Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2018 yılı Mayıs ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Rapora göre enflasyondaki yükselişin alt gruplar geneline yayıldı. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, enerji, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının sırasıyla 0,49, 0,38, 0,21 ve 0,08 puan arttığı gözlendi.
ENFLASYON 1,30 PUAN YÜKSELEREK YÜZDE 12,15 OLDU
Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 1,62 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,30 puan yükselerek yüzde 12,15 oldu. Enflasyondaki yükseliş alt gruplar geneline yayıldı. Gıda enflasyonu işlenmiş gıda fiyatlarındaki ılımlı artışa karşın, işlenmemiş gıda fiyatları kaynaklı olarak yükseldi. Enerji enflasyonu petrol fiyatları ve döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak yukarı yönlü seyrini sürdürdü. Türk lirasındaki birikimli değer kaybı, başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere, temel mal grubu enflasyonunu olumsuz yönde etkilemeye devam etti. Bu dönemde hizmet grubu yıllık enflasyonu da artış kaydetti. Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonları yükselmiş, ana eğilimleri ise yüksek seviyesini korudu.
ALTIN GRUBUNUN KATKISI 0,13 PUAN YÜKSELDİ
Söz konusu rapora göre, Mayıs ayında tüketici fiyatları yüzde 1,62 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,30 puan yükselerek yüzde 12,15 oldu. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,23 ve 0,40 puan artarak yüzde 12,77 ve yüzde 12,64 olarak gerçekleşti. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, enerji, temel mal ve hizmet gruplarının katkısının sırasıyla 0,49, 0,38, 0,21 ve 0,08 puan arttığı gözlendi. Alkol-tütün grubunun katkısında önemli bir değişim izlenmezken, altın grubunun katkısı 0,13 puan yükseldi.
ENFLASYON ANA EĞİLİMİNDE YATAYA YAKIN BİR SEYİRDE
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle çekirdek enflasyon göstergelerinin üç aylık ortalamaları incelendiğinde, enflasyon ana eğiliminde yataya yakın bir seyir gözlendi. Bu dönemde ana eğilim hizmet grubunda bir miktar yükselirken, temel mal grubunda giyim fiyat gelişmelerine bağlı olarak sınırlı bir oranda geriledi. Giyim dışı çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğiliminde ise yükseliş gözlenmiştir. Sonuç olarak, çekirdek enflasyon göstergelerinin ana eğilimi yüksek seviyesini korudu.
MAYIS AYINDA HİZMET GRUBU FİYATLARI YÜZDE 1,17 ORANINDA YÜKSELDİ
Mayıs ayında hizmet grubu fiyatları yüzde 1,17 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 0,25 puan artarak yüzde 9,52 oldu. Bu dönemde, yıllık enflasyon lokanta-otel ve ulaştırma hizmetleri grubunda yükselirken, diğer gruplarda görece yatay seyretti. Ulaştırma hizmetleri enflasyonundaki artışta karayolu ile yolcu taşımacılığı fiyatları öne çıktı. Lokanta-otel grubunda ise hem yemek hizmetlerinde hem de turizmdeki toparlanmaya bağlı olarak konaklama hizmetlerinde enflasyon yükseliş gösterdi. Diğer hizmetler grubunda ise yıllık enflasyon, döviz kuruna duyarlı olan bakım-onarım hizmet kalemlerinde görülen fiyat artışlarına karşın, görece yatay seyretti.
Temel mal grubu yıllık enflasyonu Mayıs ayında 0,52 puan yükselerek yüzde 15,98’e ulaştı. Bu dönemde yıllık enflasyon giyim grubunda bir miktar gerilemiş, diğer alt gruplarda ise yükseliş gösterdi. Dayanıklı mal grubunda bir süredir devam eden güçlü fiyat artışları Mayıs ayında da sürmüş, bu ayki artışta otomobil ve beyaz eşya fiyatları belirleyici oldu. Diğer temel mallar grubundaki fiyat artışında da kur etkilerine bağlı olarak yükselen konuta yönelik bakım-onarım malzemeleri ile ev temizlik ürünleri gibi ithal bileşeni yüksek kalemler öne çıktı. Özetle, Mayıs ayında temel mal grubu enflasyonunda kur etkilerine bağlı olarak bir yükseliş gözlendi.
ENERJİ FİYATLARI MAYIS AYINDA YÜZDE 1,74 ORANINDA ARTTI
Enerji fiyatları Mayıs ayında yüzde 1,74 oranında arttı. Türk lirasında gözlenen değer kaybı ve uluslararası petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 3,19 ve yüzde 2,25 oranında arttı.
Buna ek olarak, bu dönemde katı yakıt fiyatları yüzde 1,44, şebeke suyu fiyatları ise yüzde 1,11 oranında yükseldi. Sonuç olarak, enerji grubu yıllık enflasyonu geçen yılın aynı dönemindeki düşük bazın da etkisiyle 3,18 puan yükselerek yüzde 15,17’ye ulaştı. Gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Mayıs ayında 2,19 puan artarak yüzde 11,00 seviyesine yükseldi. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yükselirken, işlenmiş gıdada bir miktar geriledi. Bu dönemde mevsimsellikten arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatları belirgin bir artış gösterdi. Bu gelişmede sebze, patates, beyaz ve kırmızı et ile yumurta fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş gıda fiyatları ise Mayıs ayında yüzde 0,37 ile ılımlı bir artış kaydetti. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı gıda yıllık enflasyonu Mayıs ayında yüzde 12,92 seviyesine yükseldi.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Mayıs ayında yüzde 3,79 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 20,16’ya yükselerek endeks tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Üretici fiyatlarında gözlenen bu artışta döviz kuru gelişmelerinin yanı sıra başta petrol olmak üzere emtia fiyatlarındaki artışlar belirleyici oldu. İmalat sanayii fiyatlarındaki yükselişte petrol ürünleri, et ürünleri, ana metal, plastik ürünler, tekstil ürünleri, basım hizmetleri, kimyasal ürünler ile mobilya imalatı öne çıkarken; fiyat artışlarının alt gruplar geneline yayıldığı izlendi. Bu doğrultuda, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış ana eğilimi de önemli ölçüde hızlandı.
Ana sanayi gruplarına göre incelendiğinde, Mayıs ayında fiyatlar başta enerji grubu olmak üzere tüm alt gruplarda güçlü artışlar kaydetti. Ara malı fiyatlarındaki artışta, demir-çelik, plastik ürünler, tekstil ürünleri, temel kimyasal ürünler ve dokumalar; sermaye malı fiyatlarındaki yükselişte metal yapı ürünleri, makineler, motorlu kara taşıtları ile parça-aksesuarları öne çıktı. Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletleri öncülüğünde yükselirken, dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışta basım hizmetleri, bazı tekstil ürünleri ile giyim eşyalarının yanı sıra et, yağ, meyvesebze gibi gıda ürünleri belirleyici oldu. Sonuç olarak, tüketici fiyatları üzerinde üretici fiyatları kaynaklı maliyet baskıları bir önceki aya kıyasla önemli ölçüde artarak güçlü seyrini korudu.
(İHA)
