Nüfusunun yüzde 80’inin tarım ve hayvancılıktan geçimini sağladığı Aksaray’da yerli çoban bulamayan üreticiler, Afganistanlı çobanlarla çalışıyor. 3 ile 5 bin TL arasında maaş artı sigorta, ayrıca yiyecek, içecek ve barınma ihtiyaçlarının karşılanmasına rağmen yerli çoban bulamayan üreticiler, kapılarını Afganistanlılara açtı. Çobanlık mesleğinin hayvancılık sektörünün olmazsa olmazı, vazgeçilmezi olduğuna dikkat çeken Aksaray Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mahmut Aktürk, artık kimsenin çobanlık yapmak istemediğini söyledi. Özellikle yeni nesilde bu mesleğe karşı aşırı antipati olduğunu vurgulayan Aktürk, köyden kente göçün de artması ile çobanlık mesleğinin yok olmayla karşı karşıya olduğunu ifade etti.
“ÜLKEMİZDE CİDDİ ANLAMDA BİR ÇOBAN SIKINTISI VAR”
Türkiye’de olduğu gibi Aksaray’da da ciddi anlamda çoban sıkıntısı olduğunu belirten Aktürk, “Hem ilimizde hem ülkemizde gerçekten ciddi bir çoban sıkıntısı yaşanıyor. Yeni nesil çobanlık yapmak istemiyor. Şu anda kendi milletimizden çobanlık yapanlar 60-70 yaşlarında. Onlar da bu işi bıraktıktan sonra gerçekten yerli vatandaşlarımızdan çoban bulamayacağız. Onun yerine Afganistan’dan göçen Özbek kardeşlerimiz bu işe soyundular. Özellikle büyükbaş işletmelerinde yoğun olarak çalışıyorlardı. Şimdi küçükbaş işletmelerde de hayvanlarımızı meralarda otlatmak için Afganlı kardeşlerimizi kullanıyoruz. Türk insanının ekonomik seviyesinin iyileşmesi ve köylerde yaşamamak istememesi, şehirlere göçün artması bu sektörün yapılmamasının en önemli etkenlerinden bir tanesi. 3-4 bin lira maaş almasına rağmen bu işi yapmak istemiyorlar. Herkes çocuğunu okutmak, mühendis olsun, avukat olsun, doktor olsun istiyor. Eğer okutamazsa da ‘meslek sahibi olsun’ diyor. Ama hiç kimse çocuğunun çoban olmasını istemiyor” dedi.
“ÇOBANLIK MESLEĞİ YOK OLMAYLA KARŞI KARŞIYA”
Mesleğin yok olmayla karşı karşıya kaldığına dikkat çeken Aktürk, “Çobanlık mesleği yok olmayla karşı karşıya. Küçükbaş hayvancılığın yaygınlaştırılması, sayısının, verimin, üretimin artırılması, Türkiye’deki et açığının kapatılması için küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi lazım. Biz de bunun için gayret gösteriyoruz. Ama çoban bulamazsak, bu hayvanları işletmelere kapatırsak bu işten para kazanılması mümkün değil. O yüzden çobanlık mesleğinin devam ettirilmesi gerekir diye düşünüyoruz” şeklinde konuştu.
“SEVEREK, İSTEYEREK VE UYUMLU ÇALIŞIYORLAR”
Afganistanlıların severek, isteyerek ve özverili bir şekilde çobanlık mesleğini icra ettiklerine değinen Aktürk, “Afganistan’dan göç eden Özbek kardeşlerimiz, Afgan diyoruz ama bunlar Özbek kökenli, çok daha uyumlu, çok daha mütevazi. Bu işi de biliyorlar, yapıyorlar. Çünkü Türk milletinin genlerinde çobanlık var. Biz Anadolu’nun düzlüklerine Orta Asya’dan koyunlarla, keçilerle geldik. Bunlar da Orta Asya’dan geldiler. Bu işi zaten orada da yapıyorlardı. Severek, isteyerek yapıyorlar, uyumlu da çalışıyorlar. Bizim insanımız da misafirperverdir. Hem maaşlarını düzgün ödüyorlar. Barınmalarını temin ediyorlar, yiyecek içeceklerini veriyorlar. Herkes memnun” diye konuştu.
“BU İNSANLARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ ÇÖZÜLMELİ”
Afganistanlı işçilerin çalışma problemi olduğunun altını çizen Aktürk, bu sorunun sektör için giderilmesi ve bir çözüm üretilmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Bu kardeşlerimizin çalışma izinleri noktasında sıkıntılar var. Bunların giderilmesi lazım. Eğer çalışma izinleri noktasında sıkıntılar çözülmezse bu iş bizi de etkileyecek. Özellikle küçükbaş hayvan yetiştiricisini çok ciddi anlamda etkileyecek. Suriye’den gelen misafirlerimiz de var. Onlardan da ufak tefek olsa çobanlık mesleğine başlayanlar oldu. Bir şekilde bu işi sürdürmek istiyoruz. Çobanlık mesleğinin devamı için de inşallah bu kardeşlerimizin önü açılır diye düşünüyorum” dedi.
“TÜRKİYE’YE ÇALIŞIP PARA KAZANMAYA GELDİM”
Afganistan’da yaşayan ve ailesine maddi gelir sağlamak için Aksaray’a gelen 24 yaşındaki Afganistanlı Aziz Özbek, “5 ay önce geldim ve burada çalışmaya başladım. Kendim Afganistanlıyım. Buraya çalışmak için geldim. Çobanlık, hayvancılık, büyükbaş, küçükbaş işi yapıyorum. Türkiye’ye geldiğimize çok seviniyoruz şu anda. Türkiye bizleri bırakmadı. Memlekette iş yok, plan yok. O yüzden para kazanmak için buraya geldik. Ailemin hepsi Afganistan’da. Kazandığım parayı oraya gönderiyorum. Buradan aldığımı da oraya gönderiyorum, kendileri yemek, içmek için kullanıyorlar” dedi.
“YERLİ ÇOBAN YETİŞMİYOR, AFGANLILARLA ÇALIŞIYORUZ”
Hayvan üreticisi Ahmet Erkek ise, yerli çobanın yetişmediğini belirterek, “Türkiye’de yerli çoban bulma şansımız yok. Yetişmiyor çünkü. Yerli çobanlar yetişmediği için şimdi Afganlılar ile çalışıyoruz. Yerli çobana 3 bin lira da aylık versen azımsıyor. Sigortasını yapıyorum, 3 bin lira aylık veriyorum ama yine gelmiyor adam. ‘Ben yatacağım’ diyor, ‘bana devlet bakıyor’ diyor. Onun için biz de Afganlılarla çalışıyoruz. Ben şu anda üç tane Afganlı çoban çalıştırıyorum. Memnunum, Allah razı olsun. Afganlılara da 3 bin lira maaş veriyoruz. Yemesi, içmesi hep bize ait. İzinleri de var. Yerliler çalışmayı istemiyor. Zenginlemişlerdir belki de” ifadelerini kullandı.
(Yasin Can / İHA)
