Bursa Büyükşehir Belediyesi olarak, Yenişehir ilçemizde yer alan Sinan Paşa Külliyesi’nde doğal nedenlerle yaşanan tahribatı gidermek için mülk sahibi Vakıflar Genel Müdürlüğü ile görüşmeler yapılmış ve söz konusu kurumla imzalanan protokolün ardından, yapının onaylı restorasyon projeleri doğrultusunda restorasyonuna başlanmıştır. Tarihi yapıda zaman içinde oluşan deformasyon problemlerinin çözümü için; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun 18.04.2014 tarih ve 3163 sayılı kararında belirtildiği şekilde, Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık fakültesi inşaat Mühendisliği Bölümü üyeleri Prof. Dr. Adem Doğangün ve Doç. Dr. Ramazan Livanoğlu’nun Jet Grout öneren projesi baz alınmıştır. Bu doğrultuda, “Yenişehir İlçesi Tarihi Sinanpaşa Medresesi Yapı, Zemin Güçlendirme ve Çevre Düzenleme Uygulama İnşaatı işi” uygulama ihalesine çıkılmıştır. Söz konusu ihale Sama Yapı İnşaat Sanayi şirketinde kalmış ve ilgili şirketle sözleşme imzalanarak 2015 Haziran ayı itibarıyla çalışmaya başlanmıştır.
Tarihi yapıda ve söz konusu duvarlarda restorasyon ve inşaat çalışması daha önceki yıllarda da gerçekleştirilmiştir. Bunlardan en yakın tarihli olanı, 2006-2007 yıllarıdır. Vakıflar Genel Müdürlüğü, külliyedeki yapısal problemler nedeniyle 2006 yılında restorasyon başlatmış ve bu çerçevede duvarlar onarım geçirmiştir. Duvarların şu anki görüntüsünde de bu düzenlemenin izleri açık bir şekilde görülmektedir.
Külliye duvarlarındaki en kapsamlı düzenleme, 1950’li yıllarda gerçekleştirilmiştir. Şu anki duvarın bulunduğu noktada bulunan bir yapının harap durumda olması nedeniyle bu yapı yıkılmış ve yerine duvar inşa edilmiştir. Bugün, duvar malzemelerinin tümüyle günümüz yapı elemanlarınca yapıldığının görülüyor olması bu nedenledir. Dolayısıyla bugünkü duvarların herhangi bir orijinalliği yoktur. Yaklaşık 60 yıl önce aslına uygun yapılmaya çalışılmış duvarlardır.
Oldukça geniş bir alana yayılan külliyede sık aralıklarla yapısal problemler meydana gelmekte ve bu nedenle de tadilatlar yapılmaktadır. 2015 yılında başlattığımız restorasyon çerçevesinde de, yapıdaki çatlakların ve bozulmaların giderilmesi için güçlendirmeler ve zemin iyileştirmeleri öngörülmüştür. Yapının bahçe duvarlarında ise, tanıma amaçlı çalışma yapılacak ve gerekli olan bölümler çürütme yöntemiyle (Duvarın tamamen sökülüp numaralandırılması ve yeniden yapılması) imal edilecektir. Bu çerçevede yapının Batı cephesindeki bahçe duvarının çürütülerek numaralandırma ve sökümü başlatılmıştır. Çürütme sırasında, harç özelliklerini yitirmiş olması ve çatlakların derin olması nedeniyle dökülmeler ve boşalmalar meydana gelmiştir. Duvarın bu şekilde düzenlenmesi sağlıklı olmayacağından, bu bölüm zemin kotuna kadar indirilerek duvar elemanları koruma altına alınmıştır. Bu bölümde zemin iyileştirme ve yeniden imalat yapılacaktır ancak, proje kapsamında Külliyenin doğu ve Güney sınırında da kazı yapılacaktır. Kazı süresince malzeme akışını sağlamak üzere, çürütülerek zemin kotuna indirilen bahçe duvarının olduğu bölge kullanılacak ve içerdeki işlerin bitmesiyle birlikte de söz konusu duvar özgün teknikler kullanılarak yeniden örülecektir.
Görüldüğü üzere, tarihi yapının bahçe duvarları, iddia edildiği gibi yapı ile yaşıt değildir, yakın tarihte yapılmış duvarlardır. Ve bu duvarların bozuk olan bölümlerinin çürütme yöntemiyle zemin kotuna kadar indirilmesi ve uygun tekniklerle yeniden yapılması, Kurul’ca onaylı restorasyon projesi içinde yer alan bir durumdur. Bu uygulama, duvarın devam eden başka bölümlerinde de uygulanabilecektir. Bazı yayın organlarındaki ‘tarihi bir eserin yıkıldığı’ şeklindeki değerlendirmelerin bilgi eksikliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Diğer yandan, restorasyon teknikleri ve tarihi eser duyarlılığı bakımından Bursa çok ileri bir noktadadır. Türkiye’nin bu alandaki en önemli kuruluşları, kamu ve özel kurumlara Bursa’daki uygulamaları örnek göstermekte, Bursa’ya gidilip incelenmesini önermektedir.
Sinanpaşa Külliyesi restorasyonunu üstlenen Sama İnşaat firması da aynı şekilde Bursa’daki bu alanda en tecrübeli kuruluşlardan biridir. Sadece Bursa’da değil, başta Balkanlar olmak üzere pek çok bölgede özel uygulamalar gerçekleştiren bir firma olması bakımından herhangi bir yanlış veya hata söz konusu değildir.
Kamuoyunun bilgisine sunulur.
