Ankara
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ( OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu üyesi ülkelerin yeni üretim kesintisi kararının petrol fiyatlarında kısa vadede yaklaşık varil başına 10 dolarlık bir artışa sebep olacağı, fiyatların yaz aylarına kadar ise 110 dolar seviyesine kadar çıkabileceği tahmin ediliyor.
Suudi Arabistan ve Rusya’nın başı çektiği OPEC+ grubu, pazartesi yapılan 48. Ortak Bakanlar İzleme Komitesi (JMMC) Toplantısı'nda ekimden bu yana devam eden günlük 2 milyon varillik üretim kesintisine ilaveten bazı ülkelerin mayıs itibarıyla günlük yaklaşık 1,6 milyon varil seviyesinde gönüllü kesinti yapma kararı aldığını teyit etti.
Toplantı sonrası yapılan açıklamada, petrol üretiminde mayıstan itibaren Suudi Arabistan'ın günlük 500 bin varil, Irak'ın 211 bin varil, Birleşik Arap Emirlikleri'nin 144 bin varil, Kuveyt'in 128 bin varil, Kazakistan'ın 78 bin varil, Cezayir'in 48 bin varil, Umman'ın 40 bin varil ve Gabon'un 8 bin varil kesinti yapacağı belirtildi. Rusya'nın ise şubatta açıkladığı günlük 500 bin varil üretim kesintisi kararını yıl sonuna kadar uzattığı kaydedildi.
Açıklamada, kararın petrol piyasasının istikrarını desteklemeyi amaçlayan ihtiyati tedbir olduğu vurgulanırken, grubun mayıs ayı itibarıyla uygulayacağı toplam üretim kesintisi miktarının da günlük 3,6 varil seviyesine ulaştığı belirtildi.
Bu kararın ardından uluslararası fiyat referansı olarak kabul edilen Brent türü petrolün varil fiyatı günü yüzde 7,6 artışla 84,93 dolardan tamamladı. WTI türü petrolün varili ise 80,42 dolar seviyesinden işlem gördü.
Fiyatlar 17 Mart'ta ABD'de başlayan banka iflaslarının küresel çaplı bir bankacılık sistemi krizini tetikleyeceği endişeleriyle son 15 ayın en düşük seviyelerine gerilemişti. Brent türü petrolün varil fiyatı 71,44 dolara kadar düşerken WTI türü petrolün varili ise 65,27 dolar seviyesinden işlem görmüştü.
Karara tepkiler
ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, OPEC+ grubunun piyasa beklentilerinin aksine ilave kesinti yapma kararı açıklaması sonrası gazetecilere yaptığı açıklamada, OPEC+ kararının "yapıcı olmayan" bir eylem olduğunu belirterek, eylemin küresel büyüme için olumlu olmadığını söyledi.
Yellen, söz konusu eylemin fiyatlara etkisinin ne olacağından henüz emin olmadığını ifade ederek, "Açıkçası, küresel büyüme için olumlu değil ve enflasyonun zaten yüksek olduğu bir zamanda belirsizliği ve yükü artırıyor." dedi.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) ise, OPEC+ ülkelerinin açıkladığı yeni üretim kesintisi kararlarının küresel petrol piyasalarına yönelik belirsizliklerin ve dünya ekonomisinin görünümüne ilişkin endişelerin arttığı bir dönemde alındığını vurgulayarak, yılın ikinci yarısında küresel petrol piyasalarında sıkışıklık yaşanacağı öngörüsünde bulundu.
IEA, "Güçlü enflasyonist baskıların dünya genelinde, özellikle de gelişmekte olan ekonomilerde kırılgan tüketicilere zarar verdiği bir dönemde, OPEC+ ülkelerinin yeni üretim kesintileri bu gerilimleri şiddetlendirme ve petrol fiyatlarını yükseltme riskini artırıyor." uyarısı yaptı.
OPEC+ üretim kesintisi kararı mevcut piyasa koşullarını yansıtıyor
Uluslararası veri analitik şirketi Kpler Orta Doğu Ortaklıklar Lideri Matt Stanley, AA muhabirine, OPEC+ grubunun üretim kesintisinin politik kaygılarla değil güncel ekonomik gerçekler gözetilerek alınmış bir karar olduğunu anlattı.
Stanley, Avrupa ve ABD'de devam eden bankacılık krizine işaret ederek, söz konusu finansal sıkıntıların küresel petrol talebine yönelik endişeleri artırdığını kaydetti.
OPEC+ kesinti kararını piyasadaki talep yönlü endişeler göz önüne alınarak atılmış önleyici bir adım olarak tanımlayan Stanley, "OPEC buna dikkat ediyor ve proaktif adımlar atmaya çalışıyor. Yaşanan bu mali krizden önce, OPEC üretimi kesme konusunda geç kaldı ve şimdi de arayı kapatmaya çalışıyor." dedi.
Stanley, kesinti kararının mevcut piyasa koşullarını yansıttığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
"Bu karar Brent fiyatını varil başına 80 dolar civarında tutacak zemini hazırlıyor. OPEC+ grubu bu seviyeye tutunmaya çalışıyor çünkü mali açıdan da petrol gelirinden faydalanabilmesine olanak sağlıyor. Ama aynı zamanda piyasaya, OPEC'in yapması gerekeni yapması gerektiği zaman yapacağı mesajını da veriyor."
Kararın, "piyasa beklentilerinin aksine" alınmış bir karar olduğuna dikkati çeken Stanley, bu "sürpriz" kararla OPEC+'ın piyasada varlığını hissettirdiğini ve dikkatlerin yeniden grubun atacağı adımlara çevrildiğini belirtti.
Stanley, "Grubun aldığı kararlardaki öngörülemezlik piyasalara fiyatların varil başına 80 dolar civarında kalacağına dair güven veriyor." değerlendirmesini yaptı.
Kesinti kararı talep bazlı endişeleri artırabilir
Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy Kıdemli Başkan Yardımcısı Jorge Leon ise OPEC+'ın mayıstan itibaren ilave kesintiye gitme kararının fiyatlarda bir miktar yükselmeye neden olduğunu ancak diğer yandan da piyasalardaki enflasyonist endişeleri daha da tetiklediğini aktardı.
Leon, grup üyesi ülkelerin duyurduğu gönüllü kesintilerin petrol fiyatlarında varil başına yaklaşık 10 dolarlık bir artışa sebep olacağının altını çizerek, sözlerini şöyle tamamladı:
"Eğer tam olarak uygulanırsa, söz konusu kesinti halihazırda sıkı petrol piyasasında daha da fazla daralmaya yol açacak ve Brent petrol fiyatını beklenenden daha önce varil başına 100 dolara doğru itecek. Petrol fiyatları yaz aylarına gelindiğinde varil başına 110 dolar civarına kadar yükselecek. Yine de mevcut makro ortam göz önüne alındığında, söz konusu kesintiler piyasada petrol talebinin zayıf kalacağına yönelik bir işaret olarak da yorumlanabilir ve kısa süreliğine de olsa fiyatları aşağı yönlü baskılayabilir."
