Berlin/New York
Resesyon endişeleri ve yüksek enflasyon nedeniyle işten çıkarmalar, küresel bir sorun haline geliyor.
Kovid-19 salgınıyla başlayan küresel ekonomideki gerileme henüz etkisini kaybetmemişken, enflasyon endişeleri, yükselen faizler, yüksek enerji fiyatları ve jeopolitik sorunlar şirketlerin üretimlerinde ve piyasalarda dalgalanmaya neden oluyor.
Salgınla birlikte e-ticaret harcamalarındaki yükseliş nedeniyle iş alımlarını artıran teknoloji firmaları, salgının ardından hızlı ekonomik toparlanmayla yüksek enflasyon ve artan faiz oranlarıyla karşı karşıya kalıyor.
Bazı şirketler Kovid-19 salgını başlarında ürünlerine yönelik talep artışını karşılayacak kadar çalışan bulmakta zorlanırken, bugün ise alışılmışın dışında yüksek enflasyon, tüketicilerin harcamaya devam etme kabiliyetini aşındırıyor. Bu da şirketlerin satışlarında düşüşlere yol açıyor.
Faiz oranlarındaki hızlı artışlar zayıf tüketici talebi ile birleşince Amazon, Meta ve Google gibi şirketler ve büyük yatırım bankalarını işgücünü azaltmaya zorluyor.
Bunların yanında, başta yapay zeka olmak üzere yeni teknolojilerin birçok işlerde kullanılmasıyla bazı pozisyonlara ihtiyaç ortadan kalkarken, bu da şirketlerin çalışan sayısında azaltmaya gitmesine sebep oluyor.
Küresel ekonomik belirsizliğin yaşandığı ortamda şirketler, karlarındaki düşüşler ve azalan nakit rezervleriyle mücadele ederken, maliyetlerini düşürmeye yönelik adımlar atmak zorunda kalıyor.
Rusya-Ukrayna savaşı ile tırmanan enerji krizi ise küresel ekonomiyi yavaşlatırken, özellikle ABD, Avrupa ve Asya'da pek çok şirket, yeni işe alımlara ara verdiğini veya çalışan sayısını azaltacağını açıklamaya devam ediyor.
Teknoloji şirketleri işten çıkarmalara devam ediyor
Amazon, Meta ve Twitter geçen yıl birkaç bin çalışanını işten çıkarırken, diğer teknoloji şirketlerinin de istihdamı azaltmaya çalışması dikkati çekiyor.
Telekom, elektronik ve yazılım geliştirme alanlarındaki şirketler tarafından açıklanan veya onaylanan işten çıkarmaların kaydını tutan bir danışmanlık şirketi olan Challenger, Gray & Christmas'ın bu ay yayımladığı rapora göre, ABD'de işten çıkarma duyuruları, geçen yıl aralıkta bir yıl öncesine kıyasla yüzde 129 yükselerek 44 bine yaklaştı.
Geçen yıl genelindeyse işten çıkarma açıklamaları 2021'e göre yüzde 13 artışla yaklaşık 364 bine çıktı.
İşten çıkarma duyurularının büyük bir kısmı teknoloji şirketlerinden gelirken bu sektördeki şirketlerden 2022'de bir önceki yıla göre yüzde 649 artışla 97 binden fazla kişinin işten çıkarılacağı bildirimi yapıldı.
Otomotiv endüstrisi, geçen yıl 30 bin 912 kişiyle en çok işten çıkarma açıklayan ikinci sektör oldu. Sağlık sektörü şirketleri ise aynı dönemde 30 bin 626 kişilik işten çıkarma duyurusu yaptı.
Yaklaşık 70 bin kişilik işten çıkarma planı açıklandı
İşten çıkarma dalgasına bu yıl hızla yenileri eklenirken, teknoloji sektöründeki işten çıkarmaları takip eden Layoffs.fyi sitesinin verilerine göre teknoloji şirketleri tarafından sadece 2023'te 67 binden fazla iş gücü azaltımı bildirildi.
Geçen yıl 10 bin kişiyi işten çıkaracağını duyuran Amazon, bu yıl başında daha önce açıkladıkları dahil toplam 18 binden fazla kişiyi işten çıkarmayı planladıklarını açıkladı.
Amazon, işlerine son verilecek kişilerin çoğunluğunun mağazalar ve kişiler, deneyim ve teknoloji (PXT) gruplarında gerçekleşeceğini duyurdu.
Amerikan bulut tabanlı yazılım şirketi Salesforce, iş gücünü yüzde 10 azaltma kararı aldığını duyurdu. Bu oran yaklaşık 8 bin kişiye denk gelirken, işten çıkarmaların şirketin maliyetlerinde 1,4 - 2,1 milyar dolar düşüş sağlamasının beklendiği kaydedildi.
Kripto para borsası Coinbase, 950 kişiyi daha işten çıkarmayı planladığını bildirdi.
Crypto.com ise devam eden "ters rüzgarlar" ve öngörülemeyen küresel ekonomik koşullar nedeniyle iş gücünü yüzde 20 azaltacağını belirtti.
ABD'li teknoloji şirketlerinden Microsoft da yılın üçüncü çeyreğinin sonuna kadar çalışanlarının yaklaşık yüzde 5'ine denk gelen 10 bin kişiyi işten çıkarma planını açıkladı.
Google, Spotify ve SAP de iş gücünü azaltıyor
Şirketlere fiziksel ve sanal alanlar da dahil olmak üzere ortak çalışma alanı sağlayan bir girişim olan WeWork, 300 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.
ABD'li teknoloji devi Google'ın ana kuruluşu Alphabet, 12 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.
Merkezi İsveç'te bulunan müzik veri akışı ve podcast servisi Spotify, daha fazla verimlilik sağlamak, maliyetleri yönetmek ve karar vermeyi hızlandırmak amacıyla şirketin organizasyonunda yeniden yapılanmaya karar verdi. Şirket bu kapsamda, çalışanlarının yüzde 6'sını işten çıkaracağını duyurdu.
İşten çıkarma dalgası, yatırım bankacılığını artan faiz artışlarıyla yaklaşan resesyon ve gelirlerin düşmesinin ardından vurdu.
Morgan Stanley ve Barclays’de ya çalışanlarını sessizce işten çıkardı ya da gelecek aylarda bunu yapmayı planladıklarını açıkladı.
İsviçreli yatırım bankası Credit Suisse, geçen yıl 2025’e kadar dünya genelinde 9 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladıktan sonra bu yıl Avrupalı yatırım bankacılarının yüzde 10'dan fazlasını pozisyonuna son vermeyi planlıyor. Bunun da Londra ve Zürih'te yüzlerce iş kaybına neden olması bekleniyor.
ABD'nin en büyük yatırım bankalarından Goldman Sachs'ın bu yıl 3 binden fazla kişiyi işten çıkarma planı yaptığı bildirildi.
Çevrim içi ev eşyaları perakendecisi Wayfair Inc. Ağustos 2022’de, küresel işgücünün yaklaşık yüzde 5'ini temsil eden 870 kişiyi işten çıkarılacağını duyurmasından sonra yeni bir işten çıkarma turu duyurmaya hazırlandığı iddia ediliyor.
Otomotiv üreticisi Ford'un da elektrikli araçlar için artan batarya maliyetleri ve ABD ile Avrupa ekonomilerinde beklenen resesyonun etkisiyle Almanya'nın Köln şehrindeki fabrikasında 3 bin 200 çalışanını işten çıkaracağı kaydedildi.
Alman şirketi SAP da bu yıl çalışan sayısını azaltacak firmalar arasına katıldı. Şirket, küresel çalışan sayısını yüzde 2,5 azaltacak bir yeniden yapılandırma programı başlatacağını bildirdi.
ABD'li teknoloji şirketi IBM de bazı varlık tasfiyelerinin bir parçası olarak 3 bin 900 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı.
ABD merkezli kimya şirketi Dow, bu yıl maliyetlerini azaltmak amacıyla dünya genelinde 2 bin çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu.
Financial Times’in haberine göre, Vodafone Group çoğu Londra'daki genel merkezinde bulunan birkaç yüz kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.
News Corp'a ait Wall Street Journal, Barron's ve MarketWatch finans haber kuruluşlarını yer aldığı Dow Jones, yeniden yapılanmaya giderek daha fazla büyümek için bazı çalışanlarını işten çıkarmayı değerlendiriyor.
Geçen yıl da işten çıkarma duyuruları gelmişti
Geçen yıl Meta, Twitter, Cisco, Philips gibi teknoloji devleri de işten çıkarma açıklamaları yapmıştı.
Meta'dan kasım ayında yapılan açıklamada, iş gücünde yüzde 13 azaltmaya gitme ve 11 binden fazla çalışanın işine son verme kararı bildirilmişti. Twitter'da ise 3 bin 700'den fazla kişini işine son verilmişti.
Cisco ve Philips de yaklaşık 4 biner kişiyi işten çıkarma planlarını açıklamıştı.
ABD'de Netflix, Robinhood, Snap, Shopify, Peloton ve Calm gibi şirketler de daha önce personel sayısını azaltma yoluna gideceklerini duyurmuştu.
Netflix 450 çalışanının işine son verirken, Peloton 800'den fazla kişinin işten çıkarılacağını, Robinhood çalışan sayısını yüzde 23, Snapchat yüzde 20, Shopify yüzde 10, Cameo yüzde 25 ve Calm yüzde 20 azaltacağını duyurmuştu.
