Yan etkilerden çekindi, aşı olmadı... 'Kızımı bu kadar genç kaybedeceğimi düşünmezdim'
SARS-CoV-2 virüsünün Hindistan'da ortaya çıkan varyantı Delta, Türkiye ve dünyada özellikle aşılanmamış kişiler arasında endişe verici bir hızla yayılmaya devam ediyor. Birazdan okuyacaklarınız da Delta nedeniyle hayatını kaybeden 45 yaşında bir annenin yürekleri burkan hikayesi...
Son açıklanan küresel verilere göre, uygulanan Covid-19 aşılarının toplam sayısı 3,22 milyarı geçti. Bu da her 100 kişinin 42'sinin aşılandığı anlamına geliyor. Ancak bu oran halen yeterli değil. Özellikle mutasyonlu varyant virüslerin hızla yayılmaya devam ettiği günümüzde uzmanlar Covid-19 pandemisini sona erdirmek, yaklaşık iki yıldır yaşadığımız can kayıplarının ve acıların önüne geçmek için tek şansımızın bağışıklık seviyesini en az yüzde 70'lere çekmek olduğunu altını çize çize söylüyor.
Son olarak geçtiğimiz hafta perşembe günü ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) Direktörü Dr. Rochelle Walensky, son 6 ayda ABD'de Covid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin yüzde 99,5'inin aşılanmamış kişiler olduğunu söyledi.
Bu oranın virüs kaynaklı ölümlerin neredeyse tamamen önlenebilir olduğu anlamına geldiğini söyleyen Walensky, "Covid-19 kaynaklı her türlü acı ve ölüm trajiktir. Aşıların ülkemiz genelinde herkes için ulaşılabilir halde olmasıyla, görmekte olduğumuz acılar ve kayıplar tamamen önlenebilir hale gelmiştir" diye konuştu.
Walensky, şu an ABD'deki vakaların yüzde 25'ini oluşturan Delta varyantının ne kadar tehlikeli olduğunun da bir kez daha altını çizdi ve "Özellikle Güney, Doğu ve Ortabatı bölgelerinde aşılama oranının yüzde 30'un altında kaldığı 1000 kadar şehirde yaşayanlar en hassas durumda olanlar" diye konuştu.
DELTA VARYANTI İKİ ÇOCUĞU ANNESİZ BIRAKTI
Walensky'nin altını çizdiği Ortabatı bölgesindeki eyaletlerden biri olan Missouri'den gelen üzücü bir haber de bu uyarıların ne kadar yerinde olduğunu resmen kanıtladı.
ABD basınında yer alan habere göre, ülkede aşılama oranı en düşük beş eyaletten biri olan Missouri'de yaşayan 45 yaşında iki çocuk annesi bir kadın, Delta varyantı nedeniyle hayatını kaybetti. Haberlerde Tricia Jones isimli kadının (ve eşinin) virüsü Nisan ayında ortaokul öğrencisi olan oğullarından kaptığı belirtildi. Durumu ağırlaşan Jones, 9 Mayıs tarihinde hastaneye kaldırıldı ve solunum cihazına bağlandı.
Jones'un annesi Deborah Carmichael, Fox4 kanalına yaptığı açıklamada, kızının yan etkilerinden korktuğu için aşı olmadığını söyledi. Carmichael, Jones'un "birçok korku hikayesi" duyduktan sonra aşılar konusunda kaygıya kapıldığını belirtti.
Kızının Delta varyantıyla olan mücadelesi sonucu 1 ay boyunca solunum cihazına bağlı halde hastanede kaldığını da belirten Carmichael, "Tricia'yı 9 Haziran günü kaybettik. Girdiği odayı aydınlatan hayat dolu bir insandı. Kızımı daha 45 yaşındayken kaybedeceğimi hiç düşünmezdim" diye konuştu.
YAN ETKİLERDEN KORKUYORDU
Newsweek'in aktardığına göre Carmichael, "Bence yan etkilerden korkuyordu. Ben aşı olduğumda biraz fazla etkilendim. Bu da kızımı korkuttu ve ürküttü. Bu nedenle aşı olmak istemedi. Onu ikna edemedim" ifadelerini kullandı.
