Kuzey Kore, dün sabah yerel saatle 10.00’da ‘minyatürleştirilmiş termonükleer’ veya hidrojen bombası testi gerçekleştirdiğini açıkladı. Açıklama öncesinde denemenin yapıldığı ileri sürülen ülkenin kuzeydoğusundaki Punggye-ri bölgesinde 5.1 büyüklüğünde bir deprem kaydedildi. Önceden duyurulmayan deneme Kuzey Kore’nin 32 yaşındaki lideri Kim Jong-un 8 Ocak’taki doğum gününden iki gün öncesine denk geldi. Denemeye dünyadan tepki yağarken, acilen toplanan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) denemeyi şiddetle kınadı. BMGK açıklamasında Pyogyang yönetimine yönelik yeni yaptırımların uygulanması için çalışma başlatıldığı açıklandı.
BAŞARISIZ DENEME Mİ
Güney Kore parlamentosu istihbarat komitesinde görevli milletvekili Lee Cheol-woo, Ulusal İstihbarat Servisi’nin (NIS), yarattığı sismik dalga dikkate alındığında Pyongyang’ın denemesinin hidrojen bombası olmayabileceği, patlamanın etkisinin, hidrojen bombasının infilakında beklenenden daha düşük olduğu bilgisini verdiğini söyledi. Lee, minyatürleştirilmiş bir hidrojen bombasının zayıf depreme yol açabileceğini ama bu teknolojinin sadece ABD ve Rusya’da olduğunu ekledi. Minyatürleştirme, nükleer bombanın füze gibi araçlara monte edilebildiğini ifade etmek için kullanılıyor.
‘100 KAT GÜÇLÜ OLURDU’
Merkezi ABD’de bulunan düşünce kuruluşu Rand Corporation uzmanlarından Bruce Bennett de “Eğer gerçek bir hidrojen bombası olsaydı, Richter ölçeği okuması gördüğümüzden 100 kat daha güçlü olurdu” dedi. ABD’li uzman denemenin 10 ila 15 kilotonluk enerji açığa çıkardığını tahmin ettiğini söyledi. Bu da 1945’te ABD’nin Japon kentleri Hiroşima ve Nagazaki’ye attığı atom bombalarının açığa çıkardığı enerjiye denk.
Beyaz Saray Sözcüsü Josh Earnest, ilk yapılan analizlerin Kuzey Kore’nin başarılı bir hidrojen bombası denemesi yaptığı açıklamaları ile örtüşmediğini savundu.
TÜRKİYE DE KINADI
Türk Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da nükleer deneme nedeniyle Kuzey Kore kınandı. Açıklamada “Türkiye, bu denemeyi uluslararası barış ve güvenliğe yönelik bir tehdit olarak görmekte ve şiddetle kınamaktadır’ denildi.
‘Termonükleer’ testin farkı nedir
İngiliz Guardian gazetesindeki analizde görüşüne başvurulan Avustralyalı nükleer enerji uzmanı John Carlson’a göre termonükleer bomba özünde iki aşamalı bir patlama esasına dayanıyor. İlki nükleer fizyon tepkimesi ikincisi nükleer füzyon tepkimesi. Nükleer fizyonda atomun çekirdeği iki daha küçük elementi üretecek şekilde bölünerek, atomaltı parçacıklar ve enerjiyi açığa çıkarıyor.
Nükleer füzyonda ise iki veya daha fazla atom çekirdeği bir araya gelerek birleşiyor. Birleşme sırasında kütleleri muazzam büyüklükte enerjiye dönüşüyor. Güneş’i güçlendiren tepkime de füzyona dayanıyor.
İlk başarılı termonükleer test 1952’de ABD’de gerçekleştirildi. 10 bin 400 kiloton (10.4 megaton) enerji açığa çıktı. Kaydedilen en büyük enerjinin açığa çıktığı termonükleer denemeyi Sovyetler Birliği 1961’de gerçekleştirdi. Bu testte tahminen 50 bin kiloton enerji açığa çıktı. Hiroşima’ya atılan atom bombasının çıkardığı enerjinin en az 3000 katı.
G. Koreli nükleer uzmanı Prof. Jaiki Lee, Kuzey Kore’nin geleneksel uranyum ya da plütonyum yakıtıyla birlikte bir parça nükleer füzyon yakıtı da kullanan “güçlendirilmiş” bir fizyon bombası denemesi yapmış olabileceğini ifade etti. “Güçlendirilmiş fizyon silahları” olarak adlandırılan bu tür nükleer bombalar “geleneksel saf fizyon silahlar” ile “aşamalı termonükleer silahlar” arasında yer alıyor. Şu anda dünyada üç tasarıma göre nükleer silahlar üretilmiş bulunuyor.
DOĞUM GÜNÜ HEDİYESİ Mİ
İktidarın babadan oğula geçtiği Kuzey Kore’de Kim Jong-un, 2011’de ölen Devlet Başkanı babası Kim Jong-il’in ardından devlet başkanlığı görevine geldi. Küçüklüğünde İsviçre’de eğitim gören Kim, Amerikan basketbol ligi NBA’ye ilgisiyle tanınıyor. Fransız AFP’nin analizine göre yönetimde zaman zaman acımasız yöntemlere başvuran Kim’in Aralık 2013’te devlette üst düzey görev alan eniştesi Jang Song-Thaek’i idam ettirdiği bildirilmişti. Kim Jong-un, 25 Temmuz 2012’de şarkıcı Ri Sol-ju ile hayatını birleştirdi. AFP’ye göre Kim, devlet başkanı olduğundan bu yana babasının aksine ülkenin geleneksel müttefiki Çin’de dahil herhangi bir yurtdışı ziyaret gerçekleştirmedi.
DÜNYADAN SERT TEPKİ
Kuzey Kore’nin nükleer denemesine sadece Batı ülkeleri ve NATO değil aynı zamanda BM Güvenlik Konseyi üyeleri Rusya ve Çin de sert tepki gösterdi. Uluslararası tepkiler şöyle:
ABD: Dışişleri Bakanı John Kerry, Kuzey Kore’nin denemesini ‘Uluslararası barış ve güvenliği tehdit eden, oldukça provokatif bir hareket’ olarak nitelendirdi.
NATO: Kore yönetiminin “devam eden nükleer silah ve balistik füze geliştirme programlarını” kınadı.
Avrupa Birliği: AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, bu eylemin Pyongyang yönetiminin uluslararası yükümlülüklerine aykırı olduğunu ve bölgede barış ve güvenliği tehdit ettiğini belirtti.
Japonya: Başbakan Şinzo Abe de Kuzey Kore’nin hamlesini “ülkesinin güvenliğine tehdit” olarak değerlendirirdi. Abe, “Kuzey Kore’nin nükleer silahsızlanmaya meydan okumasına karşı sert yanıt vereceğiz” dedi.
Rusya: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, Kuzey Kore’nin hidrojen bombası denemesinin uluslararası hukuk kuralları ve BM Güvenlik Konseyin (BMGK) kararlarının ihlali anlamına geldiğini belirtti. Rusya’nın BM Büyükelçisi Vitali Çurkin de Kuzey Kore’ye BMGK’nın vereceği yanıtın orantılı olması gerektiğini söyledi.
Çin: Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, Pekin yönetiminin Kuzey Kore’nin hidrojen bombası denemesine “şiddetle karşı çıktığı” vurgulandı.
