Dünya

Latin Amerika'da 2022 seçimler ve protestolarla geçti

Latin Amerika, 2022'de devlet başkanlığı seçimlerinde sol partilerin zaferinin yanı sıra şiddetli sokak protestoları ve çok sayıda doğal afete sahne oldu.

31-12-2022 17:58

Bogota

Brezilya, Kolombiya ve Honduras'ta yapılan seçimlerde sol iktidarlar, sağın üstünlüğüne son verirken Peru'da ise Cumhurbaşkanı Pedro Castillo'nun Kongrede görevinden azledilip cezaevine gönderilmesi, ülkede geniş çaplı gösterilere yol açtı.

Arjantin'in Dünya Kupası'nda 36 yıl sonra şampiyonluğa ulaşmasıyla başkent Buenos Aires'teki şampiyonluk kutlamaları turuna 4 milyonu aşkın kişi katıldı.

Yılın son günlerine doğru Brezilyalı efsane futbolcu Pele, 29 Kasım'dan bu yana tedavi gördüğü hastanede 82 yaşında yaşamını yitirdi.

Brezilya

Güney Amerika'nın en büyük ülkesi Brezilya'da 30 Ekim'de yapılan ikinci tur devlet başkanlığı seçiminde ülkeyi iki dönem yöneten sol görüşlü eski Devlet Başkanı Lula da Silva, yüzde 50,9 oyla seçimleri kazanarak aşırı sağcı Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'ya üstünlük kurdu.

Silva'nın seçim zaferinin ardından sokaklara dökülen Bolsonaro destekçisi binlerce kişi, ülkenin çeşitli kentlerinde düzenledikleri protestolarda Silva'ya karşı ordudan müdahale isteğinde bulundu.

Sonuçların resmileşmesine karşın bir süre sessiz kalan Bolsonaro, 2 Kasım'daki açıklamasında destekçilerine teşekkür ederek anayasaya bağlı kalacağını söyledi.

Ülkenin Rio de Janeiro eyaletinde 16-26 Şubat'taki sel felaketinde 220'yi aşkın kişi öldü, büyük çaplı hasar meydana geldi.

"Pele" ismiyle tanınan ve futbol tarihinde olağanüstü başarılara imza atan futbolcu Edson Arantes do Nascimento'nun, Sao Paulo'da tedavi gördüğü Albert Einstein Hastanesi'nde hayatını kaybetmesinden sonra Brezilya hükümeti 3 günlük ulusal yas ilan etti.

Meksika

Kuzey Amerika ülkesi Meksika'nın batı orta kesimindeki Michoacan eyaletinde 19 Eylül'de 7,6 büyüklüğündeki depremde 2 kişi hayatını kaybetti.

Agatha Kasırgası'nın Meksika kıyılarını 10 Haziran'da vurması sonucu 20'den fazla kişi yaşamını yitirdi, binlerce kişi tahliye edildi.

Meksika'da halk, 11 Nisan'da yapılan referandumda Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrodar'un görevine devam etmesi yönünde destek verdi.

Ulusal Seçim Enstitüsü (INE), katılımın düşük olduğu referandumda seçmenlerin yüzde 90,3'ünün Lopez Obrador lehine oy kullandığını belirterek, Devlet Başkanı'nın 2024'teki seçimlere kadar görevini sürdürmesini onayladığını bildirdi.

Gazetecilik mesleği açısından dünyanın en tehlikeli ülkelerinden biri sayılan Meksika'da yılın çeşitli dönemlerinde gazetecilere yönelik silahlı saldırılarda 15 kişi öldü.

Kolombiya

Kolombiya'da Kongre üyelerini seçmek ve devlet başkanı adaylarını belirlemek üzere 13 Mart'ta yapılan seçimde sol koalisyon, cumhuriyet tarihinin en yüksek oyunu aldı.

Ülkede 29 Mayıs'ta düzenlenen cumhurbaşkanlığı 1. tur seçiminde en yakın rakibine 12 puan fark atan Gustavo Petro, 19 Haziran ikinci tur seçimlerini de kazanarak 200 yıllık Kolombiya tarihinin ilk sol hükümetini kurdu.