Carmichael, kızını kaybettikten sonra aşıların önemini daha iyi anladığını belirterek, aşı kararsızlığı yaşayan herkese pandemiyi ciddiye alma ve aşı olma çağrısı yaptı. Carmichael, "Lütfen bunu ciddiye alın. Bir aile üyenizin böyle bir şey yaşadığını görmek istemezsiniz" dedi.
Kızının hasta yatağında söylediği sözleri de aktaran Carmichael, "Hastalığı kaptıktan sonra bana, 'Anne sen haklıymışsın. Aşılar hakkında da, maskeler hakkında da, tedbirli olmak hakkında da…' dedi. Ben de ona 'Haklı olmak istemiyorum, sadece senin iyileşmeni istiyorum. Tek önemli olan bu' dedim. İçimdeki ses 'Hayır bu doğru olamaz' diye bağırıyordu. Daha 45 yaşındaydı" diye konuştu.
"UMARIM KİMSE BİZİM YAŞADIKLARIMIZI YAŞAMAZ"
Jones'un 18 yaşındaki kızı Adriana ise "Umarım hiç kimse bizim yaşadıklarımızı yaşamaz. Özellikle de varyantla" ifadelerini kullandı.
Liseden yeni mezun olduğunu belirten Adriana, annesinin "en iyi arkadaşı" olduğunu anlatırken "Günlerce yatağının yanında durup 'Uyan anne uyan' dedim ama bir türlü uyanmadı. Hayatta olmasını o kadar isterdim ki..." diye konuştu.
Otizmli olduğunu söyleyen Adriana, okuldaki diğer çocukların kendisine kötü davrandığı zamanlarda annesinin en büyük desteği ve savunucusu olduğunu belirterek, "Okula gelir, danışmanlarla bana nasıl yardım edebileceğini konuşurdu" dedi.
Anne-kız birlikte üniversiteye kaydolmak istediklerini de söyleyen Adriana, "Ben psikoloji dersleri alacaktım, annem de işletme. Aldığım kararlarda annem çok önemli bir yere sahipti. Şu an kendimi kaybolmuş gibi hissediyorum çünkü bu olanlara anlam veremiyorum" ifadelerini kullandı.
MISSOURI EN DÜŞÜK AŞILAMA YAPILAN YERLERDEN
Yukarıda da dediğimiz gibi, Missouri, ABD eyaletleri arasında aşılama oranı açısından en son sıralarda. Üstelik son iki haftada Missouri'de görülen pozitif Covid-19 vakalarının sayısında astronomik artışlar görüldü.
Johns Hopkins Üniversitesi'nin verilerine göre 1 Temmuz itibarıyla yeni vakaların 7 günlük ortalaması 898'e çıktı. Üç hafta önce bu sayı 511'di.
Missouri Hastaneler Birliği Başkanı Herb Kuhn, yaptığı yazılı açıklamada, "Ne yazık ki delta varyantının Missouri'ye ulaşması virüsün yayılımını hızlandırıyor ve gençler ve aşı olmamış gruplar arasındaki hastalık ve hastanede tedavi rakamlarını artırıyor" dedi.
AŞILANMAYANLAR "VARYANT FABRİKASI"
Bu kişilerden olan Tracie Jones'un annesinin ve kızının söyledikleri aşılamanın bireysel anlamda Covid-19'dan korunabilmemiz için ne kadar önemli olduğunun altını bir kez daha çizmek açısından çok önemli. Ancak uzmanlar aşılanmayan kişilerin sadece kendilerini değil toplumun geri kalanını da riske attığı konusunda da uyarılarını sürdürüyor. Bunun en önemli sebebi mutant virüsler. Zira yeni mutantlar enfekte olmuş kişilerin vücutlarında ortaya çıkıyor. Virüsün yayılımı arttıkça yeni ve daha tehlikeli varyantların oluşma ihtimali de artıyor.
