Söz konusu kararı biraz da özetleyerek aşağıya alalım ve üzerinde düşünelim.
“Madde 1. 192 sayılı GVK’nun 94 maddesinde yer alan tevkifat nispetlerine ilişkin 12.1.2009 tarih ve 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki kararın 1’inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
5.a) 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden %10
b) Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılar kira ödemelerinden %10
c) Yabancı devletlere, yabancı kamu idare ve kuruluşları ile uluslararası kuruluşlara ait diplomatik statüsü bulunmayan gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %10
Madde 2 – 2- Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %10
Özellikle kararı kısaltarak belirtiyorum ki, eklenen Geçici 1. Madde ile 31.12.2020 tarihinden sonra değiştirilen bu karardan önceki tevkifat oranları uygulanacaktır.
2813 sayılı kararın 5’inci maddesine göre bu karar 31.12.2020 tarihine kadar ( bu tarih dahil) nakden veya hesaben yapılan ödemelerde uygulanmak üzere YAYIMI TARİHİNDE yürürlüğe girer.
Değiştirilen karar bu:
Burada birkaç tane problem çıkmış ve çıkacaktır.
a)Karar 31.07.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
b)Karar nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacaktır.
c)Firmalar, tahakkuku Temmuz ayının ilk gününde yapmışsa %20 stopaj kesmek zorundadır. Bunu yapacak herhangi babayiğit firma çıkacağını zannetmiyorum. Birçok firma tahakkuklarını iptal edecek ve 31 Temmuz 2020 tarihinde yeni bir tahakkuk yapacaktır. Bu mükellefi zorla hileye itmektir.
d)Yine birçok firma ödeme tarihinde tahakkuklar yapmaktadır. Nakdi ödemeler tevkifat için esas alınır. Yani ne yapılır? Kirayı ödediğiniz net tutar üzerinden stopajı hesaplarsınız ve öyle ödersiniz. Diğer bir ifade ile kira sözleşmeleri özellikle net kira üzerinden yapılır ve daha sonra stopaj hesap edilerek brütleştirilir. Brüt kira üzerinden nete gidilmez.
e)Bu kararla hesaplama şekli ve piyasadaki anlayışa aykırı bir düzenlenme yapılmıştır.
f) Şöyle düşünelim: daha önce ayda bin (1.000) lira net kira ödeyen bir biracı brütleştirilen (1.250) TL üzerinden 250 TL tevkifat veya stopaj ödüyordu. Şimdi ödenen net tutarı brütleştirerek 1000 / 0,90 =1.111,11 TL brüt tutara vararak 111,11 TL tevkifat ödeyecektir.
g)Oysa iş yeri sahibinin ve de kiracının sözleşmesinde net ve brüt tutarlar bulunmaktadır. Bu durumda hesaplama nasıl yapılıp da tevkifat hesap edilecektir. Brüt 1.250 TL üzerinden %10 125 TL tevkifat mı kesilip ödenecektir yoksa netten giderek 111,11 TL tevkifat mı ödenecektir? (mükellefler zorda kalırsa yılsonuna kadar yeni bir sözleşme yapacaklar ve zorla hileye sapmış olacaklardır)
h)Yapılan düzenleme 31 Temmuz, Ağustos, Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsamakta sonra yeniden eski sisteme dönmektedir.
i)Bir düzenleme yapılırken bir tarafın menfaatine diğer tarafın aleyhine olmamalıdır.
j)Salt maliye mantığı ile düşünürsek yukarıda verdiğimiz 1000 TL net kira örneğinde brüt 1250 TL üzerinden tevkifat yapılırsa 125 TL tevkifat yapılacaktır. Ama yer sahibi ertesi sene Mart ayında beyanname verirken vergi yükünün büyük kısmı yer sahibinin üzerine kalacaktır.
k)Diğer yandan kiracı aynı zamanda 125 TL değil 111 TL ödemek isteyecektir.
l)Bu konuda bir ok maddelerle örnekler verilebilir. Ancak bu örnek bile maksadı açıklamaya yeter zannediyorum.
Maliye bakanlığı yetkilileri, çok gecikme olmadan HEMMEN AĞUSTOS ayı içinde bir açıklama yapmak zorundadır diye düşünüyorum.
Aksi takdirde yer sahibi - kiracı kavgaları başlayacağı gibi, kesilen tevkifatlardan dolayı yer sahipleri maliyeye daha fazla vergi verecek veya brüt tutarlardan değil net tutarlardan vergi vermeye çalışacaklardır.
Küçük gibi görülen bu problemler aslında büyük anlaşmazlıklar yaratır ve bir zamanlar bir padişahın vergi artırım veya indiriminde sorduğu gibi halk oynamaya başlayabilir.
Maliyemiz, açıklamalarını zamanında yapmalıdır.
