İşçi sendikalarının kuruluşu ya meslek ya da işkolu (endüstri) sistemine dayandırılır. Meslek sistemi, sendika meslek esasına göre (örneğin, bıçakçılar sendikası gibi) kurulabilir. Bu sistemde amaç, aynı meslek sahibi işçilerin ortak yararlarını savunmak ve geliştirmektir. Yani, aynı sanatı ifa edenlerden oluşur. Diğer sistemde ise, sendikalar işkolu veya işyeri esasına göre kurulur. Bu sisteme göre, aynı ekonomik faaliyet alanında çalışan işçiler kapsam alanındadır. 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun (kısaca Kanun) 3 (1) madde fıkrasına göre, sendikalar kuruldukları iş kolunda faaliyette bulunur.Kanunun 4(3) madde fıkrası uyarınca, bir işkoluna giren işçiler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alındıktan sonra, uluslararası normlar çerçevesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir. İşkolları ise, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Bu listede işkolları sayısı 20 olarak belirlenmiştir. Üstte belirtilen düzenlemeler göz önüne alındığında Kanun önünde sendikalar ancak işkolları esasına ve işyeri esasına göre kurulabilir.
İşkolu esasına göre kurulan sendikaların tüzüğünde hangi işkolunda kurulmuş olduğunun yazılması zorunlu bulunmaktadır. Bir işkolunda kurulan sendikanın, bir başka işkolunda toplu iş sözleşmesi yapma yasağı vardır. Bunun bir diğer sonucu da, başka bir işkolunda çalışan işçileri de kendisine üye yapamaz. 19 Aralık 2012 tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İşkolları Yönetmeliğinin amacı, Kanunun 4üncü maddesinde sayılan işkollarına hangi işçilerin gireceğini tespit etmekdir. Nitekim, bu Yönetmeliğin 2(1) madde fıkrasında, her bir işkoluna giren işlerin neler olduğu, ekonomik faaliyetlerinin sınırlandırılmasına ilişkin uluslararası norm ve standartlar göz önünde bulundurularak düzenlenen Ek-1deki işkolları listesinde gösterilmiştir. Dikkatli bir gözlem, söz konusu işkolları listesi ile bu listede yer alan işkolları sınıfının Alt sınıflarında tanımı yapılan bir otomotiv ana ve yedek parça üretimi gözükmemektedir. Bununla beraber, ülkemizde deve ve devegillerin yetiştiriciliği bir alt sınıf olarak yer almaktadır. Öte yandan işkolları listesinde ikinci sırada gıda sanayi, onaltıncı sırada gemi yapımı yer aldığı halde, (x)nci sırada otomobil sanayinin olmamasının haklı ve kabul edilebilir bir gerekçesini tespit edebilmiş değiliz. Otomobil sanayi sınıfında söz konusu liste göz önüne alındığında ve uygulamada bir kısım işçilerin metal, bir kısım işçilerin petrol iş sendikalarına üye olduğu gerçektir.
İş hukukunun sağlam, güvenilir, ihtiyaçlara cevap verecek düzenlemelere kavuşması ve bu konuda çalışma hayatında yaşanan olumsuzlukların sonlandırılması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve diğer çevrelerin sorunun çözümüne yönelik çabalarını esirgemeyeceklerini, bu konuda gerekli özeni göstereceklerini umuyoruz.
Yürekten esenlikler ve en içten saygılarımızı sunarız...
SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?