Trabzon’a özgü ırk olan, zeki ve cesur özellikleriyle ön plana çıkan ‘Zerdeva’ köpeÄŸinin nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor. Soyu 1200-1300’lü yıllara dayanan ‘Zerdeva’ için Köpek Irkları ve Kinoloji Federasyonu harekete geçti. Federasyon üyeleri Trabzon’a gelerek köpekleri kayıt altına almaya baÅŸladı. Bu kapsamda Uluslararası Kinoloji Federasyonu (FCI) Irk Standartları Komitesi Üyesi ve FCI Tüm Irk Grupları Uluslararası Hakemi Petru Muntean da Romanya’dan Trabzon’a gelerek Zerdava ırkını inceledi. Deri altlarına çip takılan ve ÅŸeceresi belirlenen ‘Zerdeva’ köpeÄŸinin Trabzon’a özgü bir ırk olduÄŸu belirlenmeye çalışıldı.
Zerdeva köpeÄŸi ve yapılan çalışmalar ile ilgili ilgili bilgiler veren Trabzon Zerdava KöpeÄŸi DerneÄŸi BaÅŸkanı Serdar Ergün, 20 yıldır Zerdeva köpeÄŸini beslediÄŸini hatırlattı. Ergün “Bu köpeÄŸi beslemek bana babam ve dedemden miras kaldı. 2013 yılında bir dernek kurduk. Irkı yaÅŸatabilmek aynı zamanda kayıt altına alarak Türkiye adına tescil saÄŸlayabiliyoruz. Saha çalışması yaptık. Geçen sene bir etkinlik düzenlemiÅŸtik o etkinliÄŸe katılmayan köpeklere cip takıyoruz. Hayvanları çipleyerek kayıt altına alıyoruz. Bir veri bankası oluÅŸturuyoruz” dedi.
Zerdava’nın hırçın ve asabi bir hayvan olduÄŸunu dile getiren Ergün, “Genellikle domuz avcılığında kullanılıyor. 5 yıldır Türkiye’nin dört bir tarafına Zerdeva gönderiyoruz. Aynı zamanda Trabzon’da olan zerdevaları kayıt altına aldık. Sahiplerine bilinçli bir ÅŸekilde iÅŸi anlatarak farklı eÅŸleÅŸmeler yapmamalarını, hayvanlara sahip çıkmalarını ve yurtdışına satmamalarını talep ediyoruz. Yol kat ettik inÅŸallah Zerdeva hak ettiÄŸi yeri alacaktır” ÅŸeklinde konuÅŸtu.
"SÄ°VAS’TA KANGAL’A NASIL SAHÄ°P ÇIKILIYORSA TRABZON’DA DA ZERDEVA’YA SAHÄ°P ÇIKILMALI"
Trabzon’da 200 tane kayıt altında Zerdava’nın olduÄŸunu vurgulayan Ergün, “Yunanistan ve Gürcistan bu köpek ırkının kendilerine ait olduÄŸunu söylüyorlar. Ellerinde 100-150 senelik dokümanlar var. Türkiye’ye onlardan giriÅŸ yaptığını söylüyorlar. Ancak biz popülasyon olarak buna inanmıyoruz. Çünkü köpekler Türkiye’den gitmiÅŸ. En anlaşılır sebebi ise, hayvanlar Gürcistan’da 20-30 tane bile yoklar. Trabzon ve çevre illerinde toplasan 500 civarında zerdeva mevcut. Yani popülasyon gösteriyor ki, bu ırk Trabzon bölgesinin kendi ırkıdır. Gürcüler buradan tedarik ederek kendileri adına mal etmeye çalışıyorlar. Bu ırkı sahiplenmeye çalışıyorlar. Åžuanda 200 adetten gidiyoruz. Trabzon’da yetkililerden bu konuda bir destek alamıyoruz. Kimse sahip çıkmıyor. Bunu yaygınlaÅŸtırabiliriz. Ä°nsanlar nasıl Sivas’ta kangala sahip çıktılarsa Trabzon’da da Zerdeva’ya sahip çıkması gerekiyor. Gürcistan’da insanlar bunu alarak kendi adlarına tescil ettirse ırk yapsalar deseler ki, bu bir Gürcü köpeÄŸidir yani iyi mi olacak ? Elimizden o kadar deÄŸer kayboldu bunu da kaybetmeyelim istiyoruz. Devlet yetkililerinden destek bekliyoruz. Bunu bir an önce Türkiye adına tescil etmemiz gerekiyor” diye konuÅŸtu.
