Antalya Ticaret Borsası ve Antalya Tarım Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Mayıs ayı Tarım Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Mayıs ayı Tarım-GFE’nin aylık yüzde 0,26 ilan edildiğini belirten Çandır, “Bu rakam, 2022 yılı Mayıs ayı enflasyonu hariç tutulursa 8 yıllık ortalama olan yüzde 0,92’nin oldukça altında ilan edilmiştir” dedi. Tarım-GFE’nin Mayıs ayında yıllık olarak yüzde 33,22 ilan edildiğini kaydeden Çandır, “Bu yıllık rakam, son 8 yılın en yüksek ikinci rakamı olmuştur. Geçtiğimiz yıl Mayıs ayındaki yüzde 117,31’lik rekor enflasyondan ciddi olarak düşük olmasına karşılık 8 yıllık ortalama olan yüzde 13 düzeyinden hala yaklaşık 3 kat fazla yüksektir” değerlendirmesinde bulundu. “Enerji ve gübredeki düşüş sevindirdi”
Mayıs ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerine bakıldığında, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarında aylıkta yüzde -0,10 düşüş ve yıllıkta ise yüzde 29,13’lük artış ilan edildiğini belirten Çandır, tohumda yüzde 1,57, enerjide yüzde -5,36, gübrede yüzde -1,92, ilaçta yüzde 1,25, veteriner hizmetlerinde yüzde 5,02, yemde yüzde 1,17 ve diğer kalemlerde ise yüzde 0,74’lük değişime dikkat çekti. Çandır, Mayıs ayındaki yıllık değişimin, tohumda yüzde 68,78, enerjide yüzde -3,39, gübrede yüzde 5,94, ilaçta yüzde 30,76, veteriner hizmetlerinde yüzde 54,42, yemde yüzde 34,62 ve diğer kalemlerde ise yüzde 76,10 olduğunu belirti. Çandır, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarında ise aylık yüzde 2,61 ve yıllık yüzde 67,20’lik artış olduğunu kaydetti. Mayıs ayında enerji ve gübre maliyetlerindeki azalışa dikkat çeken Çandır, “Enerjide aylık -5,36 ve yıllık -3,39 azalış ilan edilirken, gübrede aylıkta yüzde -1,92 azalış, yıllıkta yüzde 5,94 artış ilan edilmiştir. Nisan ayında başlayan düşüş eğilimini sıra dışı hızlandırmış gözükmektedir. Gelecek aylarda bu düşüşlerini devam ettirmesi, tarımsal faaliyetlerin seyri bakımından hayati önem taşımaktadır” ifadelerini kullandı. “Üretici lehine”
TÜİK’in ilan ettiği Mayıs ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 2,14 ve yıllık ise yüzde 50,79 olduğunu kaydeden Çandır, “Tarımsal faaliyetlerde bulunanlar açısından son bir yıllık eğilim, genel olarak üretici aleyhine seyretmişken Mayıs ayında aylık ve yıllık düzeyde Tarım-GFE, Tarım-ÜFE’nin altında kalarak üretici lehine bir durum oluşturmuştur. Önümüzdeki aylarda bu eğilimin devam etmesi, üretici kesim için birikmiş zararları giderebilmek açısından önem taşımaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğini söyleyen Başkan Ali Çandır, Mayıs ayında açıklanan aylık yüzde 0,45 ve yıllık yüzde 32,13 düzeyindeki yurt dışı üretici enflasyonu YD-ÜFE ile aylık yüzde 0,65 ve yıllık yüzde 40,76 düzeyindeki yurt içi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin genel olarak sektörün geçmişten gelen maliyet yükünü gelecekte de taşımaya devam edeceğini gösterdiğini söyledi. Çandır, “Ancak bu ay özellikle YD-ÜFE’nin yakın geçmişe göre sıra dışı düşük ilan edilmesi, Yİ-ÜFE rakamının da sıra dışı düşük çıkmasına vesile olmuştur” şeklinde konuştu.
Mayıs ayında üretici kesimdeki bu enflasyonlara karşılık tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 0,04, yıllık yüzde 39,59 arttığına dikkat çeken Çandır, “Tüketici taraftaki gıda enflasyonu ise Mayıs ayında aylık yüzde 0,71 ve yıllık yüzde 52,52 olarak ilan edilmişti. İşlenmemiş gıda enflasyonu ise Mayıs’ta aylık yüzde 0,29 ve yıllık yüzde 56,01 düzeyinde ilan edilmişti. Yaş meyve sebze enflasyonu ise aylık yüzde -4,96 düşüş ve yıllık 24,03 artış olarak ilan edilmişti. Tüketici taraftaki bu rakamlar, üreticilerin maruz kaldığı maliyet artışlarını, hala yaklaşık yarı yarıya tüketiciye yansıtabildiğini göstermektedir” değerlendirmesinde bulundu.
