Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, başkent Astana’da Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov ve zirvenin onur konuğu Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla Orta Asya Devlet Başkanları 6. İstişare Toplantısı’na ev sahipliği yaptı. Toplantıda Birleşmiş Milletler (BM) Orta Asya Önleyici Diplomasi Bölge Merkezi Başkanı Kaha İmnadzade de hazır bulundu.
"Bölgesel iş birliğinin geliştirilmesi için ortak bir vizyon önemli"
Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev yaptığı konuşmada, dünyada yaşanan zor süreç göz önüne alındığında bölgesel iş birliğinin geliştirilmesi için ortak bir vizyon geliştirmenin önemli olduğunu belirtti. Çok yönlü etkileşim için sağlam bir temel oluşturmanın önemli hedeflerden olduğunun altını çizen Tokayev, “Ülkelerimiz karşılıklı çıkar sağlayan iş birliği geliştirmek için büyük potansiyele sahip. Ekoloji ve iklim değişikliğinin sonuçlarıyla mücadele alanlarında iş birliği yapmak büyük önem arz etmektedir. Benzer sorunlarla karşı karşıya kalıyoruz, bu nedenle etkileşimin artırılması, koordinasyonun güçlendirilmesi, iklim gündemine ilişkin deneyim paylaşımı özel önem taşımaktadır” dedi. Kazakistan’ın bölgesel iş birliğinin çok yönlü olarak güçlendirilmesine yönelik stratejiye bağlılığını teyit eden Tokayev, bugünkü toplantıda alınan kararların uygulanmasının, asırlık dostluk ve karşılıklı destek ruhu içinde çok boyutlu ortaklığın daha da derinleşmesine katkıda bulunacağına olan inancını dile getirdi.
Bölgesel güvenliğinin ve istikrarın sağlanması konsepti geliştirilmesi önerisi
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ise yaptığı konuşmada, Orta Asya’nın jeopolitik konumu nedeniyle küresel güven krizinin ve çatışmaların tırmanmasının sonuçlarını yaşamakta olduğunu belirterek, “Ukrayna’da ve Orta Doğu’da yaşananlar, bölgenin istikrarlı ve sürdürülebilir şekilde gelişmesini doğrudan etkiliyor. Geleneksel ticari-ulaşım zincirleri bozulmuştur. Yaptırım politikasının rehinesi olduk, lojistik maliyetler önemli ölçüde attı, enflasyon baskısı büyüyor. Küresel sermaye piyasasında fırsatlar daralıyor, korumacılık artıyor ve yeni engeller oluşuyor. Bölgemizin önemli istikrar unsuru olan komşu Afganistan’daki durumun geliştirilmesiyle konular uluslararası gündemde geride kaldı" ifadelerini kullandı. Mirziyoyev, "Orta Asya’nın bugünü ve yarını, ülkelerimizin ve haklarımızın refahı büyük ölçüde ortak çabalarımıza, yakın iş birliği yapmaya, kararlı tedbirler almaya ve bölgenin çıkarını birlikte desteklemeye hazır olmaya bağlıdır. Dışişleri bakanlarımızın Bölgesel Güvenliğinin ve İstikrarın Sağlanması Konsepti adı altında stratejik bir belge geliştirmenin uygun olacağına inanıyoruz” dedi.
"Tüm yatırım tekliflerine açığız”
Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov da ülkenin ekonomi politikasının her şeyden önce enerji, madencilik ve ulaştırma gibi 3 kilit alana dayandığına dikkat çekerek bu bağlamda bölge ülkeler arasında yeni çok güzergahlar ve ulaştırma koridorları oluşturmayı önerdi. Ülkesinin su ve enerji kaynaklarının rasyonel kullanımı alanında aktif çalıştığını belirten Caparov, Kırgızistan’da Kambar-Ata1 hidro enerji santralinin inşasıyla ilgili Kazakistan Özbekistan ve Kırgızistan enerji bakanlıkları arasında anlaşma imzalandığını kaydetti. Caparov, “Taraflar, hükümetlerarası anlaşma taslağının uyumlaştırılması üzerinde çalışıyor. Küçük nehirlerin potansiyelini aktif olarak geliştirmeye başladık, ülke genelinde küçük ve orta ölçekte hidroenerji santralleri inşa edilmektedir. Bu alanda iş birliği yapmaya davet ediyorum ve tüm yatırım tekliflerine açığız” dedi.
Zirvenin ardından bölgesel iş birliğinin geliştirilmesini hedefleyen “Orta Asya-2040” belgesi imzalandı. Ayrıca Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’e Orta Asya Devletleri Başkanları Onur Nişanı verildi.
