EKOHABER/ Elif Didem Danacıoğlu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden derlenen bilgilere göre, arındırılmamış (ham) sanayi üretimi endeksi ağustosta yıllık bazda yüzde 2,8 ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi endeksi ise yüzde 2,2 artış gösterdi. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya kıyasla sert yükselişle yüzde 9,4 arttı. Temmuz ayında ise, yüzde 7 daralma yaşanmıştı. Ağustos ayı sanayi üretim endeksindeki artış beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Bursa iş dünyası, Ar-Ge faaliyetlerine ve teknolojiye yönelik yapılacak yatırımların yoğunlaştırılması Türkiye’de tasarım ve marka değerini arttıracağı ve bu durumun ekonomide kalıcı ve sürdürülebilir başarıları da beraberinde getireceğini belirtiyor. Görüşler, yılın son çeyreğinde ekonomideki toparlanmanın belirginleşmesini bekledikleri yönünde birleşti. Sanayi projeksiyonunun yıl geneli için yüzde 3 civarında bir büyümeye işaret ettiğini ifade eden Bursa iş dünyası, sanayi üretimi temmuz ayındaki sert düşüşü telafi ettiğini söyledi. İş dünyası, 15 Temmuz darbe girişiminin meydana geldiği temmuz ayında sanayi üretimdeki sert daralmanın ağustosta yükselmesinin Türkiye ekonomisinin esnekliğine ve dış tehditlere karşı olan güçlü yapısına işaret etti. Yılın 3’üncü çeyreğinde büyümede aşağı yönlü risklerin görüldüğünü de hatırlatan iş dünyası, hükümetin aldığı kararlarla büyümenin tekrar ivme kazanması ve büyümenin bu yıl yüzde 3 olması yönünde beklediklerini de söylüyor. Bursa iş dünyası, sanayi üretim verisini değerlendirdi. İşte görüşler...
‘REFORMLAR EKONOMİYE YÖN VERECEK’
İbrahim Burkay - BTSO YKB
Türkiye ekonomisinin lokomotif kenti Bursa zor dönemlerde bile yatırım, üretim ve ihracatta gaz kesmedi. Bursa iş dünyası olarak Türkiye ekonomisine yön vermeye devam ediyoruz. Ağustos ayında ülke genelinde açılan şirket sayısında yüzde 10’un üzerinde düşüş oldu. Bursa’mız gerek açılan şirket sayısında gerekse de firma kapanışlarında Türkiye ortalamasına göre daha dinamik bir performans sergiledi. Geçen yılın Ağustos ayında 247 şirket açılışının kaydedildiği Bursa’da bu sayı yüzde 14,5’lik artışla 283’e yükseldi. Kentte kapanan şirket sayısı ise 69’dan 51’e geriledi. Böylece şirket telkinlerindeki düşüş oranı yüzde 26’yı bulmuş oldu. TİM verilerine göre Eylül ayında ihracatın önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,8 azalışla 10,5 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bursa’da ise söz konusu dönemdeki ihracatın geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 12’lik artışla 1,1 milyar dolara ulaştı. Türkiye’nin hedeflerine Bursa gibi lider şehirler yön veriyor. Bursa iş dünyası, içerisinde bulunduğumuz şartlara rağmen yatırımdan, üretimden vazgeçmiyor. Türkiye’nin 2016 yılı için büyüme beklentisinin yüzde 4,5’ten 3,2’ye çekildi. Büyüme rakamlarının aşağı yönlü revize edilmesinde yaşadığımız olağanüstü şartların büyük etkisi var. İçerde terör olayları, komşu ve yakın ülkelerde siyasi çalkantılar ve küresel ölçekte yaşanan ekonomik sorunlara rağmen 27 çeyrektir büyüyen bir Türkiye var. Dünyada bunu başarabilen ender ülkelerden biriyiz. Yenilikçi yatırımlara ilişkin çalışmaların yeni OVP ile birlikte artık daha da önemli bir hale geldi. Sanayide yüksek teknolojili üretime sağlanan desteklerin Bursa gibi şehirlerin motivasyonunu artıracak. Reform adımları özel sektörümüzün yatırım iştahını artıracaktır. Reformların ekonomiye yön vereceği bir dönemdeyiz. Katma değerli üretim modeliyle ülkemizin hedeflediği yüzde 5’ler seviyesindeki büyümeyi yeniden yakalayabiliriz.
