BOTAŞ’ın kendi hattından yaptığı taşıma maliyeti ise 11-13 dolar arasında değişiyor. Türkiye, revize anlaşmayla ortalama 462 milyon dolar ek maliyet ile karşı karşıya kalacak.
CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu’nun açıklamalarından sonra gözler Türkiye ile Azerbaycan arasında yapılan anlaşmaya çevrildi. Türkiye, Azerbaycan’la 2001 yılında yaptığı anlaşma uyarınca yıllık 6.6 milyar metreküp doğalgaz alıyor. Bu anlaşma 2021 yılının nisan ayında bitecek. Gaz için Türkiye yaklaşık 2 milyar dolarlık bir ödeme yapıyor.
Türkiye bu anlaşmanın dışında Azerbaycan’la Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) için anlaşma imzaladı. Socar TANAP’ın yatırımcısı. TANAP ile Şahdeniz 2’den çıkan Azeri gazı Avrupa’ya ulaştırılacak. 16 milyar metreküplük gazın 10 milyar metreküpü Avrupa’ya taşınırken, Türkiye 6 milyar metreküplük kısmını çekebilecek. Bugünkü fiyatlarla 2 milyar dolar da bu gaz için ödenecek. Yani Azerbaycan’dan alınan gaza yapılan ödeme toplamda yaklaşık 4 milyar doları bulacak.
TANAP için yapılan Ev Sahibi Hükümet Anlaşması değişikliği 21 Ekim 2014 günü Resmi Gazete’de yayımlandı. Anlaşmanın 3. maddesiyle, BOTAŞ’ın TANAP’a yüzde 30 oranına kadar ortak olmasının yolu açılırken, taşıma maliyeti de belirlendi ve anlaşmaya eklendi. Maddeye göre TANAP’tan gelecek bin metreküp gaz için Eskişehir çıkış noktasında 79 dolar, Trakya çıkış noktasında ise 102 dolar taşıma bedeli ödenecek. Uzmanlar BOTAŞ’ın kendi hattından gazı taşıması halinde maliyetinin 11-13 dolar arasında değişebildiğini belirtiyorlar.
Yani halihazırda aldığımız gaza bu ücret ödeniyor. TANAP gazının taşıma maliyetinin ortalama 90 dolara geldiği dikkate alındığında, 6 milyar metreküplük doğalgazın taşınma maliyeti 540 milyon dolara denk geliyor. BOTAŞ ise yıllık bazda kendi taşısa maliyeti 66 ile 78 milyon dolar arasında değişecek. Bu durumda TANAP’ın yıllık maliyeti 462 milyon dolar daha fazla olacak. Türkiye’nin yüzde 30 ortak olduğu durumda ise 90 dolarlık ortalama taşıma maliyetinin 27 dolarını Türkiye alacak. Ancak maliyet yine de 63 dolar olacağı için BOTAŞ’ın kendi taşıma maliyetinin üstünde olacak. Bu durumda da maliyet yıllık 378 milyon doları bulacak.
YILDA YÜZDE 1 ARTACAK
Yine geçen yıl yapılan revize anlaşmaya göre maliyet 2018 yılından itibaren her yıl yüzde 1 oranında artacak. Anlaşmanın 8’nci maddesine göre, TANAP sisteminin inşası ve tadili ile ilgili TANAP Proje şirketine sağlanacak tüm mal ve hizmetler KDV’den muaf olacak. KDV muafiyeti 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren başlayacak. TANAP’la gelecek gazın fiyatının da ucuz olmayacağı belirtiliyor.
Şu anda Azerbayacan’dan alınan gaza Rusya’dan alınan gazdan yüzde 30 daha az ödeme yapılıyor. Ancak bu oran TANAP’la yüzde 12’ye düşecek. Yani daha fazla ödeme yapılmasının önü açılıyor. Hem taşıma maliyetinin artması hem de oranın düşmesi nedeniyle Azerbaycan’dan alınacak gazın ucuz olmayacağı ifade ediliyor.
