Dakar
Dini bayramların coşkuyla kutlandığı Senegal'de cep telefonlarının henüz yaygınlaşmadığı dönemde bayramlık kıyafetlerle yapılan geleneksel fotoğraf çekimleri teknolojinin gelişmesiyle unutulmaya yüz tuttu.
Aynı evde toplanan aile bireyleri, her bayram özel diktirdikleri geleneksel kıyafetlerini giyip yakınlardaki fotoğraf stüdyosuna giderek bu anı ölümsüzleştirirken, bugün bu çekimler yerini cep telefonlarına bıraktı.
Bayramlarda stüdyoya gidenlerin sayısının giderek azaldığını fark eden Senegalli görsel sanatçı Djibril Drame, hem bu geleneği yaşatmak hem de Senegal'deki Müslüman toplumu arasındaki birlik beraberliği güçlendirmek için kolları sıvadı.
Drame, yerel dil Volofçada "hediye" anlamına gelen " Ndewendeul" isimli girişimle farklı fotoğraf sanatçılarıyla 2010'dan bu yana Kurban ve Ramazan bayramlarının ilk günü ücretsiz fotoğraf çekimi yapıyor.
Ndewendeul için her bayram farklı bir portatif stüdyo tercih ediliyor. Bazen Dakar'ın herhangi bir sokağında gerilmiş desenli bir kumaş önünde poz veriliyor bazen de sonradan stüdyoya çevrilmiş kapalı bir mekan seçiliyor.
Projenin en önemli özelliği ise ücretsiz olması ve dileyen herkesin faydalanabilmesi.
AA muhabiri, projenin fikir babası Drame ve bu yılki çekimleri yapan fotoğraf sanatçısı Sidy Talla ile görüştü, fotoğraf çekimlerine katıldı.
"Ndewendeul yıllar içinde Senegal pop kültürünün bir parçası haline geldi"
Projeyi 2010'da başlatan Drame, son 5 yıldır kıtadan farklı fotoğrafçıların kendisinden izin alarak Ndewendeul çekimleri yaptığını söyledi.
Drame, projenin çıkış noktasını şöyle anlattı:
"Çocukluğumda bayramlarda büyüklerimiz bizlere bayram harçlığı, hediyesi verirdi. Buna 'ndewendeul' diyorduk. Projenin ismi de bu hediyeye atıfta bulunuyor. Hatırlıyorum her bayramın ilk günü akşama doğru fotoğraf stüdyosuna gidip geleneksel kıyafetlerimizle aile fotoğrafı çektirirdik. Her Senegallinin evinde bu fotoğraflardan çokça bulabilirsiniz. Amacım aslında misafirperverlik olarak bilinen 'Teranga' kültürünü yaşatmak ve Müslüman toplumu arasındaki bağları kuvvetlendirmek, aynı zamanda bu fotoğraf geleneğini canlı tutmak."
Stüdyonun yerine son anda karar verildiğini belirten Drame, dekorun ise son derece spontane ve eldeki imkanlar ölçüsünde oluşturulduğunu aktardı.
Drame, "Örneğin geçen bayram Gine'nin Boke kentinde kendi çektiğim Ndewendeaul için dekoru cami müezzininden aldım. Mahalle pazarından da birkaç unsur ekledim. Dolayısıyla stüdyoyu 'her şey 1 hafta önce hazır, mükemmel bir çekim olacak' mantığıyla değil de genelde o an neredeyseniz, elde ne varsa, o bölge insanıyla birlikte oluşturuyorsunuz." ifadelerini kullandı.
Drame, "Ndewendeul yıllar içinde Senegal pop kültürünün bir parçası haline geldi. Yaptığımız şey tam anlamıyla din diplomasisi." dedi.
Son birkaç yıldır projeyi çeken fotoğraf sanatçısı Sidy Talla da sadece bayramın ilk günü 17.00-21.00 saatlerinde hizmet verdiklerini ve her çekime ortalama 150 kişinin katıldığını anlattı.
Talla, Ramazan Bayramı için açık havada yaptıkları çekimde Dakar'ın sembollerinden "car rapide" ismiyle bilinen sarı dolmuşları kullandıklarını Kurban Bayramı için ise geleneksel batik kumaşlardan oluşan daha sade bir dekor hazırladıklarını dile getirdi.
Fotoğraf çektirmeye gelen Mame Diarra da New York'ta yaşadığını ancak bayram nedeniyle Dakar'da bulunduğunu söyledi.
Stüdyoya eşi ve arkadaşlarıyla geldiğini kaydeden Diarra, "Bu girişimi çok beğendim. Bu güzel kıyafetlerle aile büyüklerimizle hatıra fotoğraflarımızın olması çok güzel. Bu anılar sonsuza kadar yaşayacak." diye konuştu.