‘BELİRGİN BİR TOPARLANMA OLMAYACAĞI DÜŞÜNCESİNDEYİM’
Erol Türkün - Türkün Holding YKB
Türkiye 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası zor bir süreç yaşadı. Hala da yaşamaya devam ediyor. Ortada düşündüğümüzden çok daha büyük bir sorun var. Ve ben bu soruna bağlı olarak ekonominin kısa vadede düzeleceğini sanmıyorum. TÜİK verilerine göre takvim etkisinden arındırılmış üretim ve sanayi endeksinin artması elbette ki olumlu ancak beklentiyi yükseltmek ya da yıl sonuna kadar düzelecek demek için yeterli değil. Kaldı ki ben 2017 yılında da toparlanma sürecinin devam edeceğini ancak yüzde 100 olumlu bir sonuca ulaşılmayacağını düşünüyorum. Bununla birlikte, hükümetin 15 Temmuz ve sonrasında oluşan krizi iyi yönettiğine inanıyorum. Kuşkusuz devlet içerisine sızmış bu yapılanmanın temizlenmesi uzun zaman alacaktır. Bu süreçte devlet kurumlarında ve piyasalarda oluşan boşluklar, ekonomiyi de olumsuz etkileyecektir. Dolayısıyla TÜİK tarafından açıklanan veriler benim için çok bir şey ifade etmiyor. Tam tersi, sadece 2016 yılı sonuna kadar değil, 2017 yılı itibariyle de ekonomide belirgin bir toparlanma olmayacağı düşüncesindeyim. Her ne kadar 2016 ve 2017 yılına ilişkin karamsar bir tablo çizsek de başta Rusya olmak üzere komşularımızla olan ilişkilerimizde estirilen olumlu hava ekonomimize kısmi bir dinamizm kazandıracaktır. Zira yurtdışındaki negatif algılar alıcıları da negatif etkiliyor. Eskiden sitayişle bahsettiğimiz ülkemiz hakkında şimdi bizim bile bilmediğimiz konularda sorular soruyorlar. Ve tabi alımlarını başka ülkelere yönlendirme eğilimleri giderek artıyor. Bizler hem kişisel olarak hem de holding olarak bu algıyı değiştirmeye çalışıyoruz. Ancak bu kısa vadede hızla çözümlenecek bir durum değil. Bunun dışında Ar-Ge faaliyetlerine ve teknolojiye yönelik yapılacak yatırımların yoğunlaştırılması ülkemizde tasarım ve marka değerini arttıracaktır. Bu durum ekonomide kalıcı ve sürdürülebilir başarıları da beraberinde getirecektir.
‘BİR MİKTAR DÜZELME OLDUĞUNU SÖYLEMEK MÜMKÜN’
Günal Baylan - BUSİAD YKB
TÜİK verilerinden derlenen bilgilere göre, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, ağustosta bir önceki aya göre yüzde 9,4 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 2,2 artış gösterdi. Ağustos ayı sanayi üretim endeksindeki artış beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ancak yılın 3. çeyreği itibariyle ortalama olarak sanayi üretimindeki düşük seyir devam etmektedir.
Dolayısıyla 3. çeyrek büyümesi yüzde 2’nin altında gelebilir. Ancak, alınan makro ihtiyati tedbirlerle 4. çeyrek büyümesinin daha olumlu bir düzeyde gerçekleşmesi söz konusu olacaktır. Günümüzde katma değer açısından Türkiye’de dördüncü sırada yer alan şehir olan Bursa’da tekstil, otomotiv, imalat, tarıma dayalı gıda sanayi, mobilya, makine-metal gibi sektörler ön plana çıkmaktadır. Bursa, ilk iki çeyrekte olduğu gibi özellikle otomotiv sanayinde kaydettiği üretim artışıyla büyümeye pozitif katkı sağlamaya devam edecektir. Yılın genelini, son çeyrekteki toparlanmayla birlikte yüzde 3’ün bir miktar üzerinde bir büyüme ile kapatacağımız anlaşılıyor. Ağustos ayı sanayi üretim endeksi, Temmuz ayındaki düşüşü tamamıyla telafi etmediyse de bir miktar düzelme olduğunu söylemek mümkün.
