Zor durum halinde verginin tecili ve ödemesi

23.03.2018 tarih ve 30367 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 'Tahsilat genel tebliği seri A Sıra No. 1 de değişiklik yapan 10 sıra no.lu tebliğ önemli değişiklikler ve mükellef lehine hükümler getirmiştir. Yazımızda kısaca bahsedeceğimiz bu değişiklikler için söz konusu tebliğin dikkatle okunup uygulanmasını okurlarımıza tavsiye ederim.
6183 sayılı kanuna eklenen 48/A maddesine göre tecil, 01.01.2018 tarihinden itibaren vadesi gelen alacaklara uygulanacaktır.
Maddeye göre tecil ve taksitlendirilebilecek alacaklar, Maliye Bakanlığına bağlı vergi daireleri tarafından takip edilen ve 213 sayılı Kanun kapsamına giren vergi, resim, harç ve vergi cezaları ile bu alacaklara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı ile sınırlı tutulmuştur. Dolayısıyla, bu alacakların dışında kalan amme alacaklarının bu madde kapsamında tecili mümkün değildir.
Ancak, Kanunun 48 inci maddesi ile 48/A maddesine göre tecil edilen veya özel kanunlara göre ödeme planına bağlanan borcun bulunması madde hükmünden yararlanılmasına engel teşkil etmeyecektir.
1. Maddeden yararlanılabilmesi için;
a) Tecil başvuru tarihi itibarıyla aralıksız en az 3 yıl süreyle; ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri nedeniyle yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olunması,
b) Tecil başvuru tarihinden geriye doğru 3 yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni sürelerinde verilmiş olması (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz.),
c) Kapsama giren ve başvuru tarihi itibarıyla vadesi 1 yılı geçmemiş borcun, borç ödemede hüsnüniyet sahibi olunmasına rağmen ödenememiş olması,
şartlarının bulunması gerekmektedir.
 2. Ayrıca şu şartlar da yerine getirilmiş olmalıdır.
a) Mükellef (tüzel kişilerde kanuni temsilci) hakkında tecil talep tarihinden önceki 5 yıl içinde 213 sayılı Kanunun 359 uncu maddesine göre kesinleşmiş mahkûmiyet kararının bulunmaması,
b) Yıllık gelir vergisi/kurumlar vergisi yönünden faal mükellefiyetin bulunması,
c) Asıl amme borçlusu olunması,
ç) Tür olarak tecili uygun bulunan borçların tamamı için tecil talebinde bulunulması,
şartları getirilmiştir.
Buna göre, 213 sayılı Kanun, 6183 sayılı Kanun ve diğer mevzuatta yer alan sorumluluk düzenlemeleri nedeniyle asıl amme borçlusu dışında kalan kefiller, şirket ortakları ve kanuni temsilciler gibi amme borçlusu sayılan kişiler, sorumlu oldukları tutarlar için madde hükmünden yararlanamayacaklardır.
 3. Tecil için ilgili vergi dairesine mükellef veya kanuni temsilci veya vekiller tarafından yazılı müracaat yapılmalıdır.
4. Tecil için kanunun 48. İnci maddesinde belirlenen faiz oranı tatbik edilecektir. Bakanlar kurulu faiz oranı ve tecil süresini farklılaştırabilir.
Maliye Bakanlığı bu yetkisini aşağıdaki şekilde kullanmıştır.
Çok zor durum halinin tespiti için yapılacak mali durum analizlerinde, 213 sayılı Kanunun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak yapılan düzenlemeler esas alınacaktır.
Buna göre;
i) Bilanço esasına göre defter tutan yıllık gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin çok zor durum halinin tespitinde NAKİT ORANI, LİKİDİTE ORANI VE KALDIRAÇ ORANI adlı mali göstergeler kullanılacaktır.
ii) İşletme/zirai işletme hesabı esasına göre defter tutan, ticari kazancı basit usulde tespit edilen ve serbest meslek kazanç defteri tutan mükelleflerin çok zor durum halinin tespitinde YİNE NAKİT ORANI, LİKİDİTE ORANI VE KALDIRAÇ ORANI adlı mali göstergeler kullanılacaktır.
iii) Mükelleflerin mali durumlarının değerlendirilmesi sonucu; nakit oranının 0,1 veya 0,1'den küçük, likidite oranının 0,7 veya 0,7'den küçük ve kaldıraç oranının 0,7 veya 0,7'den büyük olması ve bu şartların bir arada bulunması halinde mükelleflerin çok zor durumda oldukları kabul edilecektir.
b) 48/A maddesi kapsamında mükelleflerin çok zor durum derecesinin belirlenmesinde, uygun görülen likidite ve kaldıraç oranları tebliğde Likidite analiz tablosu adlı bir tablo halinde gösterilmiştir.
Bundan sonra Mükelleflerin, likidite ve kaldıraç analiz tablolarına göre ayrı ayrı tespit edilen dereceler toplanarak 'Çok Zor Durum Derecesi' bulunacaktır. Bu dereceye göre azami tecil süresi ile 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre belirlenen tecil faizinin (Yürürlükteki Tecil Faiz Oranı=TFO) belirli bir yüzdesi esas alınarak bulunan faiz oranı 'Tecil Süresi ve Faiz Oranı Belirleme Tablosu'ndan tespit edilecektir.
Bu tabloda da çok zor durum derecesi 2-3 den başlamakta 10 a kadar yükselmekte ve bunlara göre tecil süresi ve tecil faiz oranları verilmektedir. Bu tablolar çok uzun olduğundan yazımıza alınmamıştır. İlgili tebliğde bulunabilir.
Tebliğ yayımı tarihinde yani 23. Mart.2018 tarihinden itibaren yürürlüktedir.
Meslektaşlarımızın ve okurlarımızın yazımızda bahsedilen çok kapsamlı ve geniş tebliği dikkatle inceleyerek tecil şartlarından yararlanmasını tavsiye ediyorum.