Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Emrah Kaya, Rus devleti ile güvenlik şirketi Wagner arasındaki krize ilişkin, “Bazı iddialar Wagner’in Moskova’ya 80 kilometre yakınlaştığını içeriyor. Rusya’da askeri olarak başarılı olma ihtimalleri zayıf olmakla birlikte, muhtemelen kanlı bir sürecin başlatıcısı olacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Rus paralı askerlerden oluşan Wagner grubunun lideri Yevgeniy Prigojin’in Rus ordusuna karşı başlattığı isyan sürüyor. Bu çerçevede Rusya’da yaşanan krize ilişkin İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine değerlendirmelerde bulunan Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Emrah Kaya, Wagner grubunun ortaya çıktığı ilk dönemlerden itibaren Rusya’nın hem savunma hem de dış politika noktasında önemli bir aracı olduğunu belirtti. Böylece Wagner’in zamanla toplumda prestij kazanmaya başladığını kaydeden Kaya, Wagner’in toplum gözünde bir ‘kahraman’ olmasıyla grubun taleplerinin çoğaldığını aktardı.
Wagner’in Ukrayna savaşında elde ettikleri kazanımları sonrası kahramanlaşmasının daha arttığını söyleyen Kaya, “Özellikle Savunma Bakanlığının ya da Dışişleri Bakanlığının ya da ordunun kontrolünde olan bir aktörden daha bağımsız bir aktöre dönüşmeye başladı. Bu süreçte de aslında yükselmesi veya sivrilmesi Rusya içinde de bazı aktörleri de rahatsız etti. Bu da bir güç çekişmesini beraberinde getirdi” dedi. “Bu sürece kadar hiç Putin’e dair olumsuz bir söylem geliştirmediler”
Kaya, Wagner grubunun özellikle Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov ile aralarında önemli bir rekabet ve sorun olduğunu dile getirerek, “Bu süreçte de Wagner grubunun açık bir şekilde Rus yönetimine karşı beyanı ortaya çıktı. Özellikle Şoygu’nun ve Gerasimov’un yönetimden alınmasını istiyordu ki Putin’i de bu noktada bir şekilde ikna etmeye çalışıyordu. Lakin başarılı olamadıkları süreçte de ses tonlarını yükseltmeye başladılar. En son yapılan açıklamada da Ukrayna savaşının nedenini bir grup azınlığa bağladılar ve burada da aslında kastedilen temel olarak Şoygu ile ve Gerasimov. Bu sürece kadar hiç Putin’e dair olumsuz bir söylem geliştirmediler” ifadelerini kullandı. “İşin gidişatı biraz daha iç savaşa doğru evrilmek üzere”
Dün akşamdan itibaren Wagner gurubunun ilerleme isteklerinde bir karşılık olmayınca daha aktif tutum izlemeye başladıklarını, ardından Rostov’u ele geçirdiklerini anlatan Kaya, şöyle konuştu:
“Prigoji’nin amacı Rusya’da öncelikle bir siyasi etki oluşturabilmek. Moskova yönetiminin üzerinde bir baskı oluşturmaya çalışıyor. İkincisi; toplumdan aldığı desteği amaçlarına ulaşmak ve taleplerini elde etmek noktasında bir araç olarak kullanmaya çalışıyor ve bu yüzden de aslında halkı bir noktada kendisini desteklemeye çağırdı. Üçüncü olarak ise siyasi kararları etkileme noktasında bir adım atmaya çalışıyor. Çünkü Prigoji’nin temel amacı Şoygu’nun ve Gerasimov’un görevden alınmasıydı ve artık bir noktada Putin’le de çatışma noktasına geldi ve bu temel kazanımlar noktasında Prigojin bu süreci başlattı ve işin gidişatı biraz daha iç savaşa doğru evrilmek üzere.” “Sayılarının 25 binden fazla olduğunu söyleyebiliriz”
Kaya, Wagner grubunun sayısıyla ilgili çeşitli iddialar bulunduğunu, net bir sayı olmadığını vurgulayarak, “Bazı iddialara göre 10 bin, 25 bin, 50 binden fazla üyesinin olduğu söyleniyor. Rusya’nın ekonomik olarak zor durumdan geçişinden dolayı Wagner grubunun verdiği para halkın bir kısmını cezbediyordu. Ayrıca mahkumları da bünyesine kattığı yönünde iddialar var. Bu noktada sayının 25 binden fazla olduğunu söyleyebiliriz” dedi. “Muhtemelen kanlı bir sürecin başlatıcısı olacaktır”