ABD'de bulunan Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi'nden Profesör Dr. William Schaffner, bu durumu aşılanmamış kişileri "potansiyel birer varyant fabrikası" olarak nitelendirerek açıkladı ve "Aşı olmamış insan sayısı ne kadar çoksa virüsün çoğalma imkanı da o kadar artar" diye konuştu.
Üniversitenin bulaşıcı hastalılar biriminde görev yapan Schaffner, CNN'e yaptığı açıklamada, "Virüs çoğaldığında mutasyona da uğrar ve şu ankilerden daha bile tehlikeli varyantlar ortaya çıkabilir" ifadelerini kullandı.
"BİR KİŞİDE BİLE MUTASYON GEÇİRMESİ YETERLİ"
Johns Hopkins Bloomberg Kamu Sağlığı Okulu'nda mikrobiyoloji uzmanı ve immunolog olan Andrew Pekosz ise "Virüsün popülasyona yayılmasını kolaylaştıran mutasyonlar kalıcı olur. Virüs her değiştiğinde de daha fazla mutasyon oluşumu için zemin oluşur. Şu an karşı karşıya olduğumuz virüs daha hızlı yayılıyor" dedi.
Pekosz virüs yayılımı olmayan durumlarda yeni varyant ihtimalinin de ortadan kalktığını belirtti.
Pekosz, CNN'e yaptığı açıklamada, "Virüs aşılı ve aşısız insan topluluklarının bir arada bulunduğu popülasyonlarda dolaşmaya başladığında, yayılmak için şansını zorlamaya başlayacaktır" diye konuştu ve bunun virüsü değişmeye zorladığını söyledi.
Boston College'dan çocuk doktoru ve immunolog Dr. Philip Landrigan ise aşısız insan topluluklarının virüse sadece yayılma değil değişme fırsatı da verdiğini belirterek, "Bir kişide, bir mutasyon geçirmesi bile yeterli" diye konuştu.
DELTA VARYANTI TÜRKİYE'DE DE GÖRÜLÜYOR
Covid-19 2019 yılında Çin'de ortaya çıktığından beri birçok varyant gündeme geldi. Özellikle D614G mutasyonunu taşıyan virüs, geçen yıl, Türkiye de dahil Avrupa ülkeleri, ABD ve dünyanın geri kalanında baskın hale geldi. D614G'deki değişim virüsün daha iyi çoğalmasını sağladığından bu versiyon, orijinal virüsün önüne geçti. Varyantların adlandırılması döneminden önce ortaya çıkan D614G mutasyonu bir noktada virüsün varsayılan versiyonu haline geldi. Daha sonra ortaya çıkan yeni varyantlar D614G'nin değişmiş halleri olarak karşımıza çıktı.
Geçen yıl sonbaharda B.1.1.7 olarak da anılan Alfa varyantı endişe yaratıyordu. Bugün ise Delta varyantı Türkiye de dahil birçok ülkede etkisini gösteriyor.
Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada Delta varyantının Türkiye'de 26 ilde 224 vakalar görüldüğünü söylemişti. Koca vakaların ağırlıklı olarak İstanbul'da olduğunu belirtmişti.
Son olarak önceki gün Delta'nın +1 mutasyon geçirmiş hali olan Delta plus varyantı hakkında konuşan Koca, "3 kişide, 3 farklı ilde görüldü. Bunlardan birisi İstanbul'da" ifadelerin kullandı.
AŞILAR ŞİMDİLİK KORUYOR AMA…
Halihazırda uygulanmakta olan aşıların, bilinen varyantlar karşısında belli seviyede koruma sağladığı biliniyor ancak uzmanlar bu durumun her an değişebileceği konusunda da uyarılarda bulunuyor ve aşılama hızının önemine vurgu yapıyor.
Geçtiğimiz ay Dünya Sağlık Örgütü'nden yapılan açıklamada da "Virüsün yayılmasına ne kadar izin verirsek, virüs değişmek için o kadar fırsat elde etmiş olur" ifadeleri kullanıldı.