‘POZİTİF KAZANIMLAR ORTAYA ÇIKARACAĞINA İNANMAKTAYIZ’
Erol Kılıkçıer - RUMELİSİAD YKB
TÜİK’in son açıkladığı verileri ele aldığımızda; ülkemizin istikrarlı büyümesine gölge düşürmek isteyen ve milli birliğimizi zedelemeyi amaçlayan bir grup şer odağının, 15 Temmuz’da gerçekleştirdiği darbe girişimi sonrasında, sanayi üretiminde meydana gelen keskin düşüşün, Ağustos ayıyla birlikte yerini pozitif bir ivmelenmeye bırakması, kuşkusuz Türkiye ekonomisinin küresel ölçekteki hızlı büyüme sürecinin ve bu tip olası tehditler karşısındaki sağlam duruşunun çok açık bir göstergesi olmuştur. Ağustos’ta, dönemsel bazda yüzde 9,4 artış gösteren sanayi üretimi, Temmuz ayında yaşanan olumsuz sürecin ardından, milli birlik ve beraberliğin ekonomik alanda da kendini hissettirmesiyle birlikte, yılın son çeyreğinde ekonomideki bu toparlanmaların kendini daha net biçimde göstereceğini düşünüyoruz. Önümüzdeki yıldan itibaren de yüzde 4’ün üzerindeki büyüme hedeflerinin yakalanması için hükumetimiz nezdinde atılacak etkin ve somut adımların ardından, kamu ve özel sektörün ortaya koyacağı başarılı performansla birlikte, pozitif kazanımlar ortaya çıkaracağına inanmaktayız. Tabi Sn. Başbakanımızın kısa süre önce açıkladığı OVP rakamlarında da görüldüğü gibi ülkemiz ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 1 büyüyerek, istikrarlı ve pozitif büyüme performansını 27 çeyreğe çıkarırken, sürdürülebilirliği olan büyüme hedefleri kapsamında bu göstergeleri oldukça sevindirici buluyoruz. Çünkü bu veriler bize şunu gösteriyor ki Türkiye, her türlü iç ve dış tehdit unsuruna rağmen geleceğe yönelik belirlediği büyüme hedefleri doğrultusunda, kendinden emin bir biçimde yoluna devam ediyor. Ülkemizin mevcut hedefleri yakalama noktasında da, sahip olduğu birçok değerlerle Türkiye’nin gurur kaynaklarından biri olan Bursa’nın, ekonomik faaliyetler açısından ortaya koymuş olduğu yüksek katma değer sayesinde, çok önemli bir konumda yer aldığını söylemek gerekiyor. Bu anlamda, ülkemizdeki sanayi alanında lokomotif kentlerden biri olan Bursa’nın, dönem itibariyle üzerine düşen sorumlulukları yerine getireceğine ve ülkemizin geleceğe yönelik kalkınma hedeflerine elinden gelen katkıyı sağlayacağına dair inancımız tamdır…
‘YÜZDE 4 VE ÜZERİNDE BİR SENARYO ÖNGÖRÜYORUZ’
Ahmet Özkayan - ERMAKSAN Genel Müdürü
Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında ilk sıralarda yer alan Türkiye’nin, hem üretim hem de gelişim anlamında yakaladığı bu başarılı ivmeye set çekmek amacıyla 15 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen hain darbe girişiminden sonra, Türk ekonomisinin yaşadığı kısa süreli şokun etkisinden çok çabuk şekilde sıyrıldığını görüyoruz. Elbette ki bu hızlı reaksiyonun ardında, milletimizin topyekûn şekilde ortaya koyduğu güçlü birlikteliğin büyük bir etkisi söz konusu... Türkiye İstatistik Kurumu’nun son açıkladığı sanayi üretim endeksine ilişkin verilere baktığımızda da ham sanayi üretimi endeksinin Ağustos’ta yıllık düzeyde yüzde 2,8 ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi endeksinin de yüzde 2,2 artış gösterdiğini görüyoruz. Temmuz’da yüzde 7 gibi sert bir düşüş yaşayan sanayi üretim endeksinin, Ağustos’ta yüzde 9,4’lük bir sıçrayış göstermesi, Türk ekonomisinin sürdürülebilirliği olan kalkınma hedefleri doğrultusunda güçlü dinamikleri sayesinde ayakta kalabildiğini ve dış tehditlere karşı sağlam duruşunu bir kez daha gözler önüne sermektedir. Yılın son çeyreğinde bu ekonomik toparlanmanın kendini daha net şekilde hissettireceğini ve OVP’de aşağı yönde revize edilen yüzde 3 civarındaki pozitif büyüme hedefinin, devletimizin atacağı başarılı adımlarla birlikte 2017 itibariyle yüzde 4 ve üzerinde bir senaryo ile karşımıza çıkacağını öngörüyoruz. Tabi ülkemiz ve dünya ekonomisine sağladığı yüksek katma değerle ön plana çıkan Bursa’nın da Türkiye’nin geleceğe dönük büyüme hedeflerini yakalama sürecinde bugüne dek olduğu gibi taşın altına elini koyabilecek yetkinliğe ve dinamizme fazlasıyla sahip olduğunu düşünüyorum. Başta otomotiv ve tekstil olmak üzere; ülkemizin bu arenadaki lokomotifi rolünü yıllardır başarıyla sürdüren Bursa’nın, ekonomik anlamda ortaya koyduğu etkin performans, biz sanayicilerin de destekleriyle önümüzdeki dönemlerde de aynı ciddiyetle ve sorumluluk bilinciyle ilerleyeceğini ve hızla büyüyen ekonomimizin rekabetçi dünya piyasalarında ‘Türk markalarıyla’ gelecekte çok başarılı işlere imza atacağına inanıyorum.
