Diyarbakır’ın Çınar ilçesi yakınlarındaki UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan ve kazı yürütülen Zerzevan Kalesi’nin 1800 yıllık girişi gün yüzüne çıkarıldı. İlçeye 13 kilometre uzaklıktaki Demirölçek Mahallesi yakınlarında bulunan ve Roma İmparatorluğu döneminde askeri yerleşim olarak kullanılan Zerzevan Kales’nde Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinesinde valilik, Türkiye İş Kurumu, Diyarbakır Müzesi, Büyükşehir Belediyesi, Çınar Kaymakamlığı, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, Dicle Üniversitesi, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Safir Tuz’un desteğiyle 6 yıldır kazı çalışması yürütülüyor. Yaklaşık 60 dönüm üzerinde 12-15 metre yüksekliğinde ve bin 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yer altı ibadethanesi, sığınak, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcı bulunan Zerzevan Kalesi’nde yürütülen kazıyla bulunan yeni bulgular tarihe ışık tutuyor.
"Garnizonun doğudaki ilk ve tek girişini bulduk"
Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, İhlas Haber Ajansı (İHA) muhabirine yaptığı açıklamada, Zerzevan Kalesi’nin Roma’nın sınır garnizonu olduğunu ve 3 bin yıllık geçmişinin bulunduğunu söyledi. Asur döneminden itibaren yerleşim görmüş bir yer olduğunu aktaran Doç. Dr. Coşkun, “Asıl surların bulunduğu hat, Roma dönemi. 400 yıl boyunca bu kale kullanılmış. Hem Pagan Roma hem de Hristiyan Roma. Stratejik bir öneme sahip. Tabii bir askeri yerleşim, askeri garnizon. Biz askeri garnizonun doğudaki girişini, ilk ve tek girişini bulduk. Baktığımızda bin 200 metre uzunluğunda surlara sahip. Surların yüksekliği 12 ile 15 metre arasında değişiyor. Kulelerin yüksekliği 21 metre, 19 metresi korunmuş kulelerin. Biz surun doğudaki tek girişini ortaya çıkarmaya başladık. 1800 yıllık bir giriş burası. Tabii savaşlarla birlikte sürekli onarımlar görmüş. Biz bu sur hattının üç defa yıkılıp yeniden inşa edildiğini biliyoruz. Çünkü Roma’nın karşılaştığı en büyük medeniyet Sasani. Bizim şu anda çalıştığımız yerde, girişte büyük savaşlar olmuş. Bu surlar her defasında Sasaniler tarafından yıkılıyor ve Roma tarafından yeniden inşa ediliyor. Ta ki 639 yılında İslam ordularının fethine kadar" dedi.
"Yıl sonuna kadar bu anıtsal girişi ortaya çıkaracağız"
Son fetihte büyük bir savaş olduğunu ve İslam ordularının bu kaleyi fethettiğini kaydeden Doç. Dr. Coşkun, “Kalenin fethedildiği noktada burası. Özellikle yüksek surların bulunduğu nokta. Bu bölümün giriş için seçilmesi, arazinin eğim olarak topografik yapısının fazla olması. Surların yüksekliği 15 metreyi buluyor dedik. Kalınlıkları 3,5 metreyi buluyor. İki burç arasında geniş bir giriş buluyoruz. Bu yıl sonuna kadar biz bu anıtsal girişi ortaya çıkaracağız" diye konuştu.