Kolombiya hükümeti ile silahlı isyancı örgüt Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) arasında 3 yıl sonra müzakere masası kuruldu.

Venezuela'nın garantörlük ve ev sahipliğinde başkent Karakas'ta bir araya gelen taraflar, 2019'da askıya alınan barış görüşmelerini 22 Kasım'da yeniden başlattı.

Cumhurbaşkanı Petro, 2 Kasım'da Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile başkent Karakas'ta bir araya gelerek 6 yıl sonra Venezuela'yı cumhurbaşkanlığı düzeyinde ilk ziyaret eden Kolombiyalı lider oldu.

Petro ile Maduro, 11 Ağustos'ta karşılıklı olarak büyükelçi atadıklarını duyurdu ve 29 Ağustos'ta da büyükelçiler görev yerlerine ulaştı.

Venezuela'dan Kolombiya'ya 3 yıl sonra ilk kez doğrudan ticari bir uçuşun yapılmasının ardından aynı şekilde Kolombiya'dan da komşu ülkeye ilk ticari uçuş gerçekleştirildi.

Venezuela

Venezuela Cumhurbaşkanı Maduro, 28 Haziran'da ABD hükümetinden bir heyetin çeşitli konuları görüşmek üzere ülkeye geldiğini bildirdi.

Venezuela'da iktidarın muhalefet ile yürüttüğü müzakerelerden Ekim 2021'de çekilmesinin ardından Kolombiya ve Meksika'nın çabaları sonucu 27 Kasım'da taraflar yeniden bir araya geldi.

Meksika'da iktidar ile muhalefet temsilcileri, Dışişleri Bakanı Marcelo Ebrard ve Norveç'in arabulucu temsilcisi Dag Nylander önünde kısmi anlaşma imzaladı.

ABD'nin Venezuela'ya yönelik uzun süredir uyguladığı ekonomik yaptırımların hafiflemesinden sonra petrol devi Chevron ile Venezuela petrollerinin çıkarılması konusunda 30 Kasım'da sözleşme imzalandığı duyuruldu.

Venezuela'nın Aragua eyaletinde 10 Ekim'de şiddetli yağışların yol açtığı toprak kayması ve sellerde 50'den fazla kişi öldü, binlerce kişi evsiz kaldı.

Venezuela ile Kolombiya arasındaki başlıca kara sınırı Uluslararası Simon Bolivar Köprüsü, 26 Eylül'de 7 yılın ardından yeniden hizmet vermeye başladı.

Peru

Aralık 2021 ve Mart 2022'de Kongre'de yapılan oylamalarda görevden alınması talebi reddedilen Cumhurbaşkanı Pedro Castillo, üçüncü kez Genel Kurul'da kendisi aleyhinde azil tartışması yapılırken Kongre'yi feshetti.

Castillo'nun fesih kararını tanımayan Kongre ise kısa sürede karşı hamle yaparak, Castillo'yu görevinden resmen azletti.

Savcılık, azil kararının hemen ardından harekete geçip Castillo'nun "Anayasal düzeni ihlal ettiğini" belirterek, gözaltına alınması talimatını verdi.

Cumhurbaşkanlığından düşürülen Castillo, siyasi sığınma talebinde bulunduğu Meksika Büyükelçiliğine doğru hareket ettiği sırada polislerce gözaltına alındı.

Cezaevine gönderilen Castillo, Peru Yüksek Mahkemesi tarafından 16 Aralık'ta 18 ay önleyici hapis cezasına çarptırıldı.

Ülkedeki siyasi krize tepki gösteren binlerce kişi sokaklara dökülerek ülkenin yeni Cumhurbaşkanı Dina Boluarte'nin istifasını istedi, Kongre'nin kapatılması ve erken seçim talebinde bulundu.

Günlerce süren şiddetli eylemlerde 30'a yakın kişi öldü, 216'sı polis 500 kişi yaralandı.

