Başkanlar Kurulu toplantısında ülke ve sektöre dair güncel konular görüşüldü. Ülkedeki gelişmeler ve genel olarak medyanın sorunları üzerinde görüş alışverişinde bulunuldu. Yerel medyanın içinde bulunduğu koşullar masaya yatırıldı.
Başkanlar Kurulu toplantısında, yerel medya için yaşamsal önem taşıyan her yılın Ocak Ayı’nda yayımlanıp Şubat Ayı’nda yürürlüğe giren Resmi İlan Fiyat Tarifesi’nin 2017 yılında kadük kalması ve yayınlanmaması da detaylarıyla ele alındı. Bu nedenle yerel basının uğradığı zarar ve resmi ilanların çeşitli yollarla kesilmesi – azaltılması çabaları konusunda kamuoyunun bilgilendirilmesi kararlaştırıldı.
Gaziantep Basın Cemiyeti’nin ev sahipliğinde gerçekleşen ve 8 gazeteciler federasyonu ile 78 gazeteciler cemiyeti başkanı ve temsilcisinin katıldığı toplantıdan sonra açıklanan Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nun 13. Başkanlar Kurulu Sonuç Bildirgesi’nde şu görüşlere yer verildi:
“Türkiye genelindeki binlerce yerel gazete, televizyon, radyo ve internet sitesi adına diyoruz ki;
Güçlü demokrasi, güçlü bir yerel basının varlığıyla oluşabilir. Özellikle yerelde, yani mahallemizde, köyümüzde, ilçemizde yaşanan sorunlar yerel basında yer bulursa halkın sesi olabiliyor ve çözüme kavuşuyor.
Ancak gelinen noktada yönetilenin sesi, yönetenin sağduyusu konumundaki yerel basınımız, basın ilanları başta olmak üzere üst üste yığılmış bir dizi sorunla boğuşuyor. Yerel basın kuruluşlarımız ve çalışanları ağır ekonomik sorunlarla karşı karşıya. Öncelikle merkezi hükümette, bürokrasinin merkez teşkilatlarında ve yaygın basında, yerel basına karşı olan bakış açısının değişmesine ve ekonomik sorunların çözülmesine ihtiyaç var.
Yerel basının Türkiye genelindeki binlerce kuruluşu ve yüz binlerce çalışanı adına hatırlatmak isteriz: Gazetecilik Anayasa’da teminat altına alınmış, tıpkı, ulaştırma, haberleşme, eğitim gibi bir kamu görevidir. Haber verme temel işlevinin yanı sıra; bilgilendirme, eğitme, kültür aktarımı, hoşça vakit geçirme, denetleme, karar verme süreçlerine katkı, fikir üretme ve yol gösterme gibi son derece önemli görevleri yerine getirmektedir.
Buna ilaveten; yerel demokrasinin hayata geçişi, yerel kahramanların üretilmesi, sivil toplumun işlerlik kazanması, üniversite ve bürokrasinin toplumla buluşması, yerel markalar üretilmesi, şehirlerin haklarının savunulması, genç kalemlerin yetişmesi, yetişmiş kalemlerin kendini ifade alanı bulması ve halk edebiyatının gelişimi gibi vazgeçilmez değerdeki hizmetler de yerel basın tarafından yerine getirilmektedir.
Özellikle yerel basın için büyük önem taşıyan Basın İlan Kurumu’nda son dönemde olumlu değişimler yaşanmıştır. BİK'in mevzuatından kaynaklı, İstanbul, Ankara, İzmir’in gazetesine, gazetecisine ve meslek örgütüne öncelik veren, Anadolu basınını öteleyen yaklaşım değişmiştir. Genel Kurul kararıyla, BİK yardımlarının hakça dağıtımı sağlanmıştır. Basın İlan Kurumu’ndaki bu olumlu değişiklikler devam etmelidir. BİK Genel Kurul delege yapısında ve BYEGM Basın Kartları yönetmeliğinde değişiklik yapılarak, temsilde eşitlik sağlanmalıdır.
Bürokrasinin, resmi ilanları kamuya yük olarak algılaması, son dönemde “resmi ilandan kaçınma” eğilimini arttırmıştır. Tahtaya asma, İşleri birleştirerek tek ilan verme, İşleri parçalayarak ilandan kaçınma, doğrudan temin yöntemini seçme, Acil alım yöntemine başvurma, Kamu ihale mevzuatına aykırı olarak ilanları özet olarak yayınlama gibi yöntemlerle ilanlardan kaçınılmaktadır.
İcra ilanlarında ise çoğunlukla icralık kişilerin de aleyhine olmak üzere yerel gazeteler yerine yaygın gazetelerde yayın yolu seçilmekte veya hiç ilana çıkılmamaktadır.
195 Sayılı Basın İlan Kurumu Kanunu, Kamu İhale Kanunu ve İcra İflas Kanunu’na aykırı olmak üzere ilandan kaçınma, hem yasa hükümlerini yerine getirmemek bağlamında suç, hem serbest rekabeti sağlama konusunda eksiklik, hem de yerel gazetelerin hayatiyetlerini tehdit eden bir sorun olarak dikkat çekmektedir.
Girdilerdeki olağanüstü artış, gazete yayıncılığını özellikle mahalli gazeteler için sürdürülebilir olmaktan çıkarmaktadır. 15 Haziran 2016-15 Haziran 2017 döneminde gazete kalıbı yüzde 23, gazete kağıdı yüzde 27, gazete mürekkebi yüzde 22 oranında artmıştır. BİK Genel Kurulu’nun teklifi yaygın gazeteler için yüzde 4, yerel gazeteler için yüzde 15’lik bir artıştır. Ortalaması itibari ile enflasyon altında kalan bir artış söz konusu olacaktır. Yerel gazeteler için 10.40 TL olan sütun/santim fiyatı 12 lira olarak teklif edilmiştir. Kasım Ayı’nda BİK Genel Kurulu yeni tarife için hükümete teklif sunacaktır.
Bilindiği gibi basın özgürlüğünün hayata geçebilmesinin temel şartı ekonomik özgürlüktür. Yerel basınımızın ekonomik özgürlüğü sağlamada en önemli kamu kuruluşu ise Basın İlan Kurumu’dur. Basın İlan Kurumu (BİK) Mevzuatı çerçevesinde verilmekte olan resmi ilan ve reklamlar özellikle mahalli basının ekonomik özgürlüğünde vazgeçilmez kaynakların hemen başında yer almakta en basitinden can suyu görevini yerine getirmektedir.
İçinde bulunduğumuz yıl itibari ile halen Bakanlar Kurulu’nca Resmi İlan Fiyat Tarifesinin sütun/cm birim fiyatlarının değiştirilmemiş olması özellikle mahalli gazetelerimiz açısından ciddi bir kayıp olarak gözükmektedir.
Basın İlan Kurumu şubesi bulunan yerlerde resmi ilanların tahsilatları kurum tarafından yapılarak, ertesi ayın 15 ve 30’unda iki taksit halinde gazetelere ödenmektedir. Tahsilatta gecikme olsa dahi kurum bu gecikmeyi gazetelere yansıtmamaktadır. Ancak kurum şubesi olmayan yerlerde tahsilatta bizzat gazeteler tarafından yapılmaya çalışılmaktadır. Mevzuatın emrettiği şekilde peşin olarak ilan ücretlerini ödeyen kurumlar olduğu gibi geciktiren kurumlar da söz konusudur. Gazeteler tahsil etmedikleri KDV ve doğmuş bulunan kurumlar/gelir vergisini zamanında ödemek durumunda kalmaktadırlar. Ağırlıklı olarak mahalli idareler ilan ücretlerini geciktirmektedir.
Yukarıda detayları ile açıklanan ekonomik sıkıntıların biraz olsun telafisinin yanı sıra, yayımlanacak yeni Resmi İlân Fiyat Tarifesi, gelecek yılın tarifesine de esas teşkil edeceğinden, medya sektörü için önemi daha da artmaktadır.
Defalarca dile getirdiğimiz, rapor halinde ilgili bakanlara, milletvekillerine, basınla ilişkili kamu kurumlarına sunduğumuz sorunların; yerel basının Türkiye genelindeki binlerce kuruluşu ve on binlerce çalışanı adına çözülmesini bekliyoruz.
