Sigortacıya tazminatı ödeyen adam çalıştıranın çalışana rücu etmesi

Sigortacının, sigortalıya ödediği tazminat nispetinde adam çalıştırana karşı açtığı sigorta rücu davasında; sigortacı sigortalıya ödediği tazminat nispetinde sigortalının yerine geçer ve onun haklarına kanuni halef olur.
Adam çalıştıranın, böylesi bir tazminatı sigortacıya ödedikten sonra işçiden rücu hakkının doğup doğmayacağı önemli bir sorundur.
Bu çalışmada, sadece adam çalıştıranın (işveren gibi) motorlu taşıtını kullanan sürücü işçi (hizmetli) ile sınırlı olarak incelenmesi yapılmıştır.
6098 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TBK) 66'ncı maddesinde kusursuz sorumluluk türlerinden biri olan olağan sebep sorumluluğu,'Özen sorumluluğu' üst başlığı altında düzenlenmiştir. TBK m.66/I hükmüne göre; 'Adam çalıştıran, çalışanın kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.'
Ayrıca TBK m.66/IV hükmü uyarınca; 'Adam çalıştıran, ödediği tazminat için zarar veren çalışana ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde rücu hakkına sahiptir.'
Adam çalıştıranın gözetimi altındaki çalışanlar üzerinde objektif özen gösterme borcuna aykırılıktan doğan sorumluluğu vardır (TBK m.66/II). Şayet, somut olayda böylesi borca aykırılıktan doğan sorumluluğu kısmen veya tamamen tespit edilmiş ise, adam çalıştıranın sürücü işçiden ödediği sigorta tazminatını talep etmesi için ayrıca aşağıda belirtilen düzenlemelerin yeterli varlığı aranır:
a) Araç kullanım iç yönergesi
b) Motorlu araç teslim, kullanım ve
geri verme sözleşmesi
Bu sözleşmede, şu hükümlere yer verilmesi önerilmektedir;
'Kullanıma Dayalı Yükümlülükler
Madde ...........(1) İşveren tarafından işçinin kullanımına tahsis edilen motorlu aracın, işçi tarafından kullanıma dayalı yükümlükleri şunlardır:
a) Aracın yapım ve kullanma bakımından karayolu yapısına ve trafik güvenliğine uyacaktır.
b) Aracı, esasları ilgili yönetmelikle belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun durumda bulunduracaktır.
c) Araçta, ilgili yasa ve yönetmelikle nitelik ve nicelikleri belirtilen zorunlu gereçleri bulunduracaktır.
d) Aracın, teknik şartlara uyup uymadığını, belirlenen zamanlarda muayane edilmesini sağlayacaktır.
e) Aracı, sürücü belgesi sahibi olmadan, karayollarında sürmeyecek ve sürülmesine izin vermeyecektir.
f) Aracı, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun Altıncı Kısım'ında öngörülen Trafik Kuralları'na uyarak kullanacaktır (m.46-80).
g) Araçla bir trafik kazasına karışırsa, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun'daki ilgili kurallara uyacak (m.81), kazalara hemen el konmasını, ölü ve yaralıların taşınmasını veya yaralıların tedavisini veya faillerin yakalanmasını sağlamada yükümlülüklerini yerine getirecektir (m.82).
h) Araç, sadece İşveren'e ait işlerin görülmesinde kullanılacaktır.
I) Aracı, iş bu Yönerge'de belli olan kullanma amacına uygun olarak ve özenle kullanacaktır.
i) Aracı, başkasına kullandırmayacaktır.
İşçi'nin Sorumlulukları
Madde ... (1) İşçi, kendisine tahsis edilen aracın kullanılma veya işletilme halinde olmadan;
a) Bir kimsenin ölümüne ve/veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa doğan zararlardan,
b) Bizzat İşçi'ye ve araçta bulunanlara gelebilecek her türlü fiillerden dolayı doğacak zararlardan,
c) Araca gelebilecek zararlardan,
d) Araçla ilgili her türlü idari, mali ve adli para cezalarından,sorumlu olacaktır.
(2) İşveren'in; İşçi'nin bu yükümlülüklere uymaması nedeniyle ödeme sorunda kalacağı her türlü ceza, zarar ve tazminatı, İşçi'den rücu yolu ile isteme hakkı vardır.'
c) Araç teslim tutanağı
Anlaşılacağı üzere, iş (hizmet) sözleşmesinde sadece 'Özen ve sadakat borcu'na ilişkin hükümlere yer verilmesi yeterli görülemez.
Ailenizle mutluluklar ve yürekten
esenlikler dileriz.