Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara Ä°liÅŸkin TebliÄŸ’de DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair TebliÄŸ, Resmi Gazete’de yayımlandı. Söz konusu TebliÄŸin, döviz cinsinden ve dövize endeksli sözleÅŸmelerin TL’ye çevrilmesindeki esasları içeren 8’inci maddesinde deÄŸiÅŸikliÄŸe gidildi.
Buna göre, Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸiler kendi aralarında akdedecekleri; konusu yurt içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iÅŸ yeri dahil gayrimenkul satış ve kiralama sözleÅŸmelerinde sözleÅŸme bedelini ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtıramayacak.
VATANDAŞLIK BAĞI BULUNMAYAN KİŞİLER İSTİSNA SAYILACAK
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaÅŸlık bağı bulunmayan Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸiler veya Türkiye’de ve yurt dışında yerleÅŸik kiÅŸiler; alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedelini ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırabilecek.
KÜLTÜR BAKANLIÄžINCA BELGELÄ° OTEL VE PANSÄ°YONLAR DÖVÄ°Z CÄ°NSÄ°NDEN KÄ°RALANABÄ°LECEK
Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin iÅŸletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili gayrimenkul kiralama sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
Düzenleme, gümrüksüz satış maÄŸazalarının kiralanmasına iliÅŸkin gayrimenkul kiralama sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedelinin ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılmasını mümkün hale getiriyor.
Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸiler kendi aralarında akdedecekleri; yurt dışında ifa edilecekler ile gemi adamlarının taraf oldukları dışında kalan iÅŸ sözleÅŸmelerinde sözleÅŸme bedelini ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtıramayacak.
Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸiler kendi aralarında akdedecekleri; yabancı ülke vatandaÅŸlarının dahil oldukları hizmet sözleÅŸmeleri, ihracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleÅŸmeleri, yurt dışında gerçekleÅŸtirecek faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleÅŸmeleri, Türkiye’de baÅŸlayıp yurt dışında sonlanan, yurt dışında baÅŸlayıp Türkiye’de sonlanan veya yurt dışında baÅŸlayıp yurt dışında sonlanan hizmet sözleÅŸmeleri dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dahil hizmet sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedelini ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtıramayacak.
Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
MENKUL SATIÅž VE KÄ°RALAMA SÖZLEÅžMELERÄ°
Taşıt satış ve kiralama sözleÅŸmeleri dışında kalan menkul satış ve kiralama sözleÅŸmelerinde sözleÅŸme bedelin ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
YURT DIÅžINDA ÜRETÄ°LEN DONANIM VE YAZILIMLARA Ä°STÄ°SNA GETÄ°RÄ°LDÄ°
TebliÄŸle birlikte, biliÅŸim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara iliÅŸkin satış sözleÅŸmeleri ile yurt dışında üretilen donanım ve yazılımlara iliÅŸkin lisans ve hizmet sözleÅŸmelerinde sözleÅŸme bedelinin ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırması mümkün hale geldi.
Gemilere iliÅŸkin finansal kiralama (leasing) sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedelinin ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılması mümkündür. Finansal kiralama (leasing) sözleÅŸmelerine iliÅŸkin bedellerin de döviz cinsinden kararlaÅŸtırılması mümkün olacak.
Türkiye Cumhuriyeti ile vatandaÅŸlık bağı bulunmayan Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸilerin taraf olduÄŸu iÅŸ sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
Kamu kurum ve kuruluÅŸlarının veya Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı ÅŸirketlerinin taraf olduÄŸu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleÅŸmelerde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
Kamu kurum ve kuruluÅŸlarının taraf olduÄŸu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleÅŸmeler ve milletlerarası antlaÅŸmaların ifası kapsamında gerçekleÅŸtirilecek olan projeler dahilinde; yükleniciler veya görevli ÅŸirketlerin ve bunların sözleÅŸme imzaladığı tarafların üçüncü taraflarla akdedeceÄŸi veya bahsi geçen projeler çerçevesinde akdedilecek, gayrimenkul satış sözleÅŸmeleri ve iÅŸ sözleÅŸmeleri dışında kalan sözleÅŸmelerde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleÅŸtirilen iÅŸlemlere iliÅŸkin olarak yapılan sözleÅŸmelerde; sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek. Bu iÅŸlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduÄŸu sözleÅŸmelerde de sözleÅŸme bedelinin ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülüklerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılması mümkün olacak.
SERMAYE PÄ°YASASI ARAÇLARINA Ä°STÄ°SNA
Sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere), döviz cinsinden oluÅŸturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan iÅŸlemlere iliÅŸkin yükümlülüklerin döviz cinsinden kararlaÅŸtırılması mümkün olacak.
Dışarıda yerleÅŸik kiÅŸilerin Türkiye’de bulunan; ÅŸube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doÄŸrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduÄŸu ÅŸirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki ÅŸirketlerin iÅŸveren veya hizmet alan olarak taraf olduÄŸu iÅŸ ve hizmet sözleÅŸmelerinde, sözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılabilecek.
Türkiye’de yerleÅŸik ticari havayolu iÅŸletmeleri, hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren ÅŸirketler, havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kiÅŸiliÄŸi statüsündeki kuruluÅŸlar ve söz konusu kuruluÅŸların kurdukları iÅŸletme ve ÅŸirketlerle doÄŸrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az yüzde elli hisse oranına sahip olduÄŸu ortaklıkların; Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iÅŸ sözleÅŸmeleri haricindeki sözleÅŸmeleri akdetmeleri mümkün olacak.
SözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılamayan sözleÅŸmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedeller, döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyecek. Ancak, deÄŸiÅŸikliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce düzenlenen ve dolaşıma giren bu kapsamdaki kıymetli evraklar istisna sayılacak.
Türkiye’de yerleÅŸik kiÅŸilerin yurt dışındaki; ÅŸube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, iÅŸlettiÄŸi veya yönettiÄŸi fonlar, doÄŸrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduÄŸu ÅŸirketler Türkiye’de yerleÅŸik olarak deÄŸerlendirilecek. Ancak, sözleÅŸmenin yurt dışında ifa edilmesi durumunda istisna kapsamında deÄŸerlendirilecek.
SözleÅŸme bedeli ve bu sözleÅŸmelerden kaynaklanan diÄŸer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılması mümkün olmayan sözleÅŸmelerde yer alan bedellerin taraflarca Türk parası olarak yeniden belirlenmesi zorunlu olacak.
ANLAÅžMAZLIK HALÄ°NDE 2 OCAK 2018 KURU ESAS ALINACAK
Döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaÅŸtırılması mümkün olmayan sözleÅŸmelerde yer alan bedeller taraflarca Türk Lirası yeniden belirlenirken mutabakata varılamazsa; 2 Ocak 2018 tarihinden önce akdedilen sözleÅŸmelerdeki Döviz bedelinin TL’ye çevrilmesinde, 2 Ocak’taki Merkez Bankası efektif satış kuru esas alınacak. Taraflar anlaşırsa, farklı bedeller üzerinden de TL’ye geçiÅŸ yapabilecekler. Yeni belirlenen bedeller, her yıl Türkiye Ä°statistik Kurumu’nun (TÜÄ°K) tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) artışa göre güncellenecek.
KÄ°RA BEDELÄ°NDE ANLAÅžILAMAZSA TÜFE ORANLARI ESAS ALINACAK
Düzenlemeleri içeren 8’inci maddenin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihten önce akdedilen konut ve çatılı iÅŸ yeri kira sözleÅŸmelerinde döviz veya dövize endeksli olarak belirlenen bedeller iki yıllık süre için Türk lirası olarak belirlenecek. Ancak, Türk lirası olarak belirlemenin yapıldığı kira yılının sonundan itibaren bir yıl geçerli olmak üzere; Türk lirası olarak belirlenecek kira bedelinde mutabakata varılamazsa, belirleme tarihinden belirlemenin yapıldığı kira yılının sonuna kadar TÜÄ°K’in her ay için belirlediÄŸi (TÜFE) aylık deÄŸiÅŸim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecek.
Bir sonraki kira yılı Türk lirası bedeli belirlenirken taraflarca mutabakat saÄŸlanamaması durumunda ise önceki kira yılında geçerli olan kira bedelinin (TÜFE) aylık deÄŸiÅŸim oranları esas alınarak artırılması yoluyla belirlenecek ve belirlenen Türk lirası cinsinden kira bedeli, iki yıllık sürenin sonuna kadar geçerli olacak.
(Caner Ünver/Ä°HA)