‘SANAYİ DE ÜRETİM YAVAŞLADI’
Mustafa Barutçuoğlu - Barutçuoğlu Grup Yönetim Kurulu Başkanı
Ülkemizde çok belirgin olmasa da, derin bir kriz var. Bu üretim krizi, sanayi üretim oranları düştü. Belki dönemsel olarak bir artış var. Biliyorsunuz ki büyüme oranı düşürüldü, biz orta vadeli programı değiştirdik. Çünkü , sanayi de üretim yavaşladı. Oysa bizim daha çok üretmemiz, ihracat yapmamız lazım. Yıllardır cari açıkla boğuşan bir ülkeyiz. Son 15- 20 yıldır Türkiye’de üretim sektörü ikinci planda kaldı. En kolay istihdam yaratan ve büyümede hızı arttıran inşaat sektörü.
O bakımdan inşaat sektörü uzun yıllardır destekleniyor. O yüzden dengeli bir şekilde üretimi desteklemek ve daha ucuz kredi imkanlarına sanayicinin kavuşturulması lazım.
‘BÜYÜME ADIMLARINI SÜRDÜRECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ’
Duygu Kaplan - Kaplanlar Soğutma Genel Müdürü
Türkiye ekonomisi özellikle son yıllarda çok ciddi bir büyüme ivmesi gerçekleştiriyor. Kesintisiz şekilde 27 çeyreğe ulaşan bu pozitif büyüme alışkanlığı, kuşkusuz 15 Temmuz tarihinde yaşanan hain darbe girişimiyle çeşitli zorluklarla karşı karşıya kalsa da uzun yıllara dayanan sağlam temelli ekonomik yapımız, yapılan doğru uygulamalar sayesinde bu süreçten en az zararla sıyrılmayı başardı. Demokrasiye, ülkesine ve milli iradeye sahip çıkan Türk milleti, ortaya koyduğu bu kararlı duruş sayesinde ülkemiz ekonomisinin bu zorlu süreçten dimdik şekilde ayrılmasına da elbette çok ciddi katkısı oldu. Öte yandan sanayi üretim endeksinin Temmuz ayındaki zorlu sürecin etkisiyle sert bir daralmaya uğramasının ardından, çok hızlı şekilde toparlanarak Ağustos ayında yüzde 9,4 seviyesinde bir artış göstermesi, kuşkusuz Türkiye ekonominin esnek yapısının ve dış tehditlere karşı güçlü olduğunun güzel bir göstergesi oldu. Kısa süre önce Sn. Başbakanımızın açıklamış olduğu 2016- 2019 dönemini kapsayan yeni OVP’de büyüme tahmini aşağı yönlü revize edilerek yüzde 3.2’ye çekilmesine rağmen iş dünyası temsilcileri olarak, Türkiye’nin 2017 yılına dönük öngörülen yüzde 4.4’lük büyüme hedefine ulaşacağını hatta bu seviyeyi geçeceğini düşünüyoruz.
Açıkçası yılın son çeyreğinde Türkiye ekonomisinin, aşağı yönde revize edilen verilere rağmen ileriye dönük kalkınma planlamaları doğrultusunda büyüme adımlarını sürdüreceğini ve devletimizin belirlediği kapsamlı adımlar sayesinde yüzde 3 gibi bir büyüme ile 2017 yılını kapatacağımızı düşünmekteyiz. Gelinen noktada şüphesiz Bursa, Türkiye ekonomisinin can damarlarından biri özelliğine sahip… Bu çerçevede, ülkemizde uzun yıllardır sanayinin başkenti olarak bilinen Bursa’nın da küresel arenada ortaya koyduğu yüksek katma değer ve sahip olduğu yüksek potansiyel ile Türkiye’nin uluslararası arenada gerçekleştirdiği atımlarda, gelişimin ve üretimin ana merkezlerinden biri olmaya devam edeceğini düşünüyorum.
