Her iki ülkedeki karşılıklı yatırımların envanterini çıkaran Türkiye tarafı, sağduyulu ilerlemeyi ve bugün Paris’teki iklim zirvesinde yaşanabilecek olası bir sıcak gelişmeyi bekliyor. Eğer Putin ve Erdoğan’ın da katıldığı zirvede umulduğu gibi sıcak bir temas olmazsa Türkiye’nin benzer bir cevap vermesi bekleniyor.
RUS savaş uçağının düşürülmesinin ardından Türkiye ve Rusya arasında yaşanan yüksek gerilimli krizde, Rusya’nın önceki gün açıkladığı 6 maddelik ekonomik yaptırımlara Türkiye’nin ne karşılık vereceği henüz netleşmedi. Türk tarafının yaptırımlara karşılık vermek üzere hazırlıklarını tamamladığı fakat bu konuda nihai açıklamanın bugün Paris’te başlayacak İklim Zirvesi’nden sonra yapılmasının planlandığı öğrenildi. Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil edeceği İklim Zirvesi’ne Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de katılıyor. EkonomiBakanlığı’na yakın kaynaklar, Putin her ne kadar Erdoğan’ın zirve sırasında biraraya gelme teklifini kabul etmese de, Paris’te iki ülke heyetleri arasında bazı görüşmelerin yapılabileceğini ve iki taraf için de olumlu gelişme kaydedilmesinden umutlu olduklarını dile getiriyor.
YATIRIMLARIN ENVANTERİ
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş da, Rusya’nın yaptırımları açıkladığı geçen Cumartesi günü Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) yönetimi ve Rusya ile iş yapan Türk işadamlarıyla bir araya geldi. Türkiye’deki Rus yatırımları ile Rusya’daki Türk yatırımlarının bir envanterinin DEİK tarafından çıkarılmasına karar verilen toplantıda, Rusya’nın yaptırımlarına nasıl bir karşılık verileceğine ilişkin açıklamanın da Paris’teki toplantıdan sonra yapılması görüşü ağır bastı. Toplantıda ayrıca, Rusya’da yatırımı bulunan işadamları da yaşadıklarını aktarırken, Rusya’daki Türk çalışanlarına yönelik olası tahliye planları da gündeme geldi. İşadamları Bakan Elitaş’a Rusya tarafından kendilerine şu ana kadar iletilmiş herhangi bir resmi bildirim bulunmadığını da söylediler.
SAĞDUYU VE SÜKUNETLE
DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, konuyla ilgili Hürriyet’e yaptığı değerlendirmede, “Ekonomi yönetimi ile yakın temas içindeyiz. Hangi işadamımızın Rusya’nın neresinde ne yatırımı var, ne kadar çalışanı var? Rus işadamlarının Türkiye’de ne yatırımları var? Tüm bu bilgileri tek tek toplayıp bir durum tesipitini Ekonomi Bakanlığımıza ileteceğiz. Şu anda biz Türk iş dünyası olarak sükunet ve sağduyu içinde gelişmeleri yakından takip ediyoruz. İklim Zirvesi’ni bekliyoruz. Ondan sonra biz de duruma göre elbette adım adım yapılması gerekenleri açıklayacağız” dedi.
İNŞAAT VE TURİZMCİLERİ BUGÜN DİNLEYECEK
RUSYA ile ekonomik ve ticari ilişkilerden en çok etkilenen sektörlerin başında gelen inşaat ve turizm sektörü temsilcilerinin bugün Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş ile biraraya geleceği belirtildi. Toplantıda şu ana kadar oluşan zararın yanı sıra olası yaptırımların olası sonuçlarının ele alınması bekleniyor.
YATIRIMDAN ÖTE AKRABA OLDUK
DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, Türkiye ve Rusya’nın yakın iki komşu ülke olduğunu hatırlatarak, “Karşılıklı yapılan açıklamalarda iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere uzun vadede zarar vermemeye özen gösterilmeli. Türkiye ve Rusya’yı sadece yatırım açısından değerlendirmemek lazım. İlişkiler yatırmı aşmış akrabalık boyutuna ulaşmış artık. İki ülke vatandaşları arasında yapılmış onbinlerce evlilik var. Bu ailelerin çocukları var. Dolayısıyla gelişmeleri sakin izlemek lazım.”