“ZERDEVA; KENDÄ°NE ÖZGÜ ÇOK KARAKTERÄ°STÄ°K ÖZELLÄ°KLERÄ° OLAN BÄ°R IRK”
Romanya’dan Trabzon’a gelerek Zerdeva cinsi köpekleri inceleyen Uluslararası Kinoloji Federasyonu (FCI) Irk Standartları Komitesi Üyesi ve FCI Tüm Irk Grupları Uluslararası Hakemi Petru Muntean, Trabzon’a özgü Zerdeva’nın bir köpeÄŸin ideal portesini taşıyan özelliklere sahip bir ırk olduÄŸunu kaydetti. Muntean “Benim için çok ilginç bir gezi oldu. Çok ilginç bir ırk. Bu ırkı Trabzon’da görmek benim için heyecan verici bir tecrübe oldu. Çok orijinal bir köpek. Zerdeva; kendine özgü çok karakteristik özellikleri olan bir ırk. Çok zor koÅŸullarda yaÅŸamalarına raÄŸmen saÄŸlıklı olmaları benim dikkatimi çekti. Aktif ve kendi bölgeleri çok iyi koruyan gardiyan özelliklerine sahip bir özelliÄŸi var. ÖÄŸrendiÄŸim kadarıyla avcılıkta da kullanılıyor" ifadelerini kullandı.
"BÜTÜN DÜNYAYA YAYILMASI Ä°ÇÄ°N GEREKLÄ° OLAN BÜTÜN ÖZELLÄ°KLERÄ°NÄ° TAÅžIYOR"
"Irkın geleceÄŸi ile ilgili Türkiye’nin üzerine görev düÅŸüyor" diyen Muntean "Bu ulusal hazineyi korumak gerekiyor. EÄŸer güzel bir üretim gerçekleÅŸtirilebilirse ırkın uluslararası seviyede çok baÅŸarılı olacağına eminim. Çünkü çok güzel bir köpek. MuhteÅŸem akıllı, hareketli ve aktif bir köpek. Bütün dünyaya yayılması için gerekli olan bütün özelliklerini taşıyor” açıklamasında bulundu.
“2 TANESÄ° AYI Ä°LE BAÅžA ÇIKABÄ°LECEK CESARETTE”
Trabzon’un Maçka ilçesinde 8 tane ‘Zerdava’ köpeÄŸi olan SavaÅŸ Atalar da köpeÄŸi anlatarak “Rumlar’ın zamanında bile bu köpek burada varmış. Çakal ve tilkilerin maÄŸarasına girip kapıya kimseyi yaklaÅŸtırmıyormuÅŸ. Av kabiliyeti olan bir köpek. Bu köpeklere bir sempatim vardı. Nesli tükeniyordu. Bende çoÄŸaltmaya karar verdim. ÇoÄŸalttıktan sonra deÄŸerine bilen insanlara verdim. Onlarda çoÄŸaltmaya çalışıyorlar. Ben de bu sevdadan vazgeçmeyeceÄŸim. Büyüklerimiz bunun neslinin tükeneceklerini bilmiyordu. 15-20 sene önce köpekler hastalık sonucu öldü. O ara tesadüfen bizde bir tane saklayabildik. Ondan arttırarak bugünlere kadar geldik. Onlara burayı teslim ederek istediÄŸim yere gidiyorum. Gözüm arkada kalmıyor. Çünkü 2 tanesi ayı ile baÅŸa çıkabilecek cesarette” dedi.
Öte yandan ağırlıkları ortalama 20-25 kilo, boyları ise ortalama 45-50 santim arasında deÄŸiÅŸen Zerdava, özellikle domuz avında tercih ediliyor. Üstün becerileri ile tanınan köpek cinsi için yurtiçi ve yurtdışından yoÄŸun talep geliyor.
(Ozan Köse/Ä°HA)
