Afganistan
Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, kişisel Twitter hesabından konu ile ilgili yazılı açıklamada yaptı.
Mücahid, Afganistan ile İran arasında 1973'te imzalanan Hilmend Nehri üzerindeki su sorununu o dönem çözüme kavuşturan anlaşmaya ve anlaşmadan doğan taahhütlerin uygulanmasına bağlı olduklarını aktardı.
Afganistan'da son dönemde şiddetli şekilde etkisini gösteren kuraklık nedeniyle Hilmend Nehri'nde su seviyesinin ciddi oranda düştüğünü ve nehirde yeterli miktarda suyun bulunmadığını vurgulayan Mücahid, anlaşmadan doğan taahhütlerin yeterli su miktarı olması halinde uygulanabileceğini kaydetti.
Afganistan'ın İran sınırındaki Nimruz vilayetinde bulunan Kemal Han Barajı'nda dahi su bulunmadığının altını çizen Mücahid, "Kajeki Barajı'ndaki su serbest bırakılırsa oraya (Kemal Han Barajı) ulaşamayacak. Bu nedenle, İran tarafının bu gerçekleri idrak etmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Mücahid, şöyle devam etti:
"Böyle bir durumda, İran'ın su konusunda tekrar eden talebi ve medya organlarındaki uygun olmayan açıklamalarını zararlı buluyoruz. Eğer gerçekler doğru dürüst ele alınmazsa ve bu tür açıklamalar yapılırsa iki ülke arasındaki siyasi iklim zarar görebilir. Bu da hiçbir tarafın yararına değildir ve tekrar etmemelidir."
İranlı makamlarının açıklamaları
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, bugün İran'ın Afganistan sınırında bulunan Sistan-Beluçistan eyaletini ziyaret etmiş, söz konusu su sorununa ilişkin açıklamalarda bulunmuştu.
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, "Uzmanlarımız su kıtlığını teyit ederse söyleyecek bir şeyimiz yok, aksi takdirde halkımızın haklarının çiğnenmesine izin vermeyeceğiz. Afganistan'daki yöneticileri İran'ın su hakkını derhal vermeleri konusunda uyarıyorum." ifadelerini kullanmıştı.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ise "Anlaşmaya göre, bu İran'ın doğal hakkıdır. Gerekirse de İran ile bu konuda işbirliği yapmayan Afganistan yönetiminin bir kesimi için bu konuda baskı araçları kullanılacaktır." diye konuşmuştu.
İran ile Afganistan arasındaki su krizi
Afganistan ile İran arasında bulunan Hilmend Su Yolu üzerindeki su sorunu 1973'te varılan anlaşmayla çözüme kavuşmuştu.
Anlaşmaya göre, Afganistan su yolundan İran'a "normal koşullarda" saniyede 26 metreküp su vermeyi taahhüt etmişti. Bunun 22 metreküpü, "İran'ın su hakkı" olarak tanımlanırken, 4 metreküpü ise Afganistan'ın İran'a yönelik "iyi niyet göstergesi" olarak belirlenmişti ancak anlaşmada yer alan "normal koşullar" ifadesi suyun azaldığı ya da kuraklığın yaşandığı dönemleri kapsamıyor.
Bu nedenle, son yıllarda Afganistan'da yaşanan kuraklık nedeniyle İran'a akan su miktarının azalması, Tahran yönetimini rahatsız etmeye başlamıştı. Sık sık kurak dönemler geçiren iki ülke, 1973'te imzalanan anlaşmaya bağlı olduklarını ifade etmelerine rağmen su sorunu nedeniyle karşı karşıya geliyor.
Taliban yönetimi, bölgedeki kuraklık nedeniyle Hilmend Nehri üzerindeki Kejeki Barajı'nda su miktarının azaldığını savunurken, İran ise teknik bir heyetin barajı ziyaret ederek bu durumu teyit etmesi gerektiğini ifade ediyor.
