Pakistan’da ülkeyi genel seçimlere kadar yönetecek geçici hükümeti "ağır bir gündem" bekliyor.
Ulusal basındaki haberlere göre, görevini bugün yapılacak yemin töreniyle devredecek mevcut Başbakan Şahbaz Şerif ile ana muhalefet lideri Raja Riaz, Belucistan Halk Partisi’nden Senatör Anvarul Hak Kakar’ın geçici hükümet başbakanı olarak atanmasında mutabık kaldı.
Pakistan’ın en düşük nüfuslu eyaleti Belucistan'dan başbakan olarak atanan Kakar, bu yıl yapılması planlanan genel seçimlere kadar görevini sürdürecek.
Bugün yemin töreniyle görevi Şerif’ten devralacak Kakar, hızlı şekilde geçici hükümet bakanlar kurulunu oluşturacak.
IMF ile varılan anlaşmanın sürdürülmesi öncelikli
Geçici hükümetin en önemli gündem maddelerinin başında, ekonominin istikrarlı seyretmesi ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile varılan anlaşmanın sürdürülmesi yer alıyor.
IMF, Pakistan'da göreve gelecek geçici hükümetten kurtarma programıyla ilgili somut adımlar atmasını talep etti.
Pakistan'da geçici hükümetler, genellikle ülkeyi seçimlere kadar idare etmek ve seçimleri denetlemekle yükümlü. Fakat Kakar'ın kuracağı hükümet, ekonomik konularda politik kararları almasına olanak tanıyan son mevzuat sayesinde "Pakistan tarihindeki en yetkili hükümet" olacak.
Pakistan Demokratik Hareketi (PDM) liderliğindeki eski koalisyon hükümeti, 2017 Seçim Yasası'nda değişiklik yaparak, ekonomi konusunda önemli kararlar alması ve uluslararası kurumlarla ilişki kurması için geçici hükümete ek yetkiler veren düzenlemeyi 26 Temmuz'da Ulusal Mecliste kabul etti.
Bu adımla IMF ile Haziran 2023'te sağlanan 9 aylık süreyle 3 milyar dolarlık kurtarma paketinin güvende tutulması amaçlanıyor.
IMF, Pakistan ile yapılan kurtarma paketi programını belirli tarihlerle 3 defa gözden geçirecek.
Yapılacak program değerlendirme süreçlerinden en az biri geçici hükümetin ülkeyi yönettiği tarihlere denk düşüyor. Şayet seçimler ertelenirse, IMF'nin program değerlendirme süreçlerinin tamamı geçici hükümet dönemi içerisinde gerçekleşebilir.
Şahbaz Şerif hükümeti döneminde, IMF, ilk taksiti Pakistan'a göndermişti. Diğer taksitlerin de geçici hükümet döneminde gelmesi bekleniyor.
IMF ile yapılan anlaşmanın ardından toparlanma sürecine giren Pakistan için ekonomik istikrar, en büyük zorlukların başında geliyor.
Genel seçimlerin ne zaman yapılacağı belirsiz
Geçici hükümeti bekleyen bir diğer konu ise genel seçimlerin ne zaman yapılacağı meselesi.
Normal şartlarda genel seçimlerin 90 gün içerisinde yapılması gerekiyor. Bu, "en geç Kasım 2023’te genel seçimlerin yapılacağı" anlamına geliyor. Fakat ülkede bu yıl yapılan nüfus sayımı gerekçesiyle yeni seçim bölgelerinin Seçim Komisyonunca belirlenmesi gerekiyor.
Yetkililer, 241 milyon nüfuslu Pakistan’da yüzlerce federal ve eyalet seçim bölgelerinin yeniden hazırlanmasının en az 6 ay sürebileceğine işaret ediyor.
Genel seçimler için Mart 2024 işaret ediliyor
Bu kapsamda Seçim Komisyonunun yeni seçim bölgelerinin ne kadar sürede hazırlanacağına dair açıklama yapması gerekiyor.
Seçim bölgelerine karşı mahkemede yapılacak itirazları da göz önünde bulundurarak, genel seçimlerin en erken Mart 2024 gibi yapılacağı belirtiliyor.
Eski İçişleri Bakanı Rana Sanaullah, 8 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, yeni nüfus sayımına göre, seçim bölgelerinin yeniden düzenlenmesi halinde Seçim Komisyonunun, genel seçimleri Şubat veya Mart 2024'e erteleyebileceğini söylemişti.
Siyasi belirsizlik ve ordunun etkisi
Cezaevindeki İmran Han’ın durumu, siyasi belirsizlik ortaya çıkarıyor. Her ne kadar bu ay tutuklanan Han’ın takipçileri, mayısta olduğu gibi sokaklara çıkmamış olsa da eski Başbakan'ın devam eden tutukluluğu seçimlerin güvenilirliği konusunda soru işaretlerine yol açacak.
Pakistan'da ülkeyi onlarca yıl doğrudan yöneten ordunun, yönetim üzerindeki etkisi yadsınamayacak bir gerçek.
Bazı uzmanlar, geçici hükümetin görevde uzun süre kalması halinde silahlı kuvvetlerin yönetim üzerinde gücünü artırabileceğine işaret ediyor.
Bir sonraki hükümet için 3 güçlü parti
Bir sonraki hükümet için ülkede 3 güçlü parti öne çıkıyor. Bunların arasında eski Başbakan İmran Han’ın Pakistan Adalet Hareketi Partisi (PTI), Şahbaz Şerif’in genel başkanı olduğu Pakistan Müslüman Ligi-Navaz (PML-N) ve Pakistan Halk Partisi (PPP) yer alıyor.
Tutuklu bulunan ve seçimlere girmesi yasaklanan Han'ın, ordu ile devam eden anlaşmazlığın ortasında 2018'deki seçim zaferini yeniden elde etmesi pek mümkün görünmüyor. Mayıstaki şiddetli protestoların ardından birçok güçlü siyasi figürün yollarını ayırdığı parti, seçimlerden ziyade Han'ın cezaevinden çıkarılmasına odaklanmış durumda.
Ülkede üç dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif ise görevi sona eren koalisyon hükümetinin en önemli parçalarından biriydi. 2019’dan bu yana Londra’da “sürgünde” bulunan Navaz Şerif, ülkeye geri dönmeyi bekliyor. Ancak hakkındaki yolsuzluk davaları nedeniyle Pakistan’a gelemeyen Navaz Şerif’in yerine kardeşi Şahbaz Şerif’in partiyi seçimlerde temsil etmesi şimdilik daha güçlü görünüyor.
Eski Pakistan Başbakanı Benazir Butto'nun oğlu, PPP’nin 34 yaşındaki genç Genel Başkanı Bilaval Butto Zerdari de yine genel seçimlerin güçlü adaylarından.
Son genel seçimler 2018'de yapılmıştı
Pakistan'da son genel seçimler 25 Temmuz 2018'de yapılmış ve İmran Han hükümeti göreve gelmişti.
Pakistan Parlamentosunda, 10 Nisan 2022'de yapılan güven oylamasında, 174 "hayır" oyuyla İmran Han hükümeti düşmüştü.
Ülkede 3 dönem başbakanlık yapan Navaz Şerif'in kardeşi Şahbaz Şerif, 11 Nisan 2022'de Mecliste yapılan oylamada 174 oyla salt çoğunluğun desteğini alarak Başbakan seçilmişti.
