40 yıl sonra ilk kez yeniden başlamasından korkulan salgınla ilgili yetkililer alarma geçti. Kanalizasyondan alınan örneklerde, virüsün evrimleştiği ve mutasyona uğradığı görüldü. Virüsün ne kadar yayıldığı bilinmiyor ancak sağlık uzmanları, doktorların artık çocuk felcinin semptomlarını tanımadığı konusunda endişeli. Çünkü virüsün 2003'ten beri yok edildiği düşünülüyordu.
İngiltere'de sağlık bakanlığı yetkilileri başkent Londra'daki kanalizasyon şebekesinden alınan örneklerde endişe verici oranda çocuk felcine yol açan virüsün tespit edildiğini açıkladı. Çocuk felci virüsü nedeniyle kayıt altında herhangi bir vaka bulunmuyor. Buna karşın sağlık yetkilileri alarm durumuna geçti.
ÖKSÜRÜK VE HAPŞIRMA İLE BULAŞIYOR
Çocuk felci (polio), virüsü taşıyan bir kişinin dışkısına temas yoluyla ya da öksürük ve hapşırma sırasında dökülen parçacıklarla bulaşan ciddi bir enfeksiyon. Virüs çoğunlukla beş yaşın altındaki çocukları etkiliyor.
İŞTE BELİRTİLER
Enfeksiyonun bulaştığı insanların çoğunluğu herhangi bir semptom göstermiyor ancak bazılarında şu şikayetler görülebiliyor: Yüksek ateş, boğaz ağrısı, baş ağrısı, mide ağrısı, kaslarda ağrı, mide bulantısı.
Enfeksiyonun görüldüğü kişilerin yüzde biri ile binde biri arasında değişen oranlarda, çocuk felci virüsünün sinir sistemine saldırması sonucunda bacaklara felç inmesi gibi ciddi rahatsızlıklar söz konusu olabiliyor.
HAYATİ RİSK
Bu tip felç çoğunlukla geçici oluyor ve zamanla hareket etme yetisi geri kazanılabiliyor. Ancak çocuk felci virüsünün nefes almak için kullanılan kasları etkilemesi durumunda hayati risk taşıyan rahatsızlıklar da görülebiliyor.
14 YAŞINA KADAR DÖRT KEZ
İngiltere'de geçmişte damla olarak kullanılan ve hayli etkin olduğu düşünülen çocuk felci aşısı kullanılıyordu. Daha sonra aşı formuna geçildi. İlk çocuk felci aşısı bir bebeğe sekiz haftalıkken yapılırken, rutin çocukluk aşıları kapsamında 14 yaşına dek dört doz aşı daha uygulanıyor. Çocuk felcine karşı bağışıklık kazanılması için bu aşıların tümünün olunması gerekiyor.
TÜRKİYE'DE AŞI TAKVİMİ
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı aşı takvimine göre, çocuk felci aşısı; difteri, boğmaca, tetanoz, polio (çocuk felci) ve Hib menenjitine karşı koruyan DaBT-IPA-Hib (beşli karma aşı) halinde, bebeklikte 2, 4, 6 aylıkken yapılıyor ve 18 ve 48 aylıkken de pekiştirme aşıları şeklinde uygulanıyor.
ÇOCUKLARINIZI NASIL KORUYABİLİRSİNİZ?
Öncelikle çocuklarınızın aşı kartlarına bakarak herhangi bir aşılarının eksik olup olmadığını kontrol etmeniz gerekiyor. Eğer eksik bir aşı söz konusuysa aile hekiminize başvurmanız tavsiye ediliyor.
Sağlık yetkilileri, bebeklere yapılan ilk üç doz aşının çocuk felcine karşı kuvvetli bir koruma sağladığını söylüyor. Ancak Londra'da ilk üç dozun tamamını yaptıranların oranı yüzde 86. Ülke genelinde ise bu oranın yüzde 92 olduğu belirtiliyor.
2020/21 rakamlarına bakıldığında, Londra'da beş yaşındaki 34 bin çocuğun dördüncü doz çocuk felci aşılarını olmadıkları görülüyor.
VİRÜS NEDEN GERİ DÖNDÜ?
İngiltere'de her yıl kanalizasyonlardan toplanan örneklerde çok düşük sayıda çocuk felci virüsü tespit ediliyordu. Ancak şimdi ilk kez birkaç ay zarfında defalarca genetik bağlantılı virüslere rastlandı.
Londra'da tespit edilen çocuk felci virüsünün muhtemelen yakın geçmişte çocuk felci aşısı yaptırmış birinden yayıldığı sanılıyor. Ancak hastanelerde herhangi bir vaka kaydı bulunmuyor.
AĞIZDAN DAMLA OLARAK VERİLİYOR
1988 yılından bu yana çocuk felci vakalarının sayısında yüzde 99 oranında bir düşüş yaşandı. Çocuk felci vakalarının sayısı 1988'de 350 bin iken 2019'da bu sayı 175'e düştü.
Asya dışındaki tüm kıtaların çocuk felcinden temizlendiği açıklandı. İngiltere'de çocuk felci vakası en son 1984 yılında görüldü. Virüse halen Afganistan ve Pakistan gibi aşının herkese ulaştırılmasının mümkün olmadığı ülkelerde rastlanıyor.
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre, 2020 yılında dünya genelinde bebeklerin yüzde 83'üne çocuk felci aşısının ilk üç dozu yapılmış durumda. Son on yılda dünya genelinde ağızdan damla olarak verilen çocuk felci aşısından 10 milyar doz tatbik edildi.
Aynı dönemde damla aşı uygulaması olmasaydı 6,5 milyonu aşkın çocuk polyovirüs nedeniyle felç olabilirdi.
