Bütün efsaneler erkekler tarafından yazılınca, elbette bir cinsel ayrımcı tarafı var. Adem peygamberin nefsine yenilme sebebi kadına bağlanmış. Mitolojide de durum farklı değil.
Tanrıların tanrısı Zeus, insanları yaratmaktan sorumlu tanrı Prometheus’u, ateşi kendisinden izinsiz insanlara verdiği için cezalandırmak istemiş. Ve bunun için kadın ilk tanrıyı yaratmış; Pandora.
Pandora’ya iki hediye vermiş. Bir tanesi meraklılık özelliği, diğeri ise içinde kötülüklerin bulunduğu bir kutu. Ve merak’ı adeta kaşımış, bu kutuda insanların görmemesi gereken bir hazine var, sakın açma diyerek..
Eh, gel zaman git zaman Pandora duramamış tabii, kutuyu açmış. Ve açar açmaz tüm kötülükler dünyaya yayılmış.
Efsanenin sonrasında iki rivayet var. Kutuda kalan en son bir şey ile ilgili; umut!.. Kimi diyor umut tüm kötülükleri yok etmek için var edildi. Kimine göreyse son kötülük oydu. Nietzsche bunu “Umut en son kötülüktür, çünkü işkenceyi uzatır.” diye yorumlamış.
Umudun iyiliği nerede başlar, nerede biter, hatta zarar mı verir? Her konuda örnekler vermek mümkün tabii.
Ne dilediğine dikkat et, yoksa gerçek olabilir demiş görmüş geçirmiş insanlar.. Olmayacak duaya amin deme demiş büyüklerimiz.. diye gidiyor.
İlişkiler mesela.. Bir lokma bir hırka diye yoldaş olmuşlar. Karnı tok, sırtı pek, üzerine inşa etmek için nefesi var. Ama Pandora’nın kutusundan bir el uzanıyor, adı amel.. Masaya pastayı koyuveriyor. Bir başka el de nefsi okşamaya başlıyor tabii... Al sana yoldan çıkma sebebi. Başlıyor tabaktaki lokmayı kenara itmeye... Ne yapmalı burada? Bir, iki, üç, beş, ... Hangi umut buradaki?
Bir başka sözde şöyle diyor: Bir ilişkide yerinizin ne olduğu belli değilse, bu sizi duygusal ölüme götürür.
Zemberek Kuşu’ndaki Okada, bir kuyunun dibine inerek gerçeği arıyor. Ama kuyunun dibi, hani dibini bulayım da tekrar sıçrayayım yeri değil elbet. Bir paralel dünyaya geçiyor oradan.
Bir başka hikayede kuyunun dibi balçık gibi, hani cehennem tasvirlerinde olan cinsten... Bir jölenin içinde buluyor çocukluğunu. Bir bakıma hapis, bir bakıma koruma altında. Ama merak işte, yüzleşmek istiyor kuyusunda biriken yaşanmışlıklarla. Kimilerinin yanıbaşından geçmiş farkında olmadan, kimilerini bile bile yaşamış. Ama her halükarda yarattığı etki var. En önemlisi başka hayatlar üzerinde...
Ya arafta kalacak, ya iki dünya bir araya gelse dediklerini seçecek. İnce bir zar var arada.. Hani uyumayla uyanma arasındaki an gibi. Hani gözlerinizi açmadan önceki uzun saniyelerdeki hissiyat.. Hani kabuslardan kaçayım derken daha zor gerçeklere uyanılan cinsten... Ama o barajı ortadan kaldırmadan nasıl aksın sular? Nasıl aksın ve durulsun, arınsın dibe çöken tortulardan?
Umut fakirin ekmeği; fakirliği düşkünlük görmedikçe mutlu mesut yaşar insan aslında. Pasta ise Marie Antoinette’in, duyarsızlıktan öldürür insanı. Zira azı karar çoğu zarar.
Eric Fromm, sahip olmak ile olmak diye anlatıyor bunu. “Eğer insan yalnızca sahip olduğu şeylerden - nefse hitap eden hersey - ibaretse, onları yitirdiğinde, kendini de yitirecek, kim olduğunu bilemeyecektir. Böylece yaşamı yanlış kurmanın sonucunda ortaya yenilmiş, moralsiz, yıkık ve acınacak bir insan çıkar. Olmak kavramında ise sahip olunan şeylerin - evrensel benlikle ilgili her şey - kaybedileceğinden doğan endişe ve korku yoktur. Kişiliği olmak tarafından belirleniyorsa, kimse bunu alamaz”.
Yalnızlık... Sekiz kişiden biri sahte olana tahammül edemediğinden yalnız kalmay tercih ediyormuş. “Rol yapmazsanız, uyumsuz veya sinir hastası damgası yersiniz” demiş Emile Ajar. “İnsan her şeyi anladığında mutlaka ağır bir sinir krizi geçirir. Bilinçlilik bunu gerektirir.” Yeter ki anlamaya açık olsun.
Bir Noel filminde anlatılıyor (A Shoe Addict’s Christmas): Adam kar kış yolda kalmış. Bekliyor ki tanrı kurtarsın. O arada Noel Baba geliyor kızağıyla, ama adam tanrıya inancım sonsuz, o beni kurtarır diye reddediyor. Zaman geçtikçe de karlara gömülmeye başlıyor. Noel baba yine geliyor kızağıyla, onu alıp götürecek. Ama adam kararlı, ben tanrıya inanıyorum, o beni kurtarır diyor, yine reddediyor. Aynı durum üçüncüye tekrarlanıyor, derken adam ölüyor. Hal böyle olunca, öbür dünyada tanrının karşısına çıktığında soruyor, “tanrım, sana tüm kalbimle inandım, beni neden kurtarmadın?”. Eh ama..” diyor tanrı, “sana üç kere kızak gönderdim, daha ne yapayım?”.
Aynı şeyleri tekrar tekrar yaşıyorsak mutlaka bir anlamı var. Bir, iki, üç, beş, ... Önce farkedilmeyi, sonra kabullenilmeyi, ve en zoru da eyleme geçilmeyi bekliyor. En azından, durup bir düşünülmeyi...
Kaybetmekten korkmadan. Zaten senin değilse neyi kaybedeceksin ki!..
Son söz: Avunmak tekamül etmek değildir.
Sevgiyle kalın.
