ABD Ohio eyaletinde bulunan Bowling Green State Üniversitesi’nden alınarak Gaziantep’e getirilen Çingene Kızı mozaiÄŸinin 12 eksik parçası, Zeugma Müzesi’nde düzenlenen lansmanla tanıtıldı. Düzenlenen lansmana Gaziantep Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Gaziantep Valisi Davut Gül, Gaziantep BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Fatma Åžahin de katıldı. Fatma Åžahin aptığı konuÅŸmada getirilen ve tanıtımı yapılan parçalar arasında Çingene kızının kardeÅŸi olarak bilinen Belkıs kızın mozaiÄŸinin de yer aldığını da söyledi. Çingene kızı mozaÄŸinin kaçırılması ve ülkeye dönüÅŸ için baÅŸlatılan mücadele sürecinin hikayesini de anlatan Åžahin, "Çingene kızı mozaiÄŸi bu müzenin en büyük yer mozaiÄŸi. Ama kaçırılırken, bizim çingene kızımız, yere düÅŸüyor. 1998 yılında Kutalmış hocamın baÅŸkanlığında Kültür Bakanlığı liderliÄŸinde, bu çingene kızımızın ailesi nerede olduÄŸu araÅŸtırıldı. 2012’yılında Bowling üniversitesindeki bir akademisyenin KurtulmuÅŸ hocamızı arayarak, çingene kızının ailesinin sanat merkezinde olduÄŸunu söylemesi ile süreci baÅŸlattık. Kültür ve Turizm bakanlığımız hukuki süreci baÅŸlattı. Ä°çiÅŸleri, Dış iÅŸleri, Adalet Bakanlığı, Gaziantep BüyükÅŸehir Belediye baÅŸkanlığı olarak, büyük bir koordinasyon içerisinde, dayanışma içerisinde 20012 yılında baÅŸlayan süreç bu gün tamamlandı. Åžimdi gaziantep’e gelme zamanı. Uzaklarda aramayın. Çingene kızının ailesi, Belkıs’ın aileye nasıl kavuÅŸtuÄŸuna hep beraber ÅŸahitlik edelim" dedi.
Gaziantep Valisi Davut Gül, tarih ibir güne tanıklık ettiÄŸini belirterek, "Medeniyet 3-5 yılda oluÅŸmuyor. Gaziantep’e gastronomi kenti diyoruz. 1700-1800 yıl önce mutafağı, musikisi, mimarisiyle Gaziantep’uin bu potansiyelini görüyoruz. Büyük devlet olmak bir çakıl taşını bile nerede olursa olsun alabilme gücüyle ilgilidir. Türkiye kendisine ait bir eseri, varlığı CumhurbaÅŸkanlığımız liderliÄŸinde, ait olduÄŸu topraklara getirdi" dedi.
Bakan Mehmet Nuri Ersoy, "Kültürel miras, aynı duyguları paylaÅŸmayı saÄŸlayan güçlü bir baÄŸlılıktır. Bugün bu baÄŸa gücüne güç katıyoruz. Çingene kızın resmedildiÄŸi komposizyona ait 12 parça eÅŸsiz mozaik bizlerle anayurdunda buluÅŸuyor. Bu kavuÅŸmanın Zeugma müzemize olan ilgili kat kat artıracağına inanıyorum" diye konuÅŸtu.
Çingene kızın hikayesi
Nizip ilçesine 10 kilometre mesafedeki Belkıs Mahallesi yakınlarındaki Fırat Nehri kıyısında, milattan önce 2’nci ve 3’üncü yüzyıllara tarihlenen muhteÅŸem mozaiklerle süslenmiÅŸ Roma evlerini bünyesinde barındıran Zeugma Antik Kenti’nden çıkarılan Çignene kızı mozaikleri, görüntüsü gibi hikayesi de etkiliyor.
Çingene kızı mozaiÄŸe 1998 yılındaki kurtarma kazıları sırasında, bir vatandaşın gösterdiÄŸi KelekaÄŸzı bölgesinde açılan yaklaşık 15 metrekarelik tahrip edilmiÅŸ mozaiÄŸin üzerindeki kırık bir sütunun kaldırılmasıyla tesadüfen bulundu. Bir villanın yemek odasının zeminindeki birçok bölümü tahrip edilmiÅŸ mozaiÄŸin asıl bölümünün ise üzerinde bulunan sütun nedeniyle kaçakçılar tarafından fark edilememiÅŸti. Kulağındaki küpeler, iri gözleri ve başındaki baÄŸ nedeniyle "Çingene Kızı" olarak adlandırılan mozaiÄŸin kaçak kazılar sırasında parçalanan parçalarının ise asa dışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı ortaya çıktı. Dr. Stephanie Hooper tarafından 2012 yılında yapılan araÅŸtırmada, çingene kızının kardeÅŸi olarak bilinen Belkıs mozaiÄŸinin de aralarında bulunduÄŸu toplam 12 parçanın ABD’nin Bowling Green State Üniversitesinde dekorasyon amaçlı sergilendiÄŸi tespit edildi.
Gaziantep BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Fatma Åžahin’in giriÅŸimi ile ülkeye kazandırılmak istenen parçalarla ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığı antik kentin kazı baÅŸkanı Prof. Dr. Kutalmış Görkay’dan konuyu incelemesi ve bir rapor hazırlaması istendi. Görkay’ın hazırladığı raporda, üniversitede sergilenen eserlerin, Çingene Kızı mozaiÄŸinin bordüründen çalınan parçalar olduÄŸunu ortaya koyması üzerine Bakanlık, 2012 yılında resmi olarak mozaiklerin Türkiye’ye iadesini istedi. Yaklaşık 5,5 yıl süren görüÅŸmeler sonucu 15 Mayıs’ta Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD’nin Bowling Green Eyalet Üniversitesi arasında Zeugma mozaiklerine ait 12 parçanın Türkiye’ye getirilmesine iliÅŸkin protokol imzalandı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bir süre önce konuk olduÄŸu Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası’nda, "Çingene Kızı"na ait mozaik parçalarının 26 Kasım’da Chicago’dan Gaziantep’e getirileceÄŸini açıkladı. Eserler, Türkiye’ye götürülmek üzere Türk yetkililer tarafından törenle teslim alındı.
Çingene Kızı mozaiÄŸi Zeugma Mozaik Müzesi’nde oluÅŸturulan geçici sergileme alanında ziyarete sergilenmeye baÅŸlandı.
(Lider Olgun - Abdülkadir GüneÅŸ/Ä°HA)