BİZ RUSYA’DAN VEFA BEKLİYORUZ
RUSYA’da yatırımları bulunan işadamlarından ulaştıklarımızın hiç biri isim vermeyi kabul etmedi. Durumun çok hassas olduğunu dile getiren işadamları, “Yarın ne olacağını hiç bilemiyoruz. Binlerce kişinin ekmek yediği yatırımlar bunlar. Sadece kendimizin işi diye bakmıyoruz. Dolayısıyla ismimizi yazmayacaksanız düşüncelerimizi paylaşalım” diyorlar. Biz de durumun hassasiyeti nedeniyle isim vermeden de olsa Rusya’da iş yapan Türk işadamlarından görüş almayı kabul ettik. Konuştuğumuz işadamlarından biri söze ‘Biz Rusya’dan biraz vefa bekliyoruz’ diyerek başladı. 1998 yılında yaşanan Asya krizini hatırlatan işadamı “1998’de herkes Rusya’dan kaçarken biz Rusya’ya yatırıma devam ettik. Çok zor dönemler atlattık. Binlerce Rus çalışanımız var. Bunları göz önünde bulundurmak lazım” dedi.
FATURA YATIRIMCIYA ÇIKARTILMASIN
RUSYA’da sanayi ve üretim konusunda en büyük Türk yatırımcılardan bir işadamı da yine isminin açıklanmaması koşuluyla görüşlerini paylaştı. Rusya tarafından şu ana kadar kendilerine herhangi bir resmi temas yapılmadığını söyleyen işadamı şunları kaydetti: “20 yılı aşkın bir süredir Rusya’da yatırım yapıyor, istihdam sağlıyor ve vergi veriyoruz. Bu siyasi ve askeri meseleler geçer, durum değişir. Ama 20 yıllık bir yatırımı bir günde bozup, ertesi yeniden yerine koymak kolay değil. Dolayısıyla bugün yaşanan krizin faturasını yatırımcıya çıkarmamak lazım. Sorunların politik ve diplomatik arenada çözülmesi için çaba gösterilmeli. Bizim Rusya’da 5 bine yakın çalışanımız var ve bunların yüzde 99’u Rus. Şirketlerimizde İngilizler başta olmak üzere birçok farklı ülkeden fonların sermayesi de var. Dolayısıyla bizi sadece Türk şirketi olarak tanımlamak eksik olur. Biz çok uluslu bir şirketiz. Bugün global ekonomik şartlara baktığınızda yatırımları, işadamlarını ülke sınırlarıyla, millliyetleriyle tanımlamak doğru değil. İki ülke arasında yaşanan böylesi bir gerginlikte, Rusya’ya güvenmiş ve burada yatırım yapmış işadamlarının canını yakmamak, onlara ceza kesmemek lazım.”
RUSYA’NIN AÇIKLADIĞI EKONOMİK YAPTIRIMLAR
RUSYA Devlet Başkanı Vladimir Putin’in geçen Cumartesi günü imzaladığı ‘Rusya milli güvenliğini ve vatandaşlarını koruma altına alma ve Türkiye’ye yönelik belirli ekonomik yaptırımların uygulanması’ adıyla duyurduğu 6 maddelik yaptırım paketinde şunlar yer aldı:
1) Merkezi Türkiye bulunan ve hukuken buraya bağlı olan firma ve kuruluşların Rusya’da güvenliği ilgilendiren alanlarda faaliyet yürütmesi yasaklanıyor.
2) 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren Türk vatandaşlarının, Rusya’da işe alınmasına yasak getiriliyor. Bu arada 31 Aralık 2015 tarihine kadar işveren ile imzalanmış sözleşmesi bulunanlar Türk işçiler çalışmaya devam edebilecek.
3) Türkiye’de üretilmiş belirli ürünlere Rusya’ya giriş yasağı getiriliyor. Yasağa dahil olacak ürünlerin Rusya hükümeti tarafından daha sonra belirlenecek listede duyurulması öngörülüyor.
4) Rusya’ya taşımacılık yapan araçlar, sıkı kontrol ve denetim altına alınacak. Ayrıca Rusya tur operatörlerinden Türkiye’ye tur satmaktan kaçınmaları isteniyor.
5) İki ülke arasında sefer sayısı uçuşlar dışındaki charter seferlerinin tamamı askıya alınıyor.
6) Rusya ile Türkiye arasında 1 Ocak 2016 tarihinden itibaren vizesiz seyahat uygulaması askıya alınıyor. Rusya’nın milli güvenliğinin koruma altına alınması için Karadeniz ve Azak denizindeki tüm limanlarda güvenliğin arttırılmasını emrediyor.
HÜRRİYET
