İstanbul
Malul ve engelli vatandaşlar için araç alımında uygulanan istisna limitinin artması ÖTV muaf kapsamına giren otomobillere talebi artırırken, limit kapsamına giren özellikle bazı modellerdeki SUV araçların temininde sorun yaşanıyor.
Yeni yıldan itibaren geçerli olmak üzere, bazı vergi ve harçlar yeniden değerleme oranında artırılırken, gelir vergisi tarifesi başta olmak üzere tarifeler ve mükelleflerin yararlanacağı istisna tutarları da belli oldu.
Bu kapsamda malul ve engelli vatandaşlar için araç alımında uygulanan istisna limiti arttı. Buna göre, 2023 yılında 1 milyon 4 bin 200 lira olan ÖTV istisnası tutarı, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yüzde 58,46 artışla 1 milyon 591 bin 200 liraya yükseldi.
Yapılan son düzenleme sayesinde, engelli vatandaşların ÖTV muafiyetli alabileceği otomobillerin kapsamı genişlerken, hangi otomobil modellerinin söz konusu limit çerçevesinde satın alınabileceği, ÖTV muafiyetinin nasıl hesaplandığı ve bu araçları kimlerin kullanabileceği merak konusu oldu.
AA muhabirinin otomotiv markalarından derlediği bilgilere göre, engellilik oranı yüzde 90 veya üzerinde olan yetişkin engelliler ile Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporu'nda (ÇÖZGER) “Özel Koşul Gereksinimi Vardır (ÖKGV)” ibaresi bulunan 18 yaş altı engelliler ÖTV istisnasından faydalanabiliyor.
Bununla birlikte engellilik oranı yüzde 90'ın altında olan engellilerden engelli sağlık kurulu raporunda "Sadece hareket ettirici aksamda özel tertibatlı taşıt kullanması gerekir" değerlendirmesi bulunanlardan, ilk iktisabı yapılacak taşıtın hareket ettirici aksamında (debriyaj pedalı, fren pedalı, gaz pedalı ve/veya vites kolunda) tadilat yaptırılmasını gerektirecek nitelikte olan engelliler ÖTV istisnasından yararlanabiliyor.
Engelli ÖTV indirimi hesaplama
Engelli ÖTV indirimi hesaplama işlemi kişilerin engel derecesine göre aracın vergiler dahil satış fiyatı üzerinden yapılıyor. Yüzde 90 ve üzerinde engeli olanlar ÖTV'siz araç satın alabiliyor. Diğer vatandaşlar ise engellilik oranına göre farklı oranlardaki indirimlerden yararlanabiliyor.
Engelli araç fiyatının hesaplanması için otomobilin vergiler dahil satış fiyatı üzerinden yüzde 18 KDV oranı hesaplanarak fiyattan düşülüyor. KDV’yi çıkardıktan sonra satış fiyatından ÖTV bedeli de düşülüyor. Son olarak ortaya miktara, KDV oranı da eklenerek, aracın ÖTV muafiyetli fiyatı ortaya çıkıyor.
Engel derecesi yüzde 40 ve yüzde 89 arasında olan kişiler sıfır kilometre bir araç almak istediklerinde yüzde 26,3’lük ÖTV indiriminden yararlanabiliyor.
Araçları kimler kullanabilir
Yüzde 90 ve üzeri malul ve engelli araç sahibinin aracı kullanamaması durumunda araç, sadece araç sahibi engelli kişinin eşi, aynı il sınırlarında ikamet eden birinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımları ile kardeşleri, noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen B sınıfı ehliyet sahibi olan bir sürücü tarafından kullanılabiliyor.
Engel derecesi yüzde 40 ile 89 arasında olan kişilerin 1 Ocak 2016’dan önce alınmış H sınıfı sürücü belgesi veya üzerinde engelli ibaresi bulunan yeni tip B sınıfı sürücü belgesine sahip olması, ehliyet üzerinde özel tertibatlı araç kullanabilir ibaresi yer alması ve aracı kendi adına tescil ettirmesi gerekiyor.
ÖTV muafiyetiyle alınan araçların satışı
ÖTV muafiyeti ile alınan araçlar, satın alındıkları tarihten itibaren 5 yıl boyunca satılamıyor. Satışın gerçekleştirilmesi gerekiyorsa vergi dairesine başvurulması ve aracın ÖTV’sinin hesaplanıp ödenmesi gerekiyor. Bu işlem gerçekleştirildikten sonra aracın satışında herhangi bir engel bulunmuyor.
Bunun dışında aracın alımından itibaren 5 yıl geçmişse araç herhangi bir kısıtlama veya özel bir vergi ödemesi yapılmadan satılabiliyor. Ayrıca engelliler için tanınan ÖTV muafiyeti ile araç alım hakkı her 5 yılda bir güncelleniyor.
Engelli vatandaşlar istedikleri aracı bulamıyor
Güncel fiyat listesinden yapılan derlemeye göre, limit kapsamına Fiat, Renault, Dacia, Hyundai, Kia, Toyota, Citroen, Peugeot, Opel, Skoda, Seat, Volkswagen, Ford, Nissan, Honda, Suzuki, MG, SsangYong ve DFSK gibi markaların bazı modellerine ait farklı donanımlara sahip otomobiller, ÖTV muaf olarak satın alınabiliyor.
Ancak son dönemde ÖTV muafiyetli araç satın almak isteyen vatandaşlar, limit kapsamına giren özellikle bazı modellerdeki SUV araçları bulmakta sorun yaşıyor.
Birçok bayi engelli raporuyla otomobil sahibi olmak isteyenleri sıraya yazarken, bazı bayilerin elden para alarak istenilen aracı daha erken temin ettiği öne sürülüyor. Bu konuda sosyal medya platformlarında birçok şikayet yer alıyor.
