. Burada hiç kimse kaçak ocakta çalışmak istemiyor ama mecbur kalanlar oluyor. Bu Torba Yasa'dan sonra tekrar kaçakçılığa rağbet arttı" dedi.
FOTOĞRAFLI
DHA-Genel - Türkiye-Zonguldak - Gürkay GÜNDOĞAN