Wagner grubunun başlattığı isyanda başarılı olup olamayacağını da değerlendiren Kaya, “Bunlar çeşitli bölgelerde çatışmaları nedeniyle tecrübeye sahip. Toplum tarafından destekleniyorlar. Bu eğer halkın kendilerini destekleme noktasında neticeye erişirse Prigojin beklendiğinden daha fazla etki oluşturabilir. Moskova yönetimi karşılarında bir güç olduğunda anlaşılması zor bir aktör. Böyle olduğu için Prigoji’nin Rus siyasetini etkilemesi noktasında etkisinin sınırlı kalacağını söylemek mümkün. Toplumsal etki oluşturabilirler, siyasi olarak etki oluşturabilmeleri daha zayıf, askeri olarak teyit edilmeyen çeşitli bilgiler var. Çünkü Rus ordusundan bazı kişilerin Wagner’e katılmaya istekliği olduğuna yönelik iddialar var. Bazı iddialar Wagner’in Moskova’ya 80 kilometre yakınlaştığını içeriyor. Rusya’da askeri olarak başarılı olma ihtimalleri zayıf olmakla birlikte, muhtemelen kanlı bir sürecin başlatıcısı olacaktır” cümlelerine yer verdi. “Ukrayna savaşında önemli bir gerileme yaşamalarını söylemek mümkün”
Rostov’un Rusya’nın Ukrayna savaşını temel anlamda yönettiği yer olduğunu ifade eden Kaya, çeşitli askeri üslerin burada bulunduğunu kaydederek, “Eğer ilk cephe yarılırsa Ukrayna ordusu karşısında bomboş bir saha bulacak ve ilerlemeleri kolaylaşacak. Bununla birlikte Rusya’nın bölgedeki güçlerini domine etmesi, çatışmayı aktif olarak sürdürmesi biraz daha zorlaşacak. Bu noktada bu durum Rusya’da özellikle Ukrayna savaşında önemli bir zafiyet demek. Rus ordusu psikolojik olarak baskı altında. Çünkü sizin bir sürece kadar beraber mücadele ettiğiniz, sahalarda çalıştığınız kişiler size karşı durumda. Bu da Rus ordusunu önemli baskıya sokuyor ve Ukrayna savaşında önemli bir gerileme yaşamalarını söylemek mümkün” dedi. “Amerika’nın bu süreci lehinde kullanacağını söylemek mümkün”
Kaya, Amerika’nın, Rusya’nın yıpranmasını istediğinden dolayı Prigoji’yi kullanarak zayıflatma noktasında daha etkili bir koz elde edeceğini söyleyerek, “Bu süreçte zaten savaşın uzaması noktasında da Amerika, Ukrayna’yı sürekli destekliyor ve bunu amaçlıyor. Çin ise tamamıyla yıkılmadan ama kendisine bağımlı, zayıf bir aktör olarak devam etmesini istiyor. Çin, belli noktalarda desteklerine devam edecektir. Ancak Amerika’nın bu süreci kendi çıkarları lehinde kullanacağı, özellikle Avrupa’nın da Rusya’nın bu durumunu bir avantaj olarak göreceği ve kullanacağını söylemek mümkün” ifadelerini kullandı. “Amerika’ya aslında büyük bir istihbarat bilgisi sunacaktır
Wagner’in yalnızca Rusya’da değil, birçok bölgede etkin olduğunu dile getiren Kaya, şöyle devam etti:
“Bunlara baktığımız zaman aslında bu da bir noktada güvenlik zafiyeti oluşturabiliyor. Rusya sınırları içinde Rus ordusuyla Wagner’in çatışması aslında Afrika’daki Wagner’in de Rusya’ya karşı cephe almasına yol açabilir. Bu da aslında bir güvenlik zafiyeti demektir ve bunu özellikle Amerika kendi çıkarları için avantaj olarak kullanacak. Wagner grubunun çeşitli istihbarat bilgilerine sahip olduğunu da düşünebiliriz. Çünkü birçok yerde bulundular birçok katliamda isimleri geçiyor. Bu noktada da Amerika özellikle Wagner grubunun Rusya tarafından yok edilmesi sürecinde kaçan bazı Wagner gruplarını kontrol altına alacaktır. Özellikle Putin’in cezalandırılmasını isteyen Wagner ya da örgüt içindeki grup içindeki isimler. Bu da Amerika’ya aslında büyük bir istihbarat bilgisi sunacaktır diyebiliriz.”
