İngiliz hukuk dünyası hakkında

İngiltere, dünyada pek çok alanda ipleri elinde tutan, Yönetim biçimi, yönetim sistemi, hukuk sistemi, idari sistem ve pek çok alanda istikrar ve muhafazakarlığı devam ettiren kraliyetin hukuk sistemine kısaca göz atalım mı?
Öncelikle; İngiltere, Galler ve İskoçya hukuk sistemleri benzerlikler gösterse de şeklen ve içerik olarak pek çok alanda ayrışma var.
İngiltere'de fazla ciddiyet taşımayan davalar hukuk mahkemeleri (Magistrates Court) tarafından görülürler. 17 yaşından küçük çocuklarla ilgili davalar çocuk mahkemelerinde ( Juvenile Court) görülür. Ufak çaplı medeni hukuk davaları ile İl Mahkemeleri (County Court) ilgilenir. İngiltere ve Galler'de yaklaşık 300 tane İl Mahkemesi bulunmaktadır. Davalının veya davacının hukuk mahkemesinin verdiği karara veya cezaya itiraz etme hakkı vardır. Medeni Hukuk davası sonuçlarına itiraz etmek için yüksek mahkemeye (High Court), ceza davalarının sonuçlarına itiraz etmek için de kraliyet mahkemesine (Crown Court) başvurmak gerekmektedir.
Ayrıca medeni hukuk davaları 'Queen's Bench', 'Family Division' veya 'Chancery Division'da' da görüşülebilmektedir. Medeni Hukuk Davaları yüksek mahkemelerde, Ağır ceza davaları ise (kasıtlı veya kasıtsız adam öldürme, tecavüz, silahlı soygun vs.) kraliyet mahkemesinde (crown court) bir yargıç ve jüri ile görülür. İngiltere mahkemelerinde jüri 12 kişiden İskoç mahkemelerinde ise 15 kişiden oluşmaktadır. İngiltere'deki seçimlerde oy kullanma hakkı olan 18-65 yaş arası ve İngiltere'de 5 yıldan uzun bir süredir ikamet eden herkes jüri üyesi olabilir. Jüriye üye seçilmek Türkiye'deki askerlik gibi zorunludur. Size jüri üyesi olduğunuz tebliğ edilir ve siz bu tebliğe uyarsınız.
Yüksek mahkeme veya kraliyet mahkemesi tarafından suçlu bulunanların 'Court of Apeeal' a itiraz edebilme hakları vardır. İngiltere'de bir ceza veya hukuk davasının görülebileceği en üst mercii Lordlar Kamarası'dır. Genelde tüm kamuoyunu meşgul eden davalar Lordlar kamarasına aktarılmaktadır. itiraz edilen mahkeme kararlarının yalnızca %25'i değişikliğe uğramaktadır.
İngiltere'de iki tür Avukat bulunmaktadır. 'Solicitor' ve 'Barrister'. İkisinin de Türkçe karşılığı avukattır. Ancak solicitor daha alt mahkemelerde ve daha basit davalara bakar. Örneğin hukuk mahkemelerinde ve il mahkemelerindeki avukatlardır. Barrister ise üst mahkemelerdeki büyük davalara bakar. Örneğin kraliyet mahkemesindeki avukatlardır. 'Queens Council' yada QC en üst düzey avukattır. Tüm avukatlar içinde en bilgili ve deneyimli olanlar QC'lerdir. Barrister'ler astronomik ücretler alır. Bu Avukatlar (QC'ler ) yılda 1.000.000 sterlin (5 Milyon TL civarı ) kazanmaktadırlar.
Bizim Adalet bakanlığı hâlâ Avukatlık sınavı'na engel koyarken pek çok sistem Avukatlıkta bir yığın kariyer ve meziyet şartını aramakta.
Yapılan değerlendirmelere göre Avukatlık ücretlerinin bu kadar yüksek olması insanları umutsuzluğa düşürmektedir. Çoğu kişi 'Suçsuz olduğumu kanıtlayabilmem için mutlaka zengin mi olmalıyım' diye isyan etmektedir. Normal bir avukat saatte 100 sterlin kazanmaktayken bir QC saatte 650 sterlin talep etmektedir. Bu elbette ki dava dosyasını hazırlamak için ofiste geçirdiği saatler içindir. Mahkemede geçirdiği günler içinse günlük 3000 sterlin almaktadır.
(Adliye kapılarında akşama kadar duruşma bekleyen meslektaşlarımız için kötü bir emsal.)
İngiltere'de yasal pek çok konuda ücretsiz danışmanlık hizmeti alabileceğiniz kuruluşlar bulunmaktadır. Avukatlara bir servet harcamadan önce bu kuruluşları bir araştırmanızı öneriyoruz. Bu kuruluşlar bedava veya çok cüzi ücretlerle, herkese ırk, millet ayrımı yapmaksızın hizmet vermektedirler. Ayrıca hizmet talep edebilmeniz için İngiltere'de bulunma sürenize bakılmamaktadır. Ayrıca yasal konularda vatandaşlara hizmet veren bir danışma ve destek hattı da mevcuttur. 'Lawline' adlı bu servise 0898-600600'den ulaşabilirsiniz.
Yine CAB: CITIZENS ADVICE BUREAU bürosu da vatandaşlara danışmanlık hizmeti sunmakta. Yine Vatandaşlarla Kamu ve şirketler arasındaki ihtilaflarda Ombudsmanlık kurumu oldukça gelişmiştir.
(Yararlanılan kaynak – Icep World Y.E.V.K.M.)
Gün olur da yolunuz İngiltere'ye düşer ve hukuk ihtiyacınız olursa bu notları unutmayın.
Saygılarımla.