Hükümet, şiddet olayları ve protestolar nedeniyle ülke genelinde 14 Aralık'ta 30 günlüğüne olağanüstü hal (OHAL) ilan etti.

Peru hükümeti, Castillo'nun ailesine sığınma hakkı veren Lima'daki Meksika Büyükelçisi'ni 21 Aralık'ta istenmeyen kişi ilan etti ve ülkeyi terk etmesi için 72 saat süre tanıdı.

Peru'nun geçici Cumhurbaşkanı Boluarte'nin erken seçim talebi Kongrede yapılan oylama sonucunda Nisan 2024'te yapılması yönünde kabul edildi.

Arjantin

Arjantin'de hükümetin, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile vardığı 44,5 milyar dolarlık borç ödeme anlaşması, Kongre'de onaylanarak 18 Mart'ta yasalaştı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve eski Cumhurbaşkanı Cristina Fernandez de Kirchner'ın, hakkında görülen yolsuzluk davasında 23 Ağustos'ta 12 yıl hapsi ile ömür boyu kamu görevinden alıkonulması talep edildi.

Arjantin'de 1976 yılında askeri darbe döneminde zorla kaybedilenlerin izini süren, ülkede Hebe de Bonafini olarak anılan Mayıs Meydanı Anneleri Derneği Başkanı Hebe Maria Pastor de Bonafini, 20 Kasım'da 94 yaşında hayatını kaybetti.

Arjantin'de bir kişi, 2 Eylül'de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Kirchner'a silahlı saldırı girişiminde bulundu.

Tarihi bir Dünya Kupası finalinden galip ayrılan ve kupayı ülkelerine getiren Arjantin Milli Takımı'nın başkent Buenos Aires'te otobüsle yapacağı şehir turu, yaklaşık 4 milyon kişinin otoyolları kapatması sebebiyle yarıda kaldı.

Ekvador

Güney Amerika ülkesi Ekvador'da hükümetin IMF ağırlıklı ekonomi politikaları sokakta tepkiyle karşılandı ve protestolarda 5 kişi öldü, 18'i ağır 200 kişi yaralandı.

Ülkede yıllardır kangren haline gelen cezaevlerindeki çatışma ve isyanlarda bu yıl 120'yi aşkın mahkum hayatını kaybetti.

Ekvador'da artan suç oranlarıyla mücadele etmek amacıyla 17 Mayıs'ta 3 ilde ilan edilen olağanüstü hal (OHAL) kapsamında 1131 kişi gözaltına alındı.

Şili

Şili'de yazılan yeni anayasanın yürürlüğe konulup konulmayacağına ilişkin 5 Eylül'de düzenlenen referanduma katılanların yüzde 61,9'u "Hayır" oyu verdi.

Böylece, diktatör Augusto Pinochet döneminde hazırlanan ve birçok kez revize edilen mevcut anayasa yürürlükte kaldı.

Bolivya

Bolivya'da 2019'da Devlet Başkanı Evo Morales'in zorla istifa ettirilmesinin ardından kendini geçici Devlet Başkanı ilan eden Jeanine Anez'e 11 Haziran'da yargılandığı davada 10 yıl hapis cezası verildi.

Kosta Rika

Orta Amerika ülkesi Kosta Rika'da 4 Nisan'da yapılan devlet başkanlığı ikinci tur seçimini kazanan Rodrigo Chaves, 8 Mayıs'ta yemin ederek görevine başladı.

Honduras

Orta Amerika ülkesi Honduras'ta devlet başkanlığı seçimini kazanan Xiomara Castro, 28 Ocak'ta yemin ederek ülkenin ilk kadın devlet başkanı olmaya hak kazandı.

ABD'nin tutuklanmasını talep ettiği eski Devlet Başkanı Juan Orlando Hernandez'in, 16 Şubat'ta gözaltına alınmasının ardından bu ülkeye uyuşturucu ve silah kaçakçılığı suçlamasıyla ABD'ye iadesi onaylandı.