ORTAKLARI BAĞLARI DİKKAT ÇEKMİŞTİ
CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu önceki gün düzenlediği basın toplantısında Azerbaycan’ın devlet şirketi Socar’ın ortaklık bağlarına dikkat çekmişti. Socar’ın Türkiye’deki şirketi Socar Gaz. Şirketin yüzde 70’i Socar Turkey Enerji yüzde 30’u Arkgaz Enerji’ye ait. Arkgaz’ın iki ortağı var. Yüzde 60’ı CIG Petrol Gaz Enerji, yüzde 40’ı da Ar Enerji’ye ait. Ar Enerji Kalyoncu Ailesi’nin şirketi. Şirkette, Ocak 2013’te Kalyoncu Ailesi’nden 5 kişinin ortaklığı varken, Ekim 2013 tarihinde aileden yüzde 25’şer hisse ile Cemal ve Ömer Faruk Kalyoncu kalıyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eniştesi Ziya İlgen ise yüzde 50 ortak olarak ortaya çıkıyor. Erdoğdu, İlgen’in Ar Enerji’ye nasıl ve ne zaman ortak olduğunu dair ticaret sicil bilgilerine ulaşamadığını dile getirdi. Ar Enerji Ekim 2013’te Ayyıldız Holding’e devroluyor. İlgen’in ismi de ilk kez bu tarihte kayıtlarda yer alıyor. Ar Enerji hisselerini devralan Ayyıldız Holding Ekim 2013’te isim değiştiriyor, Zirve Holding’e dönüşüyor. Böylece Zirve Holding’in Arkgaz’ın, Arkgaz’ın da Socar Gaz’ın ortağı olmasının yolu açılıyor.
ERDOĞDU: BELGELER AÇIK KAYNAKLARDAN
CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan’a yakın isimlerin devleti 17.5 milyar dolar zarara uğrattığını iddia eden CHP İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, bu iddialarına dayanak sağlayan belgeleri, ulaşmak isteyen herkesin rahatlıkla ulaşabileceği açık kaynaklardan elde ettiğini söyledi. Erdoğdu, yolsuzluk iddialarının ipucunu ise Resmi Gazete’de yayımlanan uluslararası anlaşmaları incelerken yakaladığını anlattı. Geçen dönem CHP Yolsuzlukları Araştırma Birimi Başkanlığı görevini yapan Erdoğdu, milletvekili olmadan önce Hazine başkontrolörü görevini sürdürmüştü.
Uluslararası geçerliliği olan Sertifikalı İç Denetçi (Certified Internal Auditor) belgesi sahibi olan Erdoğdu, gündeme getirdiği yolsuzluk iddialarına dayanak sağlayan belgeleri nasıl elde ettiğini anlattı. Belgelerin çoğuna açık kaynaklardan ulaştığını kaydeden Erdoğdu, “Belgelerin çoğunu TBMM KİT Komisyonuna gelen Sayıştay Raporları, Ticaret Sicil kayıtlarından elde ettim. Bunları dikkatle incelediğiniz, ciddi bir araştırma yaptığınız zaman hepsini görüyorsunuz zaten. Bize bir yerlerden gizli belge ve bilgi ulaşmıyor. Bu tip belgeleri bize ulaştıran gizli kaynaklarımız yok” dedi. Erdoğdu, Resmi Gazete’de yayımlanan uluslararası anlaşmaları incelediğini ve ilk olarak da bu anlaşmalardan ipucu yakaladığını belirterek, “Türkiye’nin yaptığı uluslararası anlaşmalara baktığınızda, karşılaştırma yaptığınızda, yıllara sari hesaplar yaptığınızda herşey fark edebiliyor. Zaten bir denetim de bu şekilde yapılır. Biz devlette görevliyken de böyle denetim yapıyorduk. Yahudi lobisine ödenen paralar var. Amerika’da bu tür belgeler zaten lobiler tarafından yayınlanıyor. Gidip rahatlıkla bu belgelere ulaşabiliyorsunuz” bilgisini verdi.
