Uçak yolculuğu artık lüks

Son zamanlarda uçak seferlerinin bir çok yerde azalması ve bilet fiyatlarının da çok yüksek oluşuyla ilgili olarak her kesimden yükselen sesler duyuyoruz. 
İlk ses Trabzon'dan geldi. TBMM'de konuşan İyi Parti Milletvekili Hüseyin Örs ve CHP Milletvekil Ahmet Kaya, Trabzon uçak seferlerinin azaldığını ve de uçak bilet fiyatlarının çok arttığını söylediler. İki muhalefet vekilinin iddiası bu yönde. Ardından Diyarbakır Ticaret Odası Başkanı Mehmet Kaya, uçak seferlerinin azaltıldığını, bunun da bilet fiyatlarının artmasına neden olduğunu belirtti.
Diyarbakır Ticaret Borsası Başkanı Engin Yeşil ise, 2018'ın ilk altı ayında 6 bin 600 sefer yapılan Diyarbakır'a, 2019 yılının aynı döneminde ilk altı ayında 5 bin 500'e sefer yapıldığını açıkladı. AK Parti Van Milletvekili Osman Gülaçar, ise, vatandaşın hastasını bile Ankara'ya İstanbul'a götüremediğini söyledi. Bu örnekleri çoğaltmak doğrusu mümkün.
Bir sorun vardır ve de bu durumdan milletvekili, meslek odaları ve ilgili tüm kurumlar şikayetçidir. Konuyu açalım. Birincisi seferlerin azalışı, ikincisi ise fiyatların yükselmesi. Konuyu, THY kaynaklı sorunlar ve özel havayolu şirketleri kökenli sorunlar diye ikiye ayırabiliriz. THY, gerçekten her yerde sefer sayısını azalttı mı?
Bilinen gerçeği bir daha dile getirelim. THY, Boeing ile 24 adet 737-8 ve 739-9 MAX tipi uçak için anlaşma yapmıştı. Uçaklardan 12'si gelmiş ve sorunsuz çalışıyordu. Ne zamanki Etyopya Airlines ve Lion Air'in uçakları düşünce, Amerikan Federal Havacılık Teşkilatı bu uçaklara uçuş yasağı getirdi.12 uçağını seferden çeken ve planlanan uçakları da gelmeyen THY'nin, evdeki hesabı çarşıya uymadı. Bunun böyle olacağını elbette hiç kimse öngöremezdi. Sezon ortasında uçak bulup kiralamak da öyle çok kolay olmadığı için THY'yi suçlamak doğru bir tavır olmaz. Haziran 2019'a ait sayılara bakınca THY gerçeğini görebiliyoruz.
•Haziran 2018'de 6,4 milyon olan yolcu sayısı, 2019'un aynı döneminde % 3,2'lik artışla 6,6 milyon olmuştur. Yolcu sayısı iç hatlarda % 1,3, dış hatlarda ise % 4,6 artmıştır.
•Doluluk Haziran 2019 döneminde 1,2 puanlık artışla ile % 80,3 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde iç hat seferlerdeki doluluk oranı da 4,0 puanlık artış gösterip % 86,1 olmuştur. Bu rakamlardan da anlaşılıyor ki, THY seferlerini uçak sayısının yetersiz oluşu nedeniyle azaltmıştır. Yaz mevsiminde talepte artış olunca da bu eksiklik iyice ortaya çıktı. Bu nedenle feveran edenler bu gerçeği de göz önüne almalıdırlar. Fiyatlar konusuna gelince daha önce yazdığım gibi, uçak bilet fiyatları en çok petrol ve pariteden etkilenir. TL ile bilet satıp, dolarla ödeme yapan her şirketin gider kalemleri içinde yakıt gideri önemli bir yer tutar. Şirketler de bilet fiyatlarını bu nedenle arttırıyor demek doğru olur. Eleştiri oklarını THY'ye yöneltmeden, özel sektör ne yapıyor diye sormak gerekir. Sun Express, Pegasus, Onur Air, Atlas Global iç hatlarda her yere uçmuyor. Örneğin, Onur ve Atlas iç hatlarda bir çok yerden çekildi. 
Neden olarak da, 350 TL' ye bilet satarsak zarar ederiz dediler. Bu arada, filolarında 5'ten fazla uçak olduğundan iç hatlarda tarifeli seferler yapma yetkisi olan, Corendon, Free Bird ve Tailwind şirketleri de karlı olmayacağı gerekçesiyle yıllardır iç hatlarda uçuş yapmaya hiç sıcak bakmadı. Şimdi size başka bir konudan bahsedeyim.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, yıllar önce iç hatta bilet fiyatlarına 352 TL' lik bir üst sınır getirmiştir. Bu karar kağıt üzerinde var. Ama gerçekte ise, böyle bir tavan fiyat yok. Yani, serbest piyasa koşullarının arz+talep=fiyat denklemi geçerli olmaya devam ediyor.
Bakanlık, bu kararı neden uygulatmıyor diye de sorabilirsiniz. Sormayın, çünkü böyle bir yaptırıma ekonominin katı kuralları hiç mi hiç izin vermez. Bakan, bu kararı hiç istisnasız uygulayacaksınız dediği gün THY zarar eder, hisseleri borsada çakılır özel sektör de iç hat uçuşlarını durdurur. Havacılık büyük irtifa kaybeder, irtifa kaybeden şirketler de düşer ve ortada havacılık diye bir şey kalmaz.
Peki, ne olacak dersiniz? MAX'ler ve diğer siparişler devreye girene kadar THY elindeki filoyu en rantabl bir şekilde kullanmaya devam edecek. Özel sektör hesabına geldiği yerlere uçacak, zarar edeceği hatlara asla heves etmeyecek.
Halkımız da, sivil toplum kuruluşlarıyla, vekilleriyle, bazı meslek odalarıyla yaz boyu yeni seferler için sızlanacak, bu fiyatların çok yüksek olduğunu her yer ve zeminde dile getirmeyi sürdürecek. Kış gelince, uçaklara olan talep azalır ve bilet fiyatları da haliyle biraz daha aşağı düşer. Bu kez de sızlanma sırası başta özel sektör olmak üzere şirketlere gelir.?
Hani, bir zamanlar 49 TL' den başlayan fiyatlara bakarak 'Havayolu, halkın yolu oldu' diyenlerin kulaklarını çınlatmak lazım. Otobüs biletlerini bile 20 saatlik yol için 200 TL' ye çıktığı bir dönemde doğrusu havayoluyla uçmanın artık biraz lüks olduğunu, herkesin uçağa binebilme gücü olmadığını kabul edelim.
Giderek, aynı insanların uçağa bindiği, ekonomik dar boğazda milyonlar için havayolu ile seyahat hayal, havayolu, halkın yolu sözü de, nostaljik bir söylem olarak kalmaya mahkumdur.
Ucuz uçuşlar Türkiye'm...