<h6>İstanbul</h6> <div>Kuveyt, İran ve Suudi Arabistan arasındaki tarafsız bölgede yer alan deniz doğal gaz sahasına Kuveyt Durra adını verirken, İran burayı Araş olarak isimlendiriyor.</div><div>İran ile Suudi Arabistan arasında deniz sınırı yıllar önce belirlenmiş olmasına rağmen İran ile Kuveyt arasındaki deniz sınırının belirlenmemesi tarafların gaz sahası meselesinde çözüme ulaşmasının önünde engel teşkil ediyor.</div><div>Tahran yönetimi, Durra/Araş Gaz Sahası'nın yüzde 40'ının İran kara sularında, yüzde 60'ının ise Kuveyt ve Suudi Arabistan arasındaki bölünmüş tarafsız bölgede olduğunu iddia ediyor.</div><div>Suudi Arabistan-Kuveyt cephesi ise gaz sahasının tamamının tarafsız bölgede bulunduğunu ve İran'ın gaz sahası üzerinde hakkı olmadığını savunuyor.</div><h3>İran ve Kuveyt'in son dönemdeki uzlaşma girişimleri</h3><div>Onlarca yıldır süren gaz sahası anlaşmazlığı Kuveyt ile Suudi Arabistan'ın geçen hafta yaptığı uzlaşma çağrısı ve İran'ın Kuveyt Dışişleri Bakanı'na ziyaret davetiyle yeniden gündeme geldi.</div><div>Kuveyt, 27 Temmuzda İran ile deniz sınırının çizilmesini beklemeksizin Durra/Araş'ta faaliyetlerine başlayacağını duyururken İran, Kuveyt'in 3 Temmuz'da deniz sınırı belirleme çağrısına cevap vermedi.</div><div>İran Petrol Bakanı Cevad Ovci, 30 Temmuz'da ülkesinin gaz sahasının işletilmesi hususunda müzakerelere açık, ortak hareket etmeye hazır olduğunu ifade etti.</div><div>Ovci, 2 Ağustos'ta ise Kuveyt ile temas halinde olduklarını ancak Kuveyt'in işbirliği yapmak istememesi durumunda "haklarından zerre kadar vazgeçmeyeceklerini" söyledi.</div><div>Kuveyt ile Suudi Arabistan da 3 Ağustos'ta orta açıklama yaptı. İki ülke, gaz sahasının yalnızca kendilerinin ortak mülkiyetinde olduğunu vurguladı; İran'a sınır belirleme çağrısını tekrarladı.</div><div>Karşılıklı açıklamalarla gaz sahası üzerindeki tansiyon yavaş yavaş yükselirken, Kuveyt Dışişleri Bakanı Şeyh Salim Abdullah el-Cabir es-Sabah, geçen hafta İran'ı ziyaret etmesi için resmi bir davet aldı.</div><div>Kuveyt Dışişleri Bakanı'nın İran'ın Kuveyt Büyükelçisi ile yaptığı görüşmede kendisine davetin iletildiği ve iki ülke ilişkilerinin tüm yönleriyle ele alındığı belirtildi.</div><div>Kuveyt ile Suudi Arabistan, Mart 2022'de gaz sahasını geliştirmek için anlaşma imzalamış, İran ise anlaşmayı "yasa dışı" şeklinde niteleyip, bölgede sondaj çalışmalarının başlayacağını açıklamıştı.</div><h3>Durra/Araş Gaz Sahası</h3><div>Kuveyt ve İran’ın Durra/Araş üzerindeki anlaşmazlığı 1960'lara kadar uzanıyor.</div><div>Kuveyt, 1967'de keşfedilen Durra/Araş Gaz Sahası'nda Royal Dutch Shell Şirketi'ne keşif ve sondaj imtiyazı sağlarken, İran ise aynı hakkı Anglo-Iranian Oil Company'e verdi.</div><div>İki ülkenin keşif ve sondaj çalışmalarının gaz sahasının kuzey kısmında çakışmasıyla Kuveyt ve İran'ın gaz sahası üzerindeki anlaşmazlığı patlak verdi.</div><div>Durra/Araş'taki rezervlere ilişkin güncel veri bulunmamakla birlikte keşfedilmesinin ardından yapılan çalışmalar, sahada yaklaşık 220 milyar metreküp gaz olduğu yönünde.</div><div>Böyle bir rezerv, Mısır ve Türkiye gibi ülkelerin yaklaşık 4 yıllık doğal gaz kullanım miktarına denk geliyor.</div><div>Petrol Bakanlığı verilerine göre, yıllık 260 milyar metreküp üretimiyle İran, petrol ve küresel doğal gaz üretici ülke olarak değerlendiriliyor.</div><div>İran, halihazırda Katar ile 1971'de keşfedilen Güney Pars Gaz Sahası'nı geliştirme çalışmalarını da sürdürüyor.</div><div>Basra Körfezi'nde bulunan ve İran ile Katar arasında paylaşılan Güney Pars, dünyanın en büyük doğal gaz sahası olarak biliniyor.</div><h3>Suudi Arabistan - Kuveyt işbirliği</h3><div>Suudi Arabistan'ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco'ya bağlı "Aramco Körfez İşletmetleri" ve "Kuveyt Körfez Petrol Şirketi" Aralık 2022'de Durra Gaz Sahası'nın geliştirilmesi için mutabakat zaptı imzaladı.</div><div>Mart 2022’de de Suudi Arabistan Enerji Bakanlığı ile Kuveyt Petrol Bakanlığı, Durra/Araş'ın işletilmesi için anlaşmaya vardı.</div><div>Bu adım, Aralık 2019'da Suudi Arabistan ile Kuveyt'in gaz sahasının geliştirilmesi ve işletilmesi amacıyla yaptıkları ortak çalışmanın ardından imzalanan mutabakat zaptına dayanıyor.</div><div>Ayrıca, bu iki ülke 2019 yılında 5 yıl süren anlaşmazlığın ardından, Durra Gaz Sahası'ndan uzakta, bölünmüş bölgede petrol üretiminin yeniden başlamasına ilişkin bir anlaşmaya da varmıştı.</div><h3>Suudi Arabistan anlaşmazlığın neresinde?</h3><div>Suudi Arabistan ile Kuveyt, 1922'de imzalanan sınırların çizildiği Ukayr Anlaşması'na göre iki ülkenin kontrolünde bulunan ortak tarafsız bölgeyi paylaşıyor.</div><div>Bölünmüş tarafsız bölgede zengin yer altı kaynakları bulunmasıyla bu kaynakların Suudi Arabistan ile Kuveyt arasında eşit paylaştırılması konusunda anlaşmaya varıldı.</div><div>Söz konusu bölgede bulunan Hafci ve Vefre petrol sahalarından üretilen günlük yaklaşık 600 bin varil petrol, iki ülke arasında eşit şekilde paylaşılıyor.</div><div>Durra/Araş Gaz Sahası da aynı bölgede bulunduğu için gaz sahası üzerindeki hak iddiaları Suudi Arabistan'ın enerji çıkarlarını da doğrudan etkiliyor.</div><div>Kuveyt ile Suudi Arabistan cephesi, gaz sahası üzerindeki tüm hakkın kendilerine ait olduğunu defalarca belirtti ancak son zamanlarda İran-Suudi Arabistan yakınlaşması için de adımlar atıldı.</div><div>Bu yakınlaşmanın gaz sahası meselesine ne şekilde yansıyacağı ise belirsizliğini korumaya devam ediyor. </div>