İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ‘Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’ 2016 yılı araştırmasını açıkladı. Listede ilk sırayı Modavizyon Tekstil Sanayi ve Ticaret aldı. Modavizyon Tekstil Sanayi ve Ticaret, listenin başını 242,3 milyon liralık üretimden satışı ile elde etti. Listede, Marshall Boya ve Vernik Sanayi 242 milyon 182 bin 445 liralık üretimden satışıyla ikinci, Dardanel Önentaş Gıda Sanayi ise 241 milyon 566 bin 926 liralık üretimden satış ile üçüncü sıraya yerleşti.
ÜRETİMDEN NET SATIŞLAR YÜZDE 8,6 ARTTI
İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun 2015 yılında 75,6 milyar TL olan üretimden net satışları, 2016 yılında yüzde 8,6 artarak, 82,2 milyar TL’ye yükseldi. 2015 yılında reel olarak gerileyen üretimden net satışlar, 2016 yılında hemen hemen hiç değişmedi. Geçen yıl satışların maliyetindeki artışların nispeten yavaşlamasının da katkısıyla İkinci 500’ün faaliyet karlılığında iyileşme yaşandı. 2015 yılında 7,4 milyar TL olan toplam faaliyet karı, 2016’da yüzde 17,5 artarak, 8,7 milyar TL olarak gerçekleşti. Faaliyet karının net satışlara oranı da aynı dönemde yüzde 8,5’ten yüzde 9,4’e yükseldi. Araştırmanın sonuçları, sanayi kuruluşlarının 2015 yılında 3,8 milyar TL olan finansman giderlerinin 2016 yılında yüzde 16,3 artarak, 4,4 milyar TL’ye ulaştığını ortaya koyuyor. Finansman giderlerinin net satışlara oranı ise 0,4 puan artarak yüzde 4,7 oldu. İSO İkinci 500’de 2015 yılında 10,4 milyar TL olan faiz amortisman ve vergi öncesi kar büyüklüğü 2016’da yüzde 7,2 artarak, 11,1 milyar TL’ye yükseldi. Vergi öncesi dönem karı da yüzde 0,6 artışla 4,4 milyar seviyesinde gerçekleşti. Her iki kar büyüklüğü de reel olarak geriledi.
SANAYİCİ ELDE ETTİĞİ KARIN YARISINI FİNANSMAN GİDERİNE AYIRDI
Finansman giderleri, sanayi kuruluşlarının karlılıklarında temel belirleyicilerden biri olmayı 2016 yılında da sürdürdü. İkinci 500’de finansman giderlerinin faaliyet karına oranı 2016’da yüzde 51,1’den yüzde 
50,6’ya geriledi. Bu iyileşmeye rağmen sanayi kuruluşları 2016 yılında da elde ettikleri karın yarısını finansman giderlerine ayırdı. Bu gelişmeler faiz ve kur dalgalanmalarının, sanayi sektöründe karlılığı ve sermaye birikimini etkilemeye devam ettiğini ortaya koyuyor.
Finansal göstergeler içinde borçlanma ile özkaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısı, kuruluşların finansal yapılarını ortaya koyan en önemli göstergelerin başında geliyor. Oranlara bakıldığında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun kaynak yapısında toplam borçların payı 2013 yılında yüzde 61,2 iken 2016 yılında yüzde 60,5 olarak gerçekleşti. Aynı dönemde özkaynakların payı ise yüzde 38,8’den yüzde 39,5’e yükseldi.
Son yıllarda özkaynaklar aleyhine bir eğilim söz konusu olsa da İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun kaynak yapısında son dört yıldır borç/özkaynak dağılımının hemen hemen aynı kaldığı ve dengenin yaklaşık olarak yüzde 60/40 civarında korunduğu görülüyor. Araştırma sonuçları, İSO İkinci 500’de borç yükünün arttığını ortaya koyuyor.
Özellikle mali borçlardaki artışın toplam borçlardaki artışa göre daha hızlı seyretmesi dikkat çekiyor. İSO 500’ün önemli verilerinden biri de devreden KDV idi. Sanayici açısından kaynakların kıt olduğu bir ortamda, devreden KDV yükü İSO 500’de bir önceki yıla göre yüzde 23,6 oranında artarak 4,8 milyar TL’den 6 milyar TL’ye yükselmişti. Bu yükün İkinci 500’de de ciddi bir miktara ulaştığı görülüyor.
384 ŞİRKET KÂR, 116 ŞİRKET ZARAR ETTİ
İSO “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” araştırmasının 2016 yılı sonuçlarına göre, 384 şirket kar, 116 şirket zarar etti. Zarar eden kuruluş sayısı son 10 yıl içinde beşinci kez 100’ün üzerinde gerçekleşti.
İSTİHDAM YÜZDE 1,4 ARTTI
Geçen yıl İSO İkinci 500’ün Ar-Ge harcamaları, İSO 500’ün aksine mutlak büyüklük olarak çok küçük bir artışa işaret etti.İSO İkinci 500’ün Ar-Ge harcamaları 2015 yılında 283,6 milyon lira iken, 2016’da yüzde 2,2 artışla 290 milyon liraya ulaştı. Ar-Ge harcamalarının üretimden satışlara oranı ise yüzde 0,37’den yüzde 0,35’e geriledi. İkinci 500’de Ar-Ge yapan firma sayısı ise 2015 yılında 180 iken, 2016 yılında 177 firmaya geriledi. Sanayi kesiminin rekabetçiliği için Ar-Ge hayati bir önem taşımakla birlikte, İSO 500’de olduğu gibi İSO İkinci 500’ün de 2016 yılı koşulları içinde Ar-Ge harcamalarını kısma yoluna gittiği görüldü. Geçen yıl yaşanan sıkıntılara rağmen İSO İkinci 500’ün istihdamı yüzde 1,4 arttı.
İHRACAT YÜZDE 2,8 GERİLEDİ
İSO İkinci 500 içinde 2015’te 67 olan yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2016’da 65’e geriledi. Son yıllarda İSO 500’de görülen azalma eğiliminden farklı olarak, İSO İkinci 500’de yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısının 65-70 bandında dalgalandığı kaydedildi. Yine de 2007 yılında 68 olan sayının 2012 yılında 72’ye kadar yükseldikten sonra, 2016 yılında 65 ile son 10 yılın en düşük seviyesine inmesi dikkati çekti. Geçen yıl İSO 500’ün ihracatı artarken, İSO İkinci 500’ün ihracatında üç yıldır üst üste gerileme yaşandı. İkinci 500’deki kuruluşların ihracatı 2014’te yüzde 5,4, 2015’te yüzde 17 düşüşün ardından, 2016 yılında da yüzde 2,8 gerileyerek 7,6 milyar dolar oldu. Söz konusu gerileme, Türkiye toplam ihracatındaki düşüşün de üzerinde gerçekleşti.
İkinci 500 içinde 2016 yılında en çok ihracat gerçekleştiren kuruluş 138 milyon dolarla Pirelli Otomobil Lastikleri oldu. İkincilik 74 milyon dolarlık ihracatla Kardem Tekstil’in olurken, üçüncü sırada ise 73 milyon dolarlık ihracatla Greif FPS Turkey Ambalaj yer aldı.
LİSTEYE 100 YENİ FİRMA GİRDİ
2016 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 100 yeni firma girdi. Bunlardan 77’si geçen yılki 1000 büyük kuruluşun dışından geldi. 23 kuruluş ise 2015 yılında İSO 500 içinde yer alıp, bu yıl İSO İkinci 500’e gerileyen şirketlerden oluştu.
İSO İKİNCİ 500’DE UMUT VEREN GELİŞMELER DE OLDU
İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, 2016 yılının hem küresel ekonomi hem de Türkiye açısından zor bir yıl olduğunu belirterek, 2015 yılındaki yüzde 2,7’lik büyümenin ardından geçen yıl yüzde 2,4’e gerileyen global büyümenin Türkiye’deki firmaların performanslarını da sınırladığını, ancak bu sınırlamanın KOBİ’ler için daha etkili olduğunu söyledi. 2016 gibi zorlu bir senede sanayinin ve sanayicinin göstermiş olduğu performansı takdirle karşıladıklarını belirten Erdal Bahçıvan, şöyle devam etti “Sanayicilerimiz 2016 yılında tüm zorluklara rağmen esas faaliyetlerine odaklanabilmiştir. Bu bağlamda net satışlara oranla faaliyet karlılıklarını yüzde 8,5’ten yüzde 9,4’e çıkarmayı başarmıştır.
İSO 500’de gördüğümüz gibi büyük şirketler, çokuluslu yapıları, pazar çeşitlilikleri, güçlü sermaye yapıları ve inorganik büyüme olanakları ile gelişme hızlarını göreceli olarak koruyabildiler. Fakat İkinci 500 verilerine baktığımızda, dış pazarlarda genişleme sürecine girmiş olan ve görece olarak sermaye birikimleri daha sınırlı kalan KOBİ’lerimizin, ekonomik yavaşlamalardan daha çok etkilendiğini görmekteyiz. Yine İSO 500’e göre KOBİ ölçekli şirketlerin yer aldığı İkinci 500 şirketlerinin karlılık rasyolarında da mali dalgalanmaların etkisiyle düşüşler görülüyor. İSO 500’de olduğu gibi İSO İkinci 500’de de mali borçlarda ve ödenen faizlerde ciddi artışlar yaşandığını görüyoruz.
Finansman maliyetleri, İkinci 500’de de şirket karlılıkları üzerinde olumsuz etkisini sürdürüyor. Ölçek büyütmek, rekabetçiliğini arttırmak ve pazarını genişletmek için büyük çaplı yatırımlara ihtiyacı olan ve sermaye birikimi nispeten sınırlı olan KOBİ’ler açısından kurlardaki yükseliş ve yüksek faiz ortamı, hiç kuşkusuz, dev şirketlere kıyasla daha zorlayıcıdır. Sanayicilerimiz 2016 yılında tüm zorluklara rağmen esas faaliyetlerine odaklanabilmiştir. Bu bağlamda net satışlara oranla faaliyet karlılıklarını yüzde 8,5’ten yüzde 9,4’e çıkarmayı başarmıştır. Finansman giderlerini nispeten daha etkin yöneten İkinci 500 şirketleri, mali borçlarda da vade yapısını kısmen iyileştirmişlerdir. İkinci 500’ü oluşturan şirketlerin özellikle istihdam verilerine de dikkat çekmek istiyorum. Bu şirketlerimiz, istihdamlarını arttırırken, asgari ücret düzenlemesinin de etkisiyle ücretlerinde belirgin bir artış yaratmışlardır.”
İŞTE ‘İKİNCİ LİG’DEKİ BURSA FİRMALARI
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı, 2016 yılı faaliyetleri üzerinden Türkiye’nin
2.en büyük 500 Sanayi Kuruluşu listesinde yer alan 36 Bursa firması:
Sıra Şirket Adı Üretimden satışlar (NET) (TL)
13 Çimtaş 236.540.483
31 Ermaksan Makina San. Ve Tic. A.Ş. 228.494.910
38 Maysan Mando Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. 226.129.401
44 Erbak-Uludağ İçecek San. ve Tic. A.Ş. 224.402.929
45 Bursa Çimento Fabrikası A.Ş. 224.222.538
60 Feka Otomotiv Mamülleri San. ve Tic. A.Ş. 216.794.681
75 Harput Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 211.421.087
106 Göliplik Şeremet Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 201.857.017
111 Eskapet Pet Ürünleri Kim. Gıda Nak. San. ve Tic. Ltd. Şti. 200.573.573
120 Bolacalar Un Yem Yağ Gıda San. ve Tic. A.Ş. 198.013.839
130 Coats (Türkiye) İplik Sanayii A.Ş. 196.086.976
146 Polyteks Tekstil Sanayi Araştırma ve Eğitim A.Ş. 188.862.721
147 BPO B-Plas Plas.Omnium Oto. Plas.ve Met. Yan San. A.Ş.188.829.246
150 Coşkunöz Isı Sistemleri San. ve Tic. A.Ş. 188.316.624
155 Contitech Lastik San. ve Tic. A.Ş. 186.383.173
159 Grammer Koltuk Sistemleri San. ve Tic. A.Ş. 184.619.531
161 Uludağ Maden Suları T.A.Ş. 184.583.137
229 Aroma Bursa Meyve Suları ve Gıda Sanayii A.Ş. 165.633.066
244 Orhan Karakoç Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 161.295.796
255 Acarsoy Tekstil Tic. ve San. A.Ş. 158.145.757
267 Serra Sünger ve Petrol Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. 155.198.154
269 Ak-Pres Metal Yedek Parça Makine San. ve Tic. A.Ş. 154.897.020
290 Kırpart Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş. 151.112.687
300 E.N.A. Tekstil Tic. ve San. A.Ş. 148.446.630
301 P.M.S. Metal Profil Alüminyum San. ve Tic. A.Ş. 147.696.749
304 Emek Yağ Sanayi A.Ş. 147.129.108
328 Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. 141.551.952
345 Sunteks Dokuma Boya Apre San. ve Tic. A.Ş. 138.120.583
359 Çelikpan Isıtma ve Soğutma Sistemleri San. Tic. A.Ş. 135.184.145
377 MGI Coutier Makina Yedek Parça İmalat ve Sanayi A.Ş. 132.764.194
381 Nestle Waters Gıda ve Meşrubat San. ve Tic. A.Ş. 131.515.758
396 Penguen Gıda Sanayi A.Ş. 128.506.304
397 Adının açıklanmasını istemiyor ---------------
407 Yarış Otomotiv Makina ve Yedek Parça San. ve Tic. A.Ş. 125.845.921
408 Formfleks Yalıtım Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. 125.454.041
480 Çilek Mobilya A.Ş. 109.063.625
LİSTEYE BURSA’DAN İLK KEZ GİRENLER
2015 listesinde yer almayıp ilk kez 500 listesine girenler arasında dikkat çeken firmalar, 60. sıradaki FEKA Otomotiv ve 147. sıradaki BPO B-Plas Plastic Omnium Otomotiv Plastik ve Metal Yan Sanayi oldu. FEKA Otomotiv 216.794.681 TL ve BPO B-Plas Plastic Omnium Otomotiv Plastik ve Metal Yan Sanayi 188.829.246 TL üretimden satışla listeye merhaba dedi.
LİSTEDE DÜŞENLER...
Ermaksan Makina 28. sıradan 31. sıraya, Bursa Çimento 35. sıradan 45. sıraya, Eskapet Pet Ürünleri 45. sıradan 111. sıraya, Polyteks Tekstil 139. sıradan 146. sıraya, Coşkunöz Isı Sistemleri 124. sıradan 150. sıraya, Contitech Lastik 103. sıradan 155. sıraya, Aroma Bursa Meyve Suları 129. sıradan 229. sıraya, P.M.S. Metal Profil Alüminyum 105. sıradan 301. sıraya, Zorlu Enerji Elektrik Üretim 108. sıradan 328. sıraya, Sunteks Dokuma Boya Apre 289. sıradan 345. sıraya, Nestle Waters Gıda ve Meşrubat 356. sıradan 381. sıraya, Çilek Mobilya 469. sıradan 480. sıraya geriledi.
YILDIZI PARLAYANLAR...
Maysan Mando 77. sıradan 38 sıraya yükselerek, listede en parlak başarıyı kazanan firma oldu.
Listede Erbak-Uludağ İçecek 69. sıradan 44. sıraya, Harput Tekstil 111. sıradan 75. sıraya, Göliplik Şeremet Tekstil 107. sıradan 106. sıraya, Bolacalar Un Yem Yağ Gıda San. 145. sıradan 120. sıraya,
Coats İplik 171. sıradan 130. sıraya, Grammer Koltuk Sistemleri San 180. sıradan 159. sıraya, Uludağ Maden Suları 197. sıradan 161. sıraya, Orhan Karakoç Tekstil San. ve Tic. A.Ş. 293. sıradan 244. sıraya, Acarsoy Tekstil 257. sıradan 255. sıraya, Serra Sünger ve Petrol Ürünleri 290. sıradan 267. sıraya, Ak-Pres Metal Yedek Parça Makine 451. sıradan 269. sıraya, Kırpart Otomotiv Parçaları 390. sıradan 290. sıraya, E.N.A. Tekstil 308. sıradan 300. sıraya, Emek Yağ Sanayi 340. sıradan 304. sıraya, Çelikpan Isıtma ve Soğutma Sistemleri 369. sıradan 359. sıraya, MGI Coutier Makina Yedek Parça İmalat ve Sanayi 460. sıradan 377. sıraya, Penguen Gıda 427. sıradan 396 sıraya, Yarış Otomotiv Makina ve Yedek Parça 472. sıradan 407. sıraya ve Formfleks Yalıtım Ürünleri 419. sıradan 408. sıraya yükselmeyi başardılar.
LİSTEYE 100 YENİ FİRMA GİRDİ
2016 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sıralamasına 100 yeni firma girdi. Bunlardan 77’si geçen yılki 1000 büyük kuruluşun dışından geldi. 23 kuruluş ise 2015 yılında İSO 500 içinde yer alıp, bu yıl İSO İkinci 500’e gerileyen şirketlerden oluştu.
