Eski BURSA'ya bir bakış (1)

Yavuz Bubik, bir Bursa aşığı, içinde yaşadığı, beynine kazıdığı eski Bursa anılarını, Uludağ Üniversitesinde, öğrencilere sunduğu bir konferansta, aşağıdaki satırlarla aktarmış, bir dostum bana da gönderdi, okurken o cümlelerin içinde kendimi de buldum, 1950'li yılların Bursa'sında. Gelin beraber gezelim o yılları;
Şehrin nabzı üç noktada atardı, Atatürk Caddesi, Çarşılar ve Çekirge.
Atatürk Caddesi; dört tane kapalı, üç dört tane yazlık bahçe sineması, evvelce Halkevi iken 1957 yılından sonra Ahmet Vefik Paşa Devlet Tiyatrosu, Oda Tiyatrosu, Şehir Kulübü, Dağcılık Kulübü, iki tane pastane, muhallebici salonları, tatlıcılar, kahve ve kıraathaneler, bir iki otel, bankalar, postane. Evlerin alt katlarında her gün bir yenisi ilave olan mağazalar hep burada toplanmıştı. Tabii resmi daireler de.
Böyle olunca bütün sosyal faaliyet Atatürk Caddesinde oluşuyordu.
Mesainin bitimi ile caddede turlama başlardı. Dairelerinden çıkmış memurlar, okul talebeleri, çarşı esnafı, emekliler ve caddenin değişmez müdavimleri, ikili üçlü guruplar halinde kol kola, Postane, Setbaşı arasında ileri geri yürür, (huzur turları) aşina yüzler devamlı birbirleriyle selamlaşırlardı. Maliye binası ile Setbaşı köprüsü arasına açılmış bulunan cadde yeni binalarla dolarken, Şafak(Saray) sinemasında köprüye kavuşan eski Ünlü cadde ihtişamını yitirmiş terziler ve ısmarlama kunduracılara kalmıştı.
'Piyasa'ya yeni Postanenin köşesinden başlanır.
Önleri vitrin pencereli lobisi ve kıraathanesi ile Luca Palas Oteli. Öğlen saatlerinde müşterilerin önünde kuyruk olduğu, tek masalık, kuru fasulyeci Adem, Kunduracı Refik, İş Bankası, Güven Taksi, Bulut Taksi, Hüzmen Zade'nin acentası, önünde akşam saatlerinde cüce yemişçi Habil'in sarı parlak arabası (sinema saatinde Tayyare Sineması köşesinde) Tatlıcı Nezir, Saatçi, Gürses Radyo, Kumaşçı İngiliz Halit, Naci Kurtul'un Güven Sigortası, Hazır Elbiseci, Temizel Lokantası, yan yana iki terzi dükkanı, Karagöz'ün banisi Şeyh Küşteri'nin mezarı(Bir gece içinde yok edilerek dükkan yapıldı) Kafkas Pastanesi, bir saatçi daha, önünde oturulabilen içerlek muhallebici, Gömlekçi ve her şeyci Şükrü Tüfekçi, Meraklı Yemişçi, Eczacı Bediha Hanım, soğuk Uludağ gazozu içilen sigara bayii, Foto Rekor, Eski Postane(Daha sonra T.Ticaret Bankası oldu) ve Hükümet Önü.
Atatürk Heykeli, ardında Mimar Ekrem Ayverdi'nin planladığı Vilayet, Adliye, Defterdarlık üçlüsü. Süreyya Öğünç'ün beyaz eşya mağazası, Orhan Akkök ve Berk mağazaları, tuhafiyeci, frigosuyla ünlü Turan Pastanesi, ayakkabıcı Sabri Türemen ve önünde oturulabilen, vişneli dondurması harika Mavi Köşe muhallebicisi, Ahmet Tevfik beyin eczanesi. Dondurmacı Şaban ve dar Setbaşı Köprüsü(sonradan bir misli genişletildi) altında coşkulu akan Gökdere, kenarındaki alanda mahkumlara yaptırılmış voleybol sahası, Mahfel, demir ayaklı, yuvarlak mermer masaları, demir sandalyeleriyle çay bahçesi.
Kapısında ama gazeteci, bir sıra küçük dükkanlar, tam karşısında caminin önünde yine sıra dükkanlar, Kuru Kahveci Nermin Hanım, Karlıova Kitapevi, köşede çapraz kapısı ile muhallebici Şaban, bitişiğinde tuhafiyeci Süreyya Hanım ve Suavi. Parke döşeli küçük meydanın ortasında ihtişamlı bir çınar ağacı ve arkasında ahşap karakol.
Tur bu noktada biter, geri dönülürdü. Başlama ve bitim noktaları dışına katiyen çıkılmazdı. Kuzey yönündeki karşı kaldırıma ise asla.
Piyasa erbabı o yöne ya ilin tek çiçekçisi için, ya sinemaya, tiyatroya, Mudanya vapuruna bilet almaya ya da Ulucami yanındaki fırının önünde çınara dayalı camekanı ile meraklı ayakkabı boyacısı Sait için geçerdi. Tabii bütün şehri tanımak mümkün değildir.
Ama yabancıları hemen fark ederdik. Aileler sinema evveli çay bahçelerinde, tatlıcılarda oturur, gece 12'de biten son otobüs seferleriyle birlikte cadde de uykuya dalardı. Hafta tatilinin başladığı öğlen ve bittiği Pazar akşamı Heykel önündeki bayrak törenini gerçekleştiren emektar bando takımı, Şef Tatar Halil ve sempatik trompetçisi Mikro Niyazi çoşku ile alkışlanırdı…
Devamı haftaya…