Türkiye karşısında Doğu Akdeniz'de çaresiz kalan Yunanistan, Paris yönetiminin ardından Washington'ın şemsiyesi altına sığınmayı hedefliyor. 2020 yazında Girit Adası'ndaki Suda Üssü'ne Amerikan uçak gemisinin gelmesiyle başlayan süreçte ABD ve Yunan orduları çok sayıda tatbikata girişti.
Askeri işbirliğini derinleştiren Washington ve Atina'nın arasında aylardır süren görüşmeler, yarın atılacak imzalarla resmiyet kazanacak.
Atina'nın yeni anlaşmanın imzalanmasını takip eden veya eşlik edecek metinde bastırdığı değişiklik, asıl planın ne olduğunu ortaya çıkardı.
Yunan Kathimerini gazetesinin bugün manşetinden verdiği habere göre, geçtiğimiz günlerde ABD'den 15 adet F-15'in indiği Yunanistan'ın anlaşmada egemenlik haklarına atıfta bulunulması için baskı yaptığı anlaşıldı. Kaynaklara göre, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in mektubu olan metin, Yunanistan-ABD işbirliği için her düzeyde daha geniş bir siyasi çerçeve oluşturacak.
Yunanistan'ın egemenlik haklarına yapılan bir atıf, muhtemelen Uluslararası Deniz Hukuku'na ve bundan kaynaklanan yükümlülüklere saygı gösterilmesi çağrısını içeriyor. Atina, ABD'nin Yunanistan'ın güvenliğine bağlılığını gösterecek bir metin istiyor.
ABD'nin başkenti Washington'da iki ülkenin dışişleri bakanları Antony Blinken ve Nikos Dendias tarafından imzalanacak savunma anlaşması, ilk kez beş yıllığına uzatılıyor. Yunanistan, Türkiye sınırına 45 kilometredeki Dedeağaç'taki askeri tesisi ABD'nin kullanımına açıyor. Dedeağaç Limanı'nın Balkanlara askeri sevkiyat için kullanan ABD, söz konusu üstte 400 kadar askerini konuşlandıracak.
Yine Yunanistan'ın kuzeyindeki Selanik'teki bir üs ile Larissa'daki hava üssü yine ABD'nin kullanımına açılıyor. Ayrıca beklendiği gibi Girit Adası'ndaki Suda Üssü'ndeki ABD varlığı artırılacak.
KIRBAKİ: TATBİKATIN TARİHİ BELLİ DEĞİL
ABD ve Yunanistan'ın ülkeye giden savaş uçakları için farklı açıklamalarda bulunması, konuyla ilgili kuşkuları artırdı. CNN Türk Atina muhabiri Yorgo Kırbaki, son durumu şöyle aktardı:
15 F-15 savaş uçağı neden Yunanistan'a sevk edildi ve Yunan basınının bu konuda tepkisi ne?
Öncelikle bu tatbikatın tarihleri konusunda herhangi bir açıklama yok. Yunan Genelkurmay Başkanlığı'nın açıklamasında 15 adet F1-15 tipi Amerikan savaş uçağının tatbikat için geçtiğimiz günlerde Larisa şehrindeki Yunan askeri üssüne geldikleri belirtiliyor.
Aynı açıklamada tatbikat senaryoları içinde gelişmiş savunma ve saldırı taktikleri, hava muharebe, deniz ve karadaki hedeflerin vurulması, deniz ve havadan gelen saldırılara karşı korunma ve savaş gemileriyle iş birliği maddeleri sıralanıyor.
Açıklamada ayrıca "Amerikan savaş uçaklarının Larisa'ya gelmeleri ve planlanan ortak eğitimler, iki ülke silahlı kuvvetlerinin Doğu Akdeniz ve Balkanlarda güvenlik ve istikrara katkıda bulunmak için ortak hedefleri çerçevesinde gerçekleştiriliyor" denildi.
ABD Hava Kuvvetleri'nin açıklamasında ise, Avrupa-Afrika Hava Kuvvetleri Komutanlığı'nın öncülüğünde düzenlenecek tatbikata Yunanistan'dan başka Bulgaristan, Romanya ve Kanada'nın da katılacağı belirtildi.
Yarın Washington'da ABD ve Yunan Dışişleri Bakanları iki ülke savuma iş birliği anlaşmasının güncellenmiş yeni protokolünü imzalayacaklar. F-15 uçaklarının Larisa'ya gelmeleri ve ortak tatbikat Yunan basınında çok önemli bir gelişme olarak duyuruldu.
Washington'da atılacak imzalar öncesi Yunanistan'da ortam nasıl? Protokolün uzatılması hakkında konuşulan konular neler?
Bir memnuniyet var. Ama kesin sonuç anlaşmada ne getireceği hala biraz belirsiz. Yunan medyasındaki haberlere bakılırsa bu protokol ilk kez 5 yıllık olacak. Her sene yenileniyordu. Girit ve Meriç hududu yakınındaki Dedeağaç'ta ABD'nin eski varlığını artıracağı haberleri de yer alıyor.
Yunanistan'ın Girit, Dedeağaç ve Larisa ve Orta Yunanistan'daki bazı askeri tesis ve alt yapılarını ABD silahlı kuvvetlerine kolaylıklar sağlamak için tahsis edeceği de belirtiliyor.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias geçtiğimiz günlerde To Vima Gazetesi'ne verdiği demeçte şunları söyledi: "Seçilen bölgelerden birinin Türkiye'nin kara sınırlarına çok yakın olduğunu söyledi. Eğer geçen yıl Meriç'te yaşananları (sığınmacı krizi) göz önüne alırsak bu bölgenin önemi ortada. Dedeağaç, boğazlardan geçmeleri gerekmeden Amerikan askeri güçlerinin Bulgaristan ve Romanya'ya ulaşabilmelerini sağlayabiliyor."
