Borsa operasyonu ile vurgunda denkleştirici adalet

10 Temmuz 2018 Cuma günü borsada sergilenen operasyon sonucu, küçük yatırımcının yaklaşık altı yüz milyon ABD doları tutarında zarara uğratıldığı yazılı basında yer aldı.
ABD doları 6.80 Türk Lirası üzerinde iken, saat 16.30'da bir anda sert satışlarla 6.45 Türk Lirasına kadar geriler, ABD dolarına gelen satış sonucu borsa %3 değer kaybeder ve 89.000'e kadar geriler, panikleyen küçük yatırımcı hisselerini satar, zaman itibariyle bankaların sistemi kilitlenir, yabancı kurumlar önemli miktarda alım yapar, bunun sonucunda endeks 94.000 puanın üstüne çıkar ve sonuçta yabancılar vurgun yapmış olur.
Halka açık şirket hisseleri borsada işlem görür. Söz konusu işlemlerden biri ve en önemlisi ise, alım ve satımdır.
Yasalar ilişkilere yönelik olarak ne kadar ayrıntılı kurallar getirirse getirsin, her olayı çözüme kavuşturacak açık ve net kuralların varlığı mümkün değildir. Bu sebeple, yasada oluşacak boşluklardan doğan sorunların üstesinden gelmek amacı ile genel geçer kurallara yer verilmektedir.
Somut olayda, öncelikle hakkın kötüye kullanılması yasağı ilkesi (TMK m.2/II) ve sonra da haksız iktisap ilkesi (Türk Borçlar Kanunu m.77) uygulama görür.
Zira, yabancı yatırımcılar borsada kurdukları operasyon sonucunda, küçük yatırımcıları hisse senetlerinin değerlerini 'kötü niyetle' düşürerek alım yapmışlar, haklı bir sebep olmaksızın küçük yatırımcının hisselerinden istifade ile kendi mal varlıklarını artırmışlardır. Bu durumda, geçerli bir sebebe dayanmaksızın, kurgulanan oyun sonucunda küçük yatırımcıların mal varlığından yabancı yatırımcıların mal varlığına kayan değerlerin iadesi 'denkleştirici adalet' yaklaşımı ile talep edilebilir.
Hukuk kuralları, gerçek hayata uygun olduğu ve kamu vicdanını rahatlatıcı olduğu sürece, toplumun adalete olan saygılığı artar ve hukuk kuralı olma özelliğini taşırlar.
Bir hakkın kullanılmasının açıkça adaletsizlik oluşturduğu ve gerçek hakkın tanınması ve bireyin korunması için tüm hukuki yolların kapalı bulunduğu, zorunluluk hallerinde, Türk Medeni Kanunu m.2 uygulama alanı bulur ve olağan üstü bir imkan sağlar; haksızlığı düzeltici, yasadaki kuralları tamamlayıcı fonksiyonunu yerine getirir.1
Yürekten esenlikler ve en içten
saygılarımızı sunarız.

(1) 25/01/1984 Tarih, 1983/3 Esas ve 1084/1 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı