KAYAPAda katı atık depolama tesisi (1)

Bu arada, Kayapa Muhtarı ve bir gurup Kayapalının meclis salonuna girme istekleri kabul edilmedi. Başkanlığın da, proje ile ilgili detaylı bir teknik açıklama yapmadan, konuyu onaya sunması tartışmaları alevlendirdi.
Muhalefet, sanki Kayapa ormanının ortasına çöp kamyonlarının girip çöpleri boşaltacağı varsayımı üzerine geliştirdiği düşünce bazında, eleştirilerini yoğunlaştırdı.
Oysa Bursa bugün katı atık depolama konusunda 25 yıllık bir deneyime sahip bir kent, hem de Dünya Sağlık Örgütünün şart koştuğu düzen içinde kalarak. Bursanın sahip olduğu bu deneyimi dünyanın herhangi bir kentinde rahatlıkla uygulamaya sokabilirsiniz. İsterseniz önce bu deneyimin içeriğine bir göz atalım;
Yıl 1990, Büyükşehir Belediye Başkanı rahmetli Teoman Özalp, Dünya Bankasından, Katı Atık Depolama Tesisi kurmak için kredi talebinde bulunuyor. Banka yetkilileri bu kredinin ancak Dünya Sağlık Örgütünün ön gördüğü koşullarda hazırlanacak projeye uygun yapılması şartıyla, verilebileceğini vurguluyorlar.
Kollar sıvanıyor, yer seçiliyor, Hamitler Bölgesi, proje hazırlanıyor, Dünya Bankasınca onaylanıyor, kredi çıkıyor, inşaat başlıyor. İşte ben bu safhada başkanlık görevini rahmetli Teoman Özalptan devraldım, önce projenin detaylarını öğrendim ve ben de kolları sıvadım, işte size uygulamanın bazı olmazsa/olmazları,
•Çöp gömme alanından, altındaki zemine ve yeraltı sularına, hiçbir şekilde, su sızmayacak,
•Günlük depolanan çöp, sıkıştırılarak serilecek ve aynı gün üzeri su geçirmez tabakayla kapatılacak,
•Çöpün içindeki sular, drenaj sistemiyle toplanacak ve kurulacak arıtma tesisinde arıtılarak çevreye bırakılacak,
İşte bu koşulları sağlamak için, gömü alanı kazılarak hazırlandıktan sonra, 60cm kalınlığında sıkıştırılmış kil tabakasıyla kaplandı. Ardından sızan suları drene etmek amacıyla kil üzerine çakıl serildi ve içine delikli drenaj boruları döşendi.
Günlük gelen çöp, hazırlanmış bu alana dökülüp, makinalarla serilip sıkıştırıldı. Ve günün sonunda alanın dolan bölümünün üzeri gene sıkıştırılmış kil tabakasıyla kapatıldı.
Belli bir alan bu tarzda düzenlendikten sonra, çöp tabakasının dibine kadar delikli borular çakıldı ve çöpün ayrışmasıyla oluşacak metan gazı dışarıya atılmaya başlandı.
Çıkan metan gazının toplanarak bir noktaya nakledilmesi ve orada kurulacak santralda yakılıp enerji üretimi projesi hazırlandı.
Drenaj sisteminin bitim noktasında, çöp sularının analizleri sonucu elde edilen verilere göre, kirli suyun çevreye zarar vermeyecek düzeyde arıtılmasını sağlayacak arıtma tesisi kuruldu ve işletmeye açıldı.
Ben görevi 1999 yılında devrettiğimde, Hamitler Katı Atık Depolama Tesisi, Dünya Sağlık Örgütü koşullarına uygun olarak işler durumda idi. Bir tek metan gazı oluşumunun belli seviyeye gelmesi beklenecek ve santral kurularak enerji üretimine başlanacaktı.
Ne yazık ki, benden sonra, proje geçmiş dönem projesi damgasını yedi ve el sürülmedi. Bursa hem bedava bir kaynaktan elektrik enerjisi elde etme faydasını kaybetti, hem de çevre halkının metan gazı kokusu ile rahatsız olmanın ötesinde, insanlık metanın iklim değişikliğine neden olan etkin zararını yaşadı. O gün mecliste Kayapa Projesini eleştiren zihniyetin, geçmişteki bu büyük yanlışı hatırlamalarını isterdim.
Ve bu bilinçle de Sayın Recep Altepeye Hamitlere kurduğu metan gazı enerji tesisi için teşekkür etmelerini beklerdim.
Dönemimde bu konuda uyguladığım bir başka önemli projeyi de hatırlatmak istiyorum ki, geçmişi doğrusuyla/yanlışıyla iyi değerlendirelim ve geleceğe doğru adımlarla girelim. Biliyorsunuz Bursada çöpler Hamitler Projesi devreye girene kadar, Demirtaştaki vahşi depolama alanına, hiçbir işleme tabi tutulmadan dökülür ve serilirdi. Gene hatırlarsınız, özellikle rüzgarlı günlerde kentimizin üzeri çöp kokan masmavi dumanlarla kaplanırdı, yani zehirli metan gazı solurduk, hiç te sesimiz çıkmazdı. İşte dönemimde yaptığım, bana göre belki de en yararlı proje, Demirtaş Çöplüğü Rehabilitasyon Projesiydi.
Bu proje kapsamında, sahanın üzeri sıkıştırılmış kil tabakasıyla kaplandı, borular çakılarak içerde biriken metan gazı dışarı alındı ve bir noktaya toplandı, orada kurulan jeneratörle elektrik enerjisi üretilmeğe başlandı, taa birkaç yıl öncesine kadar da üretildi. Alanın üzeri de, kökleri derine inmeyen türlerle ağaçlandırıldı.
Bunları size, bugün Bursa Büyükşehir Belediyesinin katı atık depolama sistemleri konusunda, dünya standartlarında 25 yıllık önemli bir deneyime sahip olduğunu hatırlatmak için yazdım.
Tartışmaya konu olan Kayapa Katı Atık Depolama Tesisi Projesini inceledim, gelecek hafta sizlere tüm detayı ile aktaracağım, gördüğüm o ki, SayınRecep Altepe ve ekibi sahip oldukları bu deneyimi çok iyi değerlendirip, bu anlattıklarımın çok ilerisinde, herhangi bir dünya kentinde uygulanabilir özelliklere sahip bir projeyi oluşturmaya ve uygulamaya soyunmuşlar…
Kanımca, katkı konabilecek ek bilgiler varsa, onlar ortaya konmalı, böylesine, tarım/sanayi/turizm/ticaret/eğitim sektörlerinde iri adımlar atan, çok yönlü bir kentte yaşamanın gereğinin bu olduğunu düşünüyorum.