Mevsimsel değişikliklerin insanlarda farklı şekilde ve farklı derecede etkileri olduğunu belirten uzmanlar, duygu durum bozukluğu yaşayan ya da eğilimi olan, beslenme bozukluğu ve vitamin eksikliği olan kişilerde olumsuz etkilenmenin daha yoğun görüldüğüne dikkat çekiyor. Uzmanlar, “Yorgunluk, bitkinlik, halsizlik ile başlayıp karamsarlıkla devam eden ve depresyona dönen ruh halinin tedavi edilmemesi halinde ciddi sorunları beraberinde getireceği uyarısında bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi’nden uzman klinik psikolog İhsan Öztekin, mevsimsel değişikliklerin kişilerin ruh hali üzerinde farklı etkileri olduğunu söyledi. Öztekin, şunları söyledi:
SONBAHARDA KARAMSAR BİR RUH HALİ OLUŞUR
“Nasıl ki ilkbahar doğanın uyanışını, güneşin sıcaklığını ve ışığını, canlılık ve neşeyi, geleceğe yönelik ümitleri temsil ediyorsa sonbaharda sürecin tersine işlemeye başladığını görüyoruz. Günler kısalır, karanlık artar, geceler uzar. Ağaçların yaprakları sararır, dökülür ve güneş ışığı yerini bulutlara bırakır. Doğanın canlılığını kaybetmeye başladığı sonbaharda insan da canlılığını kaybettiğini hisseder. İlkbaharın getirdiği ümitler ve yaşama sevinci, yerini azalan heyecana, karamsarlığa ümitsizliğe bırakmaya başlar. Karamsar bir ruh hali oluşur. Sonbahar adı üzerinde hazan hüzün mevsimi…
Dışarıda daha fazla zaman geçirilen tatiller, seyahatler azalır, yaşam tarzı ve sosyal aktiviteler havaların soğuması ve günlerin kısalması ile birlikte değişir. Evde ve kapalı alanlarda geçirilen zamanlar artar. Puslu ve karanlık sabahlar nedeniyle yataktan kalkmak zorlaşır. Giyilen kıyafetler hareket imkânını kısıtlar.
DEĞİŞEN BESLENME ALIŞKANLIKLARIYLA KİLO ALINIR
Sonbaharda beslenme alışkanlıkları da değişir. Havalar soğudukça insan daha fazla besin alma ihtiyacı duyar. Enerji ihtiyacı daha fazla nişastalı, karbonhidratlı, tatlı yiyeceklerle karşılanmaya çalışılır. Buna hareketsizliğin de eklenmesi ile kilo alımı başlar. Bu kısır döngü içerisinde psikolojik sıkıntıların ortaya çıktığını görüyoruz; hayattan zevk alamama, hiçbir şey yapmak istememe, amaçsız bir yaşam.”
HERKES FARKLI ETKİLENİR
Sonbahardaki değişikliklerden her insanın aynı oranda etkilenmeyeceğini belirten İhsan Öztekin, “Mevsimsel değişiklikler insanlarda farklı şekilde ve farklı derecede etki gösterir. Duygu durum bozukluğu yaşayan veya eğilimi olan, beslenme bozukluğu ve vitamin eksikliği olan kişilerde olumsuz etkilenmenin daha yoğun olduğunu görüyoruz. Yine günlük yaşamın uygun bir şekilde düzenlenemediği durumlarda olumsuz etkiler artmaktadır.
DEPRESYONA DÖNÜŞEN RUH HALİNE DİKKAT!
Mevsim özellikleri hormonları da etkilemektedir, örneğin güneş ışığında insan metabolizması depresyondan çıkışı kolaylaştıracak hormonlar salgılamaktadır. Ancak kişinin ruhsal yapısı bu durumdan ne kadar etkileneceğini belirler. Yorgunluk, bitkinlik, halsizlik ile başlayıp karamsarlıkla devam eden ve depresyona dönen ruh hali eğer tedavi edilmezse ciddi sorunlara yol açabilir. Psikolojik sorunlara genelde bedensel sorunlar da eşlik eder. Ayrıca depresyon ile birlikte vücut direnci düştüğü için mikrobik hastalara yakalanma riskimiz de artar.
MEVSİMSEL DEPRESYONDA BU BELİRTİLERE DİKKAT!
Mevsimsel depresyonda da depresyonda yaşanan biyolojik sorunlar yaşanır. Bu belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Yorgunluk, halsizlik,
- Vücutta ağrılar,
- Uyku bozukluğu,
- Dermatolojik sorunlar,
- İştah kesilmesi ya da artışına bağlı kilo azalması ya da artışı,
- Saç dökülmeleri,
- Enerji azlığı,
- Cinsel enerjide azalma gibi…
BU ÖNERİLERE KULAK VERİN!
Mevsim dönüşümlerinde kişinin kendini zinde ve pozitif tutabilmesi için bazı önerilerde de bulunan İhsan Öztekin, şunları söyledi:
- Düzenli egzersiz yapılmalı, soğuk havalarda kapalı spor salonlarından yararlanılmalı.
- Uyku saatlerine dikkat ve özen gösterilmeli, yatmadan önce sıkıntılı konulardan uzak durulmalı.
- Sağlıklı beslenmeye önem verilmeli, özellikle yağlı besinlerden kaçınılmalı, yeşillik ve meyvelere her öğün yer verilmeli, bağışıklık sistemini güçlendirmek için A,C, E vitaminlerinden destek alınmalı, bol su içmeli.
- İş dışında hobiler edinilmeli.
- İş sırasında molalar verilmeli.
- Sosyal ilişkiler kurulmalı.
- Fırsat buldukça güneş ışığından yararlanılmalı.
- Mutlaka kısa süreli de olsa tatil yapılmalı.
- Fiziksel ve ruhsal bakım yapılmalı.
- Duygular bulaşıcıdır, neşeli ve keyifli arkadaşlarla beraber olunmalı.
- Olumlu düşünceler geliştirilmeli.
- Yüksek beklentilerden kaçınılmalı.
- Her gün ılık bir duş alınmalı.
- Alkollü içkiler aşırı tüketilmemeli.
- Geçmişe takılmak ya da gelecekle ilgili kaygılanmak yerine o an yaşanmalı.
- Hedefler belirlenmeli